Hiệp định RCEP và những điều cần biết

Các nhà đàm phán RCEP hiện đang nhóm họp trong vòng 10 ngày tại Busan, Hàn Quốc.

Bà Kaewkamol Pitakdumrongkit hiện đang làm việc tại Trung tâm nghiên cứu quốc tế S. Rajaratnam (RSIS) thuộc Trường đại học kỹ thuật Nanyang (NTU) cho biết: “Tôi không chắc chắn 100% rằng liệu RCEP có vượt qua được những bất đồng trong tuần này không nhưng nhiều dấu hiệu cho thấy một số nước, đặc biệt là các nước không tham gia TPP, đang mong muốn sự ra đời của RCEP khi họ nhận ra mình đã bị gạt ra bên lề cuộc chơi”.

“Suy nghĩ này có thể “ám ảnh” các nước không phải là thành viên TPP phải sớm đạt được RCEP”, bà Pitakdumrongkit cho biết trong cuộc phỏng vấn với kênh CNBC.

Ông Deborah Elms, Giám đốc điều hành Trung tâm Thương mại châu Á đồng quan điểm: “TPP phải đón nhận nhiều hoài nghi từ không ít các nước tham gia RCEP. Hiện các quốc gia này đang nỗ lực làm việc hướng đến thời hạn chót là cuối năm nay, nhưng họ không phải chịu quá nhiều áp lực. TPP hiện nay đã kết thúc đàm phán, tôi nghĩ rằng áp lực về các tiêu chuẩn cao đã được loại bỏ, vấn đề bây giờ của RCEP là khả năng gắn kết”. 

Bộ Thương mại, Công nghiệp và Năng lượng Hàn Quốc cho biết, trong tuần này các nước RCEP sẽ thảo luận về các nguyên tắc tự do hóa thị trường và thiết lập một danh mục các sản phẩm được tự do lưu thông. Các vấn đề khác bao gồm hợp tác kinh tế, hệ thống pháp lý, rào cản thương mại, thương mại điện tử cũng nằm trong chương trình nghị sự tại Busan.

Một quan chức Malaysia cho tờ Star biết: “Chúng tôi không chắc chắn về kết quả nào sẽ đạt được ở giai đoạn này nhưng chúng tôi hy vọng sẽ đạt được những tiến triển. Kỳ vọng đang ở mức cao và đây là vòng đàm phán quan trọng. Kết quả sẽ được báo cáo lên các nhà lãnh đạo tại Hội nghị Thượng đỉnh ASEAN sẽ diễn ra vào tháng 11 tới”.

RCEP được đưa ra vào năm 2013, hiện đang được đàm phán giữa 10 nước thành viên ASEAN (Indonesia, Malaysia, Philippines, Singapore, Thái Lan, Brunei, Việt Nam, Lào, Myanmar, Campuchia) và 6 đối tác là Australia, Trung Quốc, Ấn Độ, Nhật Bản, New Zealand và Hàn Quốc. Mục đích của RCEP là thiết lập sự hợp tác kinh tế sâu sắc hơn giữa ASEAN với các đối tác, tập trung vào thương mại hàng hóa, dịch vụ và đầu tư. Nếu thành công, RCEP sẽ tạo ra khu vực kinh tế với tổng dân số 3,4 tỷ người, chiếm gần 30% giá trị thương mại toàn cầu.

Trung Quốc được xem là động lực của RCEP - hiệp định vốn được xem bài toán thay thế trước sự ra đời của TPP do Mỹ dẫn đầu. Trong khuôn khổ RCEP, có 7 thành viên bao gồm Australia, Nhật Bản, Malaysia, New Zealand, Singapore, Việt Nam và Brunei đồng thời là thành viên của TPP.

Trong hầu hết các trường hợp, thỏa thuận không có khả năng được trong tuần này do những khó khăn về kỹ thuật và chính trị.

“Chương trình nghị sự của RCEP bao gồm các cuộc thảo luận về sở hữu trí tuệ, thương mại điện tử… Nhưng liệu tất cả các thành viên RCEP có tương đồng trong các quy định liên quan. Vấn đề tiếp sau là bằng cách nào RCEP có thể đạt được những điều khoản chung để áp dụng đối với tất cả các thành viên trong khối, đó là một thách thức kỹ thuật”, bà Pitakdumrongkit phân tích.

“Thứ hai, trong các cam kết quốc tế, từng nước thành viên không tránh khỏi sự mâu thuẫn giữa lợi ích quốc gia với nỗ lực hợp tác để đạt được lợi ích chung, và hiện RCEP đang phải đối mặt với sự mâu thuẫn đó”, bà Pitakdumrongkit nói thêm.

Theo ông Elms , Giám đốc Trung tâm Thương mại châu Á, hiện sự “thiếu nhiệt tình” trong tự do hóa thương mại của các nước như Ấn Độ và Indonesia “đang là vấn đề đau đầu của các nước nhiều tham vọng hơn trong RCEP”.

Ai được hưởng lợi: Theo đánh giá của Trung tâm Thương mại châu Á, Trung Quốc sẽ là người hưởng lợi lớn nếu RCEP kết thúc thành công.

“Nếu không phải thành viên TPP và cũng không có thỏa thuận riêng lẻ nào với Liên minh châu Âu thì đó là dấu hiệu đáng báo động. Lý do là quốc gia đó chưa thể kết nối với các đối tác thương mại lớn. Trong trường hợp này, Trung Quốc sẽ muốn đảm bảo rằng chuỗi cung ứng mà nước đó tham gia sẽ mang lại lợi ích tốt nhất cho mình”, ông Elms nói.

 Ông Ma Jun, kinh tế trưởng Ngân hàng nhân dân Trung Quốc (PBOC) trong một bài viết đăng trên tờ Tin tức chứng khoáng Thượng Hải vào thứ 6 tuần trước cho biết, Trung Quốc sẽ đánh mất 2,2% tăng trưởng GDP khi không tham gia vào TPP. Trong khi đó, nếu RCEP thành công sẽ nâng cao khả năng ảnh hưởng của Trung Quốc tại khu vực.

“TPP hay RCEP sẽ giúp Washington hay Bắc Kinh trở thành người dẫn dắt khu vực, kiến tạo nên quan hệ hợp tác kinh tế ở khu vực Đông Nam Á và Đông Á”, ông Oliver Stuenkel - giáo sư quan hệ quốc tế thuộc Tổ chức Getulio Vargas (Brazil) cho biết.

Các nước Đông Nam Á khác không tham gia TPP có thể nhận được lợi ích từ RCEP nhưng mức độ và quy mô sẽ phụ thuộc vào “chất lượng” của thỏa thuận cuối cùng. Các nước này thực sự cần đạt được kết cục tốt hơn trong RCEP để có thể duy trì khả năng cạnh tranh của nền kinh tế, các nhà phân tích nói.

Theo hoinhap.org.vn