Sẽ điều chỉnh Quy hoạch điện VIII? Mục tiêu cụ thể của Quy hoạch điện VIII

Sẽ điều chỉnh Quy hoạch điện VIII?

Vừa qua, tại Nghị quyết 46/NQ-CP ngày 08/3/2025 Phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 2/2025 có đề cập đến việc điều chỉnh Quy hoạch điện VIII.

Cụ thể, Chính phủ giao Bộ Công Thương chủ trì, phối hợp với các cơ quan, địa phương khẩn trương hoàn thiện Điều chỉnh Quy hoạch điện VIII, trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, phê duyệt trước ngày 15 tháng 3 năm 2025.

Trước đó, Văn phòng Chính phủ đã ban hành Thông báo 60/TB-VPCP năm 2025 kết luận tại Hội nghị trực tuyến với các địa phương về điều chỉnh Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, trong đó, dự kiến sẽ điều chỉnh Quy hoạch điện VIII.

- Tiếp tục thực hiện các nội dung sau để triển khai, hoàn thiện Điều chỉnh Quy hoạch điện VIII:

+ Ban soạn thảo, đặc biệt là cơ quan chủ trì Bộ Công Thương khẩn trương hoàn thiện hồ sơ Đề án Điều chỉnh Quy hoạch điện VIII theo nội dung Phiên họp Hội đồng thẩm định ngày 19 tháng 02 năm 2025; đồng thời tổng hợp, tiếp thu, giải trình đầy đủ các ý kiến đóng góp của các địa phương, Bộ, ngành trong Hội nghị và ý kiến góp ý bằng văn bản (các địa phương chưa phát biểu tại Hội nghị, có mong muốn đóng góp ý kiến, kịp thời gửi văn bản về Bộ Công Thương trong ngày 23 tháng 02 năm 2025); Bộ Công Thương hoàn thiện đầy đủ hồ sơ trình phê duyệt Điều chỉnh Quy hoạch điện VIII theo quy định của Luật Quy hoạch, trình Thủ tướng Chính phủ trước ngày 27 tháng 02 năm 2025.

+ Bộ Công Thương chủ trì, khẩn trương xây dựng danh mục, đề xuất các công trình điện khẩn cấp theo quy định của Luật Điện lực, trình cấp có thẩm quyền xem xét phê duyệt, đảm bảo kịp thời đáp ứng yêu cầu giải quyết các vấn đề cấp bách về đảm bảo an ninh cung cấp điện giai đoạn 2026-2030. Đây là nhiệm vụ quan trọng, ưu tiên đặt lên trên hết, trước hết trong giai đoạn hiện nay.

+ Việc lập Điều chỉnh Quy hoạch điện VIII phải đảm bảo đúng quan điểm, mục tiêu, nguyên tắc lập quy hoạch được nêu tại Quyết định 1710/QĐ-TTg ngày 31 tháng 12 năm 2024 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Nhiệm vụ lập điều chỉnh Quy hoạch điện VIII. Trong đó, kết quả lập Điều chỉnh Quy hoạch điện VIII phải có tầm nhìn dài hạn, hiệu quả, bền vững và đặt lợi ích quốc gia, dân tộc lên trên hết, trước hết; phát huy tối đa lợi thế địa phương nhưng phải đảm bảo tối ưu tổng thể các yếu tố, có lộ trình phù hợp đi đối với bảo vệ tài nguyên, môi trường và chuyển đổi mô hình kinh tế, bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia với chi phí hợp lý nhất; liên kết lưới điện với các nước láng giềng; thực hiện mục tiêu Net-zero đến năm 2050.

+ Bộ Công Thương, cơ quan tư vấn cần phân tích và khẳng định được Điều chỉnh Quy hoạch điện VIII phải đảm bảo tính khả thi cao nhất, giải quyết được tình huống thiếu nguồn điện trong giai đoạn từ 2026-2030, nhất là giai đoạn 2026-2028, theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Chỉ thị 01/CT-TTg ngày 03 tháng 01 năm 2025. Trong đó, ưu tiên phát triển nguồn điện có thời gian xây dựng nhanh, lưu ý các loại hình như: điện mặt trời nổi, điện sinh khối, điện rác, đồng thời tính toán các nguồn linh hoạt khác, pin lưu trữ, nhập khẩu điện, tính toán theo hướng mở để đảm bảo nguồn cung điện kịp thời đáp ứng nhu cầu phụ tải, đặc biệt tại khu vực phía Bắc, khi nhu cầu điện tăng nhanh.

+ Nội dung Điều chỉnh Quy hoạch điện VIII cần tuân thủ quy định tại Luật Quy hoạch, Luật Điện lực, trong đó phải phân bổ cụ thể công suất từng loại nguồn điện cho các địa phương; xác định rõ Danh mục dự kiến các dự án quan trọng quốc gia, dự án ưu tiên; bảo đảm đủ điều kiện triển khai ngay các dự án sau khi Điều chỉnh Quy hoạch điện VIII được phê duyệt.

