Người lao động không đóng BHXH bắt buộc có được không?

Công ty tôi có người không muốn tham gia BHXH bắt buộc vì lý do cá nhân và yêu cầu công ty trả thẳng vào lương hàng tháng. Họ chỉ tham gia và trích đóng mức BHYT thôi (trên HĐLĐ cũng ghi rõ điều này). Vậy trường hợp người lao động chỉ tham gia BHYT, không tham gia BHXH bắt buộc có được không?

Trả lời:

            Chào Doanh nghiệp tư nhân Vĩnh Lợi! Với câu hỏi của doanh nghiệp, Luật sư Nguyễn Nhật Tuấn – Trưởng Văn phòng Luật sư PHÚ VINH tư vấn cho doanh nghiệp như sau:

Tham gia BHXH bắt buộc là quyền lợi và cũng là trách nhiệm của người lao động nên Luật BHXH được Quốc Hội thông qua ngày 29/6/2006 (có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2007 đến hết ngày 31/12/2015), tại điểm a khoản 1 Điều 2 có quy định: Tất cả những người lao động là công dân Việt Nam khi giao kết hợp đồng lao động từ đủ 03 tháng trở lên phải tham gia BHXH bắt buộc. Như vậy, luật sư xin nhấn mạnh rằng đây là trách nhiệm tham gia BHXH theo quy định của pháp luật nên bắt buộc phải tham gia, vì thế không thể có ý kiến hay suy nghĩ theo kiểu thích thì tham gia mà không thích thì thôi! và việc tham gia BHXH cũng không phụ thuộc vào ý chí có tham gia hay không của người lao động hay người sử dụng lao động, mà pháp luật bặt buộc cả hai bên trong quan hệ lao động (người lao động và người sử dụng lao động) phải chấp hành việc tham gia.

Khi tham gia BHXH bắt buộc này, người lao động sẽ hưởng được các quyền lợi về các chế độ như: trợ cấp ốm đau; tai nạn lao động – bệnh nghề nghiệp; tử tuất, thai sản và hưu trí nhằm đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của người lao động trong lao động và cuộc sống, đơn vị sử dụng lao động cũng đỡ các khoản trợ cấp giải quyết chế độ vì đã có BHXH chi trả khi phát sinh những vấn đề  liên quan đến BHXH. Vì thế, khi nhận thức được những lợi ích thiết thực của việc tham gia BHXH thì người lao động sẽ hiểu và tự giác tham gia.

Cũng cần thông tin thêm rằng: Theo quy định của Luật BHXH (mới) được Quốc Hội thông qua ngày 20/11/2014 (có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2016) thì từ ngày 01/01/2018 phạm vi tham gia BHXH bắt buộc sẽ mở rộng hơn: Theo đó, người lao động có giao kết hợp đồng lao động từ đủ 01 tháng trở lên là phải tham gia BHXH bặt buộc.

Tuy nhiên, cũng cần nói thêm rằng: Trong trường hợp người lao động giao kết nhiều hợp đồng lao động với nhiều đơn vị sử dụng lao động thì có quyền lựa chọn một nơi để tham gia BHXH. Do vậy, trong trường hợp này, đối với đơn vị sử dụng lao động mà người lao động không lựa chọn để tham gia BHXH thì hai bên cần có biên bản thỏa thuận về việc không tham gia BHXH và đơn vị sử dụng lao động không trích trừ tiền BHXH từ lương của người lao động. Riêng phần tỷ lệ tham gia BHXH của đơn vị sử dụng lao động được thanh toán vào lương cho người lao động tự tham gia.

Vì thế, đơn vị sử dụng lao động và tổ chức công đoàn cơ sở cần tuyên truyền, giải thích cho người lao động về trách nhiệm và quyền lợi khi tham gia BHXH để người lao động hiểu và tự giác chấp hành đúng pháp luật.