Hướng dẫn tạm thời về điều trị ngộ độc botulinum

Hướng dẫn tạm thời về điều trị ngộ độc botulinum (Ảnh minh họa)

Theo đó, hướng  dẫn các biện pháp cụ thể trong điều trị ngộ độc botulinum như sau:

(1) Tiếp nhận bệnh nhân

**Triệu chứng nhiễm độc rõ (yếu cơ rõ, liệt cơ), bất kể nguồn thực phẩm và thời điểm ăn, uống: nhập viện

**Nguồn thực phẩm gây ngộ độc đã được xác định:

- Sau ăn lần cuối cùng quá 8 ngày:

+ Bệnh nhân không có triệu chứng: bệnh nhân không bị ngộ độc.

+ Có triệu chứng nhưng nhẹ (mệt mỏi, suy nhược): nhập viện nếu triệu chứng đang tiến triển nặng dần, nếu tình trạng không thay đổi hoặc đang có xu hướng cải thiện dần có thể cho bệnh nhân về điều trị và theo dõi tại y tế cơ sở sau khi đã đánh giá đầy đủ.

-  Sau ăn lần cuối trong vòng 8 ngày:

Nhập viện đánh giá và theo dõi nếu bệnh nhân có triệu chứng. Cho về, kê đơn than hoạt và thuốc nhuận tràng nếu không có triệu chứng, hướng dẫn theo dõi tại nhà và khám tại cơ sở y tế gần nhất (sau khi đã đánh giá đầy đủ).

(2)  Tẩy độc

- Gây nôn: nếu bệnh nhân mới ăn nguồn thực phẩm nghi ngờ

- Than hoạt: phần lớn bệnh nhân đến viện muộn, tuy nhiên nên dùng do các độc tố cùng vi khuẩn vẫn tồn tại trong đường tiêu hóa nhiều giờ tới nhiều ngày sau. Liều dùng 1g/kg, kết hợp sorbitol với liều tương đương liều than hoạt.

(3) Điều trị triệu chứng

Bệnh nhân cần được theo dõi sát, đặc biệt tình trạng liệt các cơ và tình trạng hô hấp. Theo đó:

**Suy hô hấp: xử trí tùy theo mức độ

- Liệt hầu họng, ho khạc kém, ứ đọng đờm rãi: hút đờm rãi, nằm nghiêng, đặt ống thông dạ dày cho ăn. Nên đặt nội khí quản sớm bảo vệ đường thở.-+ Suy hô hấp: đặt nội khí quản, thở máy. - Hồi sức, thở máy như với các trường hợp do bệnh lý thần kinh cơ.

+ Chuẩn bị sẵn các biện pháp sẽ áp dụng với thở máy dài ngày.

**Tiêu hóa

-  Bệnh nhân thường có giảm nhu động ruột, liệt ruột cơ năng trong khi trong đường tiêu hóa có thể còn bào tử vi khuẩn gây bệnh.

- Theo dõi sát nhu động ruột, tình trạng tiêu hóa thức ăn, đại tiện, kali máu.

- Bù kali máu nếu hạ kali.

-  Metoclopramide:

+ Người lớn 10mg/lần, 3 lần/ngày, tiêm tĩnh mạch.

+ Trẻ em: 0,1mg/kg/lần, 3 lần/ngày, tiêm tĩnh mạch.

- Điều trị táo bón: có thể dùng sorbitol: 1g/kg, uống, tạm ngừng nếu ta chảy.

- Bệnh nhân trẻ nhỏ, người cao tuổi, ăn uống phải thực phẩm có độc tố trong khi đang dùng kháng sinh (nguy cơ bào tử vi khuẩn phát triển trong đường tiêu hóa): nên uống men tiêu hóa.

- Chế độ ăn: tăng cường chất xơ.

- Các biện pháp kích thích, tăng nhu động ruột: tăng vận động thụ động, lý liệu pháp, xoa bụng.

**Phòng, điều trị các biến chứng:

- Nhiễm khuẩn bệnh viện.

 - Chống loét, vệ sinh cơ thể bệnh nhân.

(4) Sử dụng thuốc giải độc tố botulinum.

Xem chi tiết hướng dẫn tại Quyết định 3875/QĐ-BYT, có hiệu lực từ ngày 07/9/2020.

Thùy Liên