Thế nào là vụ án hình sự có yếu tố nước ngoài?

Vụ án hình sự có yếu tố nước ngoài (Hình từ internet)

Vụ án hình sự có yếu tố nước ngoài trong pháp luật Tố tụng hình sự

Với sự phát triển của xã hội, người nước ngoài sống, tham gia vào các hoạt động đầu tư, xã hội tại Việt Nam ngày càng nhiều. Đi kèm với đó, không tránh khỏi việc xảy ra xích mích mâu thuẫn trong quan hệ giữa những cá nhân này với cá nhân mang Quốc tịch Việt Nam. Để giải quyết những vấn đề trên, Bộ luật tố tụng hình sự 2015 đã có những quy định về giải quyết vụ án hình sự có yếu tố nước ngoài phù hợp với thực tiễn và cơ bản đáp ứng được các cam kết quốc tế của Việt Nam trong lĩnh vực này.

Thế nào là vụ án hình sự có yếu tố nước ngoài?

Hiện nay chưa có văn bản quy phạm pháp luật nào hướng dẫn chi tiết về “yếu tố nước ngoài” trong giải quyết vụ án hình sự. Thông qua thẩm quyền xét xử của các cấp Tòa án được quy định trong Bộ luật tố tụng hình sự 2015, vụ án có yếu tố nước ngoài được xác định gồm những loại chủ yếu sau:

- Vụ án hình sự có bị cáo, bị hại, đương sự ở nước ngoài hoặc tài sản có liên quan đến vụ án ở nước ngoài;

- Vụ án hình sự có bị cáo phạm tội ở nước ngoài nhưng Tòa án Việt Nam có thẩm quyền xét xử;

- Vụ án hình sự mà tội phạm xảy ra trên tàu bay hoặc tàu biển của Việt Nam đang hoạt động ngoài không phận hoặc ngoài lãnh hải của Việt Nam;

- Vụ án hình sự có người làm chứng ở nước ngoài;

- Vụ án hình sự mà bị cáo đang ở nước ngoài;

- Vụ án hình sự mà bị can, bị cáo là công dân Việt Nam bị từ chối dẫn độ.

Về thẩm quyền xét xử vụ án hình sự có yếu tố nước ngoài

Thẩm quyền xét xử