Nghị quyết 04: Trường hợp áp dụng tình tiết giảm nhẹ với người phạm tội thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải (Hình ảnh từ Internet)
Ngày 30/9/2025, Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao đã ban hành Nghị quyết 04/2025/NQ-HĐTP Hướng dẫn áp dụng các tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự, các tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự quy định tại Điều 51 và Điều 52 Bộ luật Hình sự 2015.
Cụ thể, tại khoản 17 Điều 2 Nghị quyết 04/2025/NQ-HĐTP, Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao hướng dẫn áp dụng tình tiết giảm nhẹ với trường hợp “Người phạm tội thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải” quy định tại điểm s khoản 1 Điều 51 Bộ luật Hình sự 2015 là thuộc một trong các trường hợp sau đây:
- Người phạm tội thành khẩn khai báo là trường hợp đã khai nhận đầy đủ, đúng sự thật, chính xác, rõ ràng về hành vi phạm tội của mình;
- Người phạm tội ăn năn hối cải là trường hợp cảm thấy day dứt, hối hận về việc mình đã gây ra và mong muốn có cơ hội được sửa chữa lỗi lầm, cải tạo thành người tốt, bù đắp những tổn thất, thiệt hại do hành vi phạm tội của mình gây ra.
“Thành khẩn khai báo”, “ăn năn hối cải” không phải là hai tình tiết độc lập. Nếu người phạm tội vừa “thành khẩn khai báo”, vừa “ăn năn hối cải” thì chỉ được coi là một tình tiết giảm nhẹ quy định tại khoản 1 Điều 51 Bộ luật Hình sự 2015.
Trường hợp người phạm tội bị bắt quả tang, nhưng sau khi bị bắt đã khai báo đầy đủ hành vi phạm tội của mình phù hợp với các tài liệu, chứng cứ khác có trong hồ sơ vụ án thì áp dụng tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự thành khẩn khai báo cho họ. Nếu sau khi bị bắt người phạm tội quanh co, chối tội hoặc khai báo không đúng sự thật của vụ án và chỉ sau khi cơ quan tiến hành tố tụng đã chứng minh được đầy đủ hành vi phạm tội của họ, họ mới nhận sự việc phạm tội của họ đúng như cơ quan tiến hành tố tụng đã chứng minh, thì không được áp dụng tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự này.
Trường hợp lúc đầu người phạm tội quanh co, chối tội hoặc khai báo không đúng sự thật, nhưng sau đó đã khai báo lại một cách đầy đủ và đúng sự thật diễn biến việc phạm tội, thì vẫn được áp dụng tình tiết giảm nhẹ thành khẩn khai báo đối với họ, nhưng mức độ giảm nhẹ trách nhiệm hình sự trong trường hợp này không thể bằng trường hợp ngay từ đầu họ đã khai báo đầy đủ và đúng sự thật.
Căn cứ quy định tại điểm s khoản 1 Điều 51 Bộ luật Hình sự 2015 được sửa đổi bởi khoản 6 Điều 1 Luật sửa đổi Bộ luật Hình sự 2017 như sau:
Các tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự
1. Các tình tiết sau đây là tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự:
...
s) Người phạm tội thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải;
Theo quy định nêu trên, "người phạm tội thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải" là một trong những tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự theo quy định.
Tuy nhiên, quá trình áp dụng tình tiết giảm nhẹ nêu trên đã gặp nhiều khó khăn, vướng mắc khi không xác định được tình tiết "thành khẩn khai báo" và "ăn năn hối cải" có phải là 02 tình tiết độc lập hay không.
Theo đó, ngày 31/8/2023, Tòa án nhân dân tối cao ban hành Công văn 174/TANDTC-PC năm 2023 gửi các Tòa án nhân dân và Tòa án quân sự các cấp để giải đáp vướng mắc nêu trên. Cụ thể, tại Công văn, Tòa án nhân dân tối cao xác định:
Tình tiết “Người phạm tội thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải” được hiểu là trường hợp người phạm tội thành khẩn khai nhận về hành vi phạm tội, ăn năn hối lỗi về việc mình đã gây ra; tình tiết “thành khẩn khai báo”, “ăn năn hối cải không phải là hai tình tiết độc lập. Do đó, nếu người phạm tội “thành khẩn khai báo, ăn nắn hối cải” thì chỉ được coi là một tình tiết giảm nhẹ quy định tại khoản 1 Điều 51 của Bộ luật Hình sự.
Như vậy, đối với tình tiết “Người phạm tội thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải” tại điểm s khoản 1 Điều 51 Bộ luật Hình sự 2015, tình tiết “thành khẩn khai báo”, “ăn năn hối cải" không phải là 02 tình tiết độc lập mà chỉ được coi là cùng một tình tiết giảm nhẹ.
Xem thêm Nghị quyết 04/2025/NQ-HĐTP có hiệu lực từ ngày 15/11/2025.
318
(028) 3930 3279
Hỗ trợ trực tuyến
0906 22 99 66