Bộ Công Thương xây dựng Kế hoạch thực hiện Điều chỉnh Quy hoạch điện VIII đồng thời với quá trình hoàn thiện Điều chỉnh Quy hoạch điện VIII, đảm bảo tuân thủ quy định của pháp luật và ban hành để thực hiện ngay sau khi Điều chỉnh Quy hoạch điện VIII được phê duyệt.

+ Thường xuyên rà soát, kịp thời hoàn thiện, điều chỉnh hoặc báo cáo cấp có thẩm quyền điều chỉnh các văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến cơ chế, chính sách phát triển các dự án, công trình điện trong quá trình thực hiện Quy hoạch điện VIII điều chỉnh.

+ Theo các yêu cầu nêu trên, tổng vốn đầu tư điện lực giai đoạn 2026-2030 dự kiến là 136 tỷ USD, trung bình mỗi năm cần 27 tỷ USD (cao gấp 1,2 lần Quy hoạch điện VIII, trong đó nguồn điện chiếm chi phí 86%); giai đoạn 2031-2050 khoảng 699 tỷ USD, trung bình mỗi năm cần 35 tỷ USD. Với các số liệu này, đòi hỏi cần đưa ra các giải pháp và đề xuất cơ chế phù hợp, hiệu quả, kịp thời và đột phá, đặc biệt là trong thu hút, huy động vốn đầu tư.

+ Bộ Công Thương thành lập tổ công tác để triển khai việc thực hiện Điều chỉnh Quy hoạch điện VIII ngay sau khi được duyệt, trong đó, vừa làm nhiệm vụ hỗ trợ, vừa phối hợp với các địa phương, Tập đoàn, Tổng Công ty để triển khai hiệu quả Kế hoạch thực hiện Điều chỉnh Quy hoạch điện VIII; đồng thời định kỳ rà soát quá trình thực hiện để đôn đốc kịp thời.

+ Rà soát các giải pháp thực hiện Điều chỉnh Quy hoạch điện VIII, trong đó lưu ý cơ chế khuyến khích tăng cường tiết kiệm sử dụng điện và sử dụng năng lượng hiệu quả, kể cả áp dụng công nghệ mới, công nghệ tiên tiến nhằm giảm tiêu thu điện năng.

+ Về các ý kiến cụ thể, đề nghị Bộ Công Thương, đơn vị Tư vấn giải trình làm rõ thêm trong quá trình hoàn thiện:

(a) Làm rõ tính kế thừa và đánh giá tổng thể, cũng như các định hướng về phát triển điện gió ngoài khơi (hiện điện gió ngoài khơi được điều chỉnh lùi 6.000 MW sang giai đoạn 2030-2035); đề nghị rà soát có biện pháp dự phòng. Luật Điện lực đã quy định điện gió ngoài khơi được hưởng cơ chế, chính sách với các điều kiện và thời hạn, do đó xem xét lựa chọn một số dự án để phát triển trong dài hạn.

(b) Nguồn Điện mặt trời (gồm ĐMT tập trung và ĐMT áp mái) tăng lên nhiều so với Quy hoạch điện VIII từ 25.867-52.825 MW; trong đó nguồn điện mặt trời mặt đất chiếm diện tích sử dụng đất lớn, cần đánh giá chi tiết về diện tích sử dụng, tính khả thi và việc ảnh hưởng đến quy hoạch khoáng sản, sử dụng cho đất phát triển nông nghiệp.

(c) Làm rõ việc ưu tiên phát triển nhà máy/cụm nhiệt điện LNG với công suất lớn nhằm tối ưu hóa hạ tầng dùng chung từ các hạ tầng kho cảng nhập khí thiên nhiên hóa lỏng theo mô hình kho cảng LNG trung tâm, quy mô công suất lớn và hệ thống đường ống cung cấp khí LNG tái hóa từ kho cảng LNG trung tâm.

(d) Làm rõ thêm tính khả thi, hiệu quả trong việc phát triển hệ thống lưu trữ năng lượng (thủy điện tích năng, pin lưu trữ…) đối với nguồn điện mặt trời trong các thời kỳ quy hoạch, đặc biệt là đến năm 2030; số liệu phải cụ thể, chính xác.

(v) Rà soát, xem xét chấm dứt theo quy định của pháp luật đối với các dự án nhiệt điện than chậm tiến độ, gặp khó khăn trong thay đổi cổ đông, thu xếp vốn không triển khai được, có giải pháp cho các dự án này tại Điều chỉnh Quy hoạch điện VIII lần này.

(e) Có đánh giá sự phù hợp, kế hoạch sử dụng đất khi bổ sung Quy hoạch các đường dây 500KV, đặc biệt khu vực Bắc Trung Bộ và miền Trung, nơi có địa hình hẹp. Nghiên cứu áp dụng công nghệ mới để giảm diện tích chiếm đất và tăng khả năng truyền tải.

(f) Đối với liên kết lưới điện nhập khẩu, cần rà soát, có phương án đường dây kết nối phù hợp từng giai đoạn nhằm dự phòng nhập khẩu điện từ Trung Quốc từ khu vực Quảng Ninh và nhập khẩu điện từ Lào tại các điểm biên giới dự kiến của các nhà máy điện.

Trong phương án phát triển dài hạn, Bộ Công Thương cần rà soát, báo cáo rõ việc thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Chỉ thị số 01/CT-TTg về “nghiên cứu đề xuất chủ trương đầu tư dự án đường dây truyền tải từ các công trình thủy điện của Lào về các tỉnh phía Bắc để tăng cường nhập khẩu điện từ Lào trong năm 2025”.

- Đối với các địa phương:

Để đảm bảo tính khả thi của đề án Điều chỉnh Quy hoạch điện VIII và không bị phá vỡ Quy hoạch khi triển khai thực tế, rất cần sự ủng hộ và hỗ trợ tích cực của các địa phương. Yêu cầu các địa phương:

(a) Phối hợp chặt chẽ với Bộ Công Thương trong quá trình tham gia xây dựng Kế hoạch thực hiện Điều chỉnh Quy hoạch điện VIII, đồng thời rà soát, kịp thời điều chỉnh phương án phát triển mạng lưới cấp điện trong quy hoạch tỉnh, đảm bảo đồng bộ với nội dung Quy hoạch điện VIII điều chỉnh theo quy định của Luật Điện lực và pháp luật về quy hoạch (cơ cấu nguồn điện, danh mục dự án...).

(b) Chủ động, tích cực triển khai các dự án, công trình điện lực đã được phê duyệt trong Quy hoạch điện VIII và Kế hoạch thực hiện Quy hoạch điện VIII theo các Nghị định, Thông tư triển khai thực hiện Luật Điện lực và những Nghị quyết tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc về thể chế đã được ban hành.

(c) Đảm bảo thực thi đầy đủ, đúng đắn trách nhiệm của các địa phương trong quá trình triển khai thực hiện Quy hoạch điện VIII điều chỉnh, đặc biệt quá trình triển khai các dự án trong danh mục các công trình điện lực khẩn cấp theo phương châm “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm”. Theo đó, UBND tỉnh có trách nhiệm chỉ đạo, điều hành các cơ quan, đơn vị tại địa phương hỗ trợ chủ đầu tư trong quá trình triển khai các dự án, công trình điện lực trên địa bàn đảm bảo tiến độ đề ra, kể cả việc giải phóng mặt bằng, bồi thường, di dân, tái định cư cho các dự án nguồn điện, lưới điện. Việc này không chỉ đảm bảo an ninh cung cấp điện cho địa phương, mà còn góp phần đạt các chỉ tiêu tăng trưởng kinh tế.

- Đối với các Tập đoàn EVN, PVN, TKV

+ Các Tập đoàn EVN, PVN, TKV giữ vai trò chủ đạo trong bảo đảm cung cấp điện toàn quốc, đặc biệt quan trọng trong giai đoạn 2026-2030.

+ Phối hợp chặt chẽ với Bộ Công Thương trong quá trình tham gia xây dựng Kế hoạch thực hiện Điều chỉnh Quy hoạch điện VIII theo quy định của Luật Điện lực và pháp luật về quy hoạch, đặc biệt quá trình xây dựng danh mục các công trình điện lực khẩn cấp và danh mục các dự án điện lực giao doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ hoặc doanh nghiệp do doanh nghiệp này nắm giữ 100% vốn điều lệ để đầu tư xây dựng để trình cấp có thẩm quyền phê duyệt.

+ Chủ động, tích cực triển khai hiệu quả các giải pháp, nhiệm vụ nhằm đảm bảo tiến độ các dự án, công trình điện lực đã được phê duyệt trong Quy hoạch điện VIII và Kế hoạch thực hiện Quy hoạch điện VIII theo Chỉ thị 01/CT-TTg ngày 03 tháng 01 năm 2025 của Thủ tướng Chính phủ và các văn bản chỉ đạo, điều hành có liên quan của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ về thực hiện Quy hoạch điện VIII, Quy hoạch điện VIII điều chỉnh.

Sẽ điều chỉnh Quy hoạch điện VIII? Mục tiêu cụ thể của Quy hoạch điện VIII (Hình từ internet)

Mục tiêu cụ thể của Quy hoạch điện VIII

Theo Quyết định 500/QĐ-TTg năm 2023 phê duyệt Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 (gọi tắt là Quy hoạch điện VIII) do Thủ tướng Chính phủ ban hành có đưa ra mục tiêu phát triển cụ thể của Quy hoạch điện VIII như sau:

- Mục tiêu tổng quát

+ Bảo đảm vững chắc an ninh năng lượng quốc gia, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội và công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

+ Thực hiện thành công chuyển đổi năng lượng công bằng gắn với hiện đại hóa sản xuất, xây dựng lưới điện thông minh, quản trị hệ thống điện tiên tiến, phù hợp với xu thế chuyển đổi xanh, giảm phát thải, phát triển khoa học công nghệ của thế giới.

+ Hình thành hệ sinh thái công nghiệp năng lượng tổng thể dựa trên năng lượng tái tạo, năng lượng mới.

- Mục tiêu cụ thể

+ Về bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia:

++ Cung cấp đủ nhu cầu điện trong nước, đáp ứng mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội với mức tăng trưởng GDP bình quân khoảng 7%/năm trong giai đoạn 2021 - 2030, khoảng 6,5 - 7,5%/năm trong giai đoạn 2031 - 2050:

. Điện thương phẩm: Năm 2025 khoảng 335,0 tỷ kWh; năm 2030 khoảng 505,2 tỷ kWh; đến năm 2050 khoảng 1.114,1 - 1.254,6 tỷ kWh.

. Điện sản xuất và nhập khẩu: Năm 2025 khoảng 378,3 tỷ kWh; năm 2030 khoảng 567,0 tỷ kWh; đến năm 2050 khoảng 1.224,3 - 1.378,7 tỷ kWh.

. Công suất cực đại: Năm 2025 khoảng 59.318 MW; năm 2030 khoảng 90.512 MW; đến năm 2050 khoảng 185.187 - 208.555 MW.

++ Bảo đảm cung cấp điện an toàn, tin cậy, đáp ứng tiêu chí N-1 đối với vùng phụ tải quan trọng và N-2 đối với vùng phụ tải đặc biệt quan trọng. Đến năm 2030, độ tin cậy cung cấp điện năng thuộc nhóm 4 nước dẫn đầu ASEAN, chỉ số tiếp cận điện năng thuộc nhóm 3 nước dẫn đầu ASEAN.

++ Phấn đấu đến năm 2030 có 50% các tòa nhà công sở và 50% nhà dân sử dụng điện mặt trời mái nhà tự sản, tự tiêu (phục vụ tiêu thụ tại chỗ, không bán điện vào hệ thống điện quốc gia).

+ Về chuyển đổi năng lượng công bằng:

++ Phát triển mạnh các nguồn năng lượng tái tạo phục vụ sản xuất điện, đạt tỷ lệ khoảng 30,9 - 39,2% vào năm 2030, hướng tới mục tiêu tỷ lệ năng lượng tái tạo 47% với điều kiện các cam kết theo Tuyên bố chính trị thiết lập Quan hệ đối tác chuyển đổi năng lượng công bằng (JETP) với Việt Nam được các đối tác quốc tế thực hiện đầy đủ, thực chất. Định hướng đến năm 2050 tỷ lệ năng lượng tái tạo lên đến 67,5 - 71,5%.

++ Kiểm soát mức phát thải khí nhà kính từ sản xuất điện đạt khoảng 204 - 254 triệu tấn năm 2030 và còn khoảng 27 - 31 triệu tấn vào năm 2050. Hướng tới đạt mức phát thải đỉnh không quá 170 triệu tấn vào năm 2030 với điều kiện các cam kết theo JETP được các đối tác quốc tế thực hiện đầy đủ, thực chất.

++ Xây dựng hệ thống lưới điện thông minh, đủ khả năng tích hợp, vận hành an toàn hiệu quả nguồn năng lượng tái tạo quy mô lớn.

+ Về phát triển hệ sinh thái công nghiệp và dịch vụ năng lượng tái tạo:

++ Dự kiến đến 2030, hình thành 02 trung tâm công nghiệp, dịch vụ năng lượng tái tạo liên vùng bao gồm sản xuất, truyền tải và tiêu thụ điện; công nghiệp chế tạo thiết bị năng lượng tái tạo, xây dựng, lắp đặt, dịch vụ liên quan, xây dựng hệ sinh thái công nghiệp năng lượng tái tạo tại các khu vực có nhiều tiềm năng như Bắc Bộ, Nam Trung Bộ, Nam Bộ khi có các điều kiện thuận lợi.

++ Phát triển các nguồn điện từ năng lượng tái tạo và sản xuất năng lượng mới phục vụ xuất khẩu. Phấn đấu đến năm 2030, quy mô công suất xuất khẩu điện đạt khoảng 5.000 - 10.000 MW.

Nguyễn Tùng Lâm