Học tập kinh nghiệm quốc tế ứng phó với xu hướng mức sinh thấp

Học tập kinh nghiệm quốc tế ứng phó với xu hướng mức sinh thấp (Hình từ internet)

Học tập kinh nghiệm quốc tế ứng phó với xu hướng mức sinh thấp

Nội dung đề cập tại Thông báo 157/TB-VPCP ngày 11/4/2024 kết luận của Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà, Trưởng Ban Chỉ đạo tại Hội nghị triển khai công tác năm 2024 của Ban Chỉ đạo Quốc gia Dân số và Phát triển.

Trước những vấn đề gây khó khăn, thách thức như: Già hóa dân số, mất cân bằng giới tính khi sinh, chênh lệch mức sinh giữa các vùng, miền, xu hướng mức sinh thấp, di cư, chất lượng dân số… Phó Thủ tướng đã yêu cầu Bộ Y tế tập trung thực hiện các nhiệm vụ quan trọng đây sau:

- Chủ trì sơ kết 5 năm thực hiện Nghị quyết 21-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Ban Chấp hành Trung ương về công tác dân số trong tình hình mới để báo cáo Bộ Chính trị tiếp tục chỉ đạo các cấp ủy, đảng, chính quyền nhận thức rõ, đúng đắn vai trò của dân số đối với phát triển và nguy cơ, thách thức trong công tác dân số.

- Phối hợp với Bộ Nội vụ tham mưu phương án tổ chức bộ máy đồng bộ, thống nhất và phương án kinh phí trong hoạt động quản lý nhà nước về dân số; xây dựng cơ sở dữ liệu, công cụ thu thập, thống kê các chỉ tiêu dân số, chất lượng, chế độ kiểm tra, báo cáo.

- Xây dựng dự thảo Chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ về công tác dân số trong tình hình mới, trong đó chỉ rõ các nhiệm vụ cụ thể, trách nhiệm của các Bộ, ngành, địa phương để thực hiện quả công tác dân số và phát triển, báo cáo Thủ tướng Chính phủ trước ngày 15/5/2024.

- Chủ trì, phối hợp với Bộ Thông tin và Truyền thông xây dựng Chương trình truyền thông, tài liệu truyền thông để nâng cao nhận thức về công tác dân số trong tình hình mới.

- Bộ Y tế lựa có các tiêu chí sát đúng để chọn một số trong 8 chương trình về dân số trong năm 2024 báo cáo Thủ tướng Chính phủ để chỉ đạo bố trí kinh phí cho triển khai.

- Ban hành kế hoạch kiểm tra năm 2024 của Ban Chỉ đạo Quốc gia trong tháng 4/2024. Các bộ, ngành được phân công chủ trì các đoàn kiểm tra giám sát địa phương chủ động sử dụng kinh phí của bộ, ngành.

- Tham mưu, trình Trưởng Ban Chỉ đạo kiện toàn Ban Chỉ đạo Quốc gia; củng cố, kiện toàn Văn phòng Ban Chỉ đạo Quốc gia, bố trí nhân lực và cơ sở vật chất để vận hành Văn phòng Ban Chỉ đạo Quốc gia bảo đảm nguyên tắc không phát sinh tổ chức, biên chế trong Quý II năm 2024.

Và đặc biệt là khẩn trương xây dựng, hoàn thiện khuôn khổ pháp lý đối với lĩnh vực dân số và phát triển bao trùm trong đó nghiên cứu, học tập kinh nghiệm quốc tế ứng phó với xu hướng mức sinh thấp và thích ứng tình trạng già hóa dân số.

Danh mục các tỉnh có mức sinh thấp hiện nay

Theo nội dung Phụ lục đính kèm theo Quyết định 588/QĐ-TTg ngày 28/4/2020, các tỉnh, thành phố hiện nay được sắp xếp vào các nhóm vùng mức sinh cụ thể như sau:

Vùng mức sinh thấp (gồm 21 tỉnh, thành phố): Thành phố Hồ Chí Minh, Đồng Tháp, Hậu Giang, Bà Rịa - Vũng Tàu, Bình Dương, Khánh Hòa, Long An, Bạc Liêu, Tây Ninh, Sóc Trăng, Cà Mau, Đồng Nai, Bình Thuận, Tiền Giang, Cần Thơ, Vĩnh Long, An Giang, Bến Tre, Đà Nẵng, Quảng Ngãi và Kiên Giang.

Vùng mức sinh cao (gồm 33 tỉnh, thành phố): Hà Tĩnh, Lai Châu, Quảng Trị, Yên Bái, Điện Biên, Nghệ An, Tuyên Quang, Ninh Bình, Sơn La, Bắc Ninh, Nam Định, Hà Giang, Bắc Giang, Thanh Hóa, Phú Thọ, Kon Tum, Hòa Bình, Đắk Nông, Cao Bằng, Quảng Bình, Lào Cai, Vĩnh Phúc, Gia Lai, Thái Nguyên, Hưng Yên, Đắk Lắk, Bắc Kạn, Lạng Sơn, Thái Bình, Thừa Thiên Huế, Quảng Nam, Hà Nam và Hải Dương.

Vùng mức sinh thay thế (gồm 9 tỉnh, thành phố) Ninh Thuận, Quảng Ninh, Bình Định, Lâm Đồng, Phú Yên, Trà Vinh, Hải Phòng, Hà Nội và Bình Phước.

Khuyến khích duy trì vững chắc mức sinh thay thế đối với các tỉnh thuộc vùng mức sinh thấp

Hiện nay có thể thấy, số lượng các tỉnh thuộc vùng mức sinh thấp đang chiếm số lượng khá lớn khoảng 33%. Vậy nên để khuyến khích duy trì vững chắc mức sinh thay thế đối với các tỉnh thuộc vùng này, Chính phủ đã đưa ra các chính sách hấp dẫn sau đây:

Đối với tập thể:

- Xã 03 năm liên tục đạt và vượt tỷ lệ 60% cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ sinh đủ 02 (hai) con được đề xuất Ủy ban nhân dân cấp huyện khen thưởng kèm theo hỗ trợ bằng tiền hoặc hiện vật.

- Xã 05 năm liên tục đạt và vượt tỷ lệ 60% cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ sinh đủ 02 (hai) con được đề xuất Ủy ban nhân dân cấp tỉnh khen thưởng kèm theo hỗ trợ bằng tiền hoặc hiện vật.

Đối với cá nhân:

Căn cứ vào thực tiễn, địa phương lựa chọn, quyết định khen thưởng, hỗ trợ tiền hoặc hiện vật cho phụ nữ sinh đủ hai con trước 35 tuổi.

(Khoản 2 Điều 3 Thông tư 01/2021/TT-BYT)

Trương Quang Vĩnh