Cần thêm thẩm quyền xử phạt vi phạm về sở hữu trí tuệ

Lô hàng sữa vi phạm SHTT do cơ quan Hải quan bắt giữ tại cảng Cát Lái. Ảnh: T.H.

Cuối tháng 12/2017, UBND TP.HCM ban hành Quyết định số 6300/QĐ-XPHC xử phạt Công ty TNHH Chế biến thực phẩm và bánh kẹo Phạm Nguyên số tiền 162 triệu đồng và buộc tiêu hủy toàn bộ số hàng xuất khẩu có gắn nhãn hiệu đã được đăng ký bảo hộ tại Việt Nam. Quyết định này đã khép lại quá trình xử lý dai dẳng kéo dài gần hai năm với nhiều cuộc họp căng thẳng giữa các bên có liên quan.

Trước đó, vào tháng 1/2016, Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Sài Gòn khu vực 1 phối hợp với Cục Điều tra chống buôn lậu (Tổng cục Hải quan) kiểm tra thực tế lô hàng xuất khẩu của Công ty TNHH Chế biến thực phẩm và bánh kẹo Phạm Nguyên, phát hiện có dấu hiệu xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ đối với nhãn hiệu “Choco Pie”. Từ đó, Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Sài Gòn khu vực 1 ra quyết định tạm dừng thông quan đối với lô hàng này.

Lô hàng XK gồm 1.200 thùng bánh ChocoPie có trọng lượng 3.825,6kg, trị giá lô hàng 8.624,1 USD. Kết quả giám định của Viện Khoa học sở hữu trí tuệ (thuộc Bộ Khoa học và Công nghệ) xác định Công ty TNHH Chế biến thực phẩm và bánh kẹo Phạm Nguyên xâm phạm quyền đối với nhãn hiệu được bảo hộ “ChocoPie” do Cục Sở hữu trí tuệ cấp cho Công ty Orion Corporation - Hàn Quốc. Do cơ quan Hải quan không có thẩm quyền xử phạt với trường hợp xâm phạm SHTT đối với hàng xuất khẩu, theo chỉ đạo của UBND TP.HCM, đơn vị đã chuyển hồ sơ vụ việc cho Chi cục Quản lý thị trường TP.HCM xem xét, xử lý. Tuy nhiên, do các cơ quan chức năng gặp lúng túng trong việc xử lý vi phạm về trường hợp hàng xuất khẩu có vi phạm về SHTT nên để vụ việc kéo dài.

Trong sự việc này, hành vi sản xuất ra sản phẩm sử dụng nhãn hiệu đã được đăng ký bảo hộ hợp pháp là rất rõ ràng. Người sản xuất đồng thời là nhà xuất khẩu không hề che giấu hành vi này, thậm chí còn khởi kiện Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Sài Gòn khu vực 1 ra Tòa hành chính đòi bồi thường thiệt hại vì quyết định tạm dừng làm thủ tục xuất khẩu cho lô hàng trên.

Theo ông Đặng Thái Thiện, Phó Trưởng phòng giám sát quản lý- Cục Hải quan TP.HCM, Quyết định xử lý của UBND TP.HCM khép lại một quá trình xử lý dai dẳng kéo dài gần hai năm với nhiều cuộc họp căng thẳng giữa các bên có liên quan, thậm chí có cả khiếu nại và khởi kiện ra Tòa hành chính. Nhìn lại vụ việc cho thấy, cơ quan Hải quan không có thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi xuất khẩu hàng xâm phạm quyền SHTT dẫn đến việc chậm trễ trong việc xử lý hành vi vi phạm và phát sinh thêm những khó khăn phức tạp, gây thêm nhiều áp lực và khó khăn cho cơ quan Hải quan. Nếu như cơ quan Hải quan có thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi xuất khẩu hàng xâm phạm quyền SHTT thì trường hợp trên, việc xử lý không phải để kéo dài đến gần 2 năm với biết bao là phiền phức cho nhiều bên liên quan. Các cơ quan có thẩm quyền cần nghiên cứu xem xét bổ sung thêm thẩm quyền cho cơ quan Hải quan trong lĩnh vực này.

Bên cạnh đó, trong quá trình xử lý, Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM xin ý kiến của Thanh tra- Bộ Khoa học và Công nghệ thì được đơn vị này trả lời rằng trường hợp doanh nghiệp sản xuất hàng hóa xâm phạm quyền đối với nhãn hiệu để xuất khẩu và không tiêu thụ ở thị trường Việt Nam thì không áp dụng biện pháp xử lý hành chính. Ông Thiện cho rằng, nếu như thế thì vô tình đã tiếp tay với việc sản xuất hàng xâm phạm SHTT xuất khẩu đi các nước. Nếu bị các nước phát hiện thì uy tín hàng hóa Việt Nam sẽ giảm sút và không khéo Việt Nam lại trở thành trung tâm sản xuất hàng giả, hàng xâm phạm SHTT. Nếu như luật pháp Việt Nam hiện chưa có điều khoản xử lý hành vi này như theo lời của Thanh tra Bộ Khoa học và Công nghệ, thì Thanh tra Bộ Khoa học và Công nghệ với vai trò là cơ quan tham mưu trong việc triển khai thực thi Luật Sở hữu trí tuệ tại Việt Nam cần kiến nghị Chính phủ bổ sung vào Nghị định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực SHTT để ngăn chặn việc xuất khẩu hàng hóa xâm phạm SHTT.

Lê Thu

Theo Báo Hải quan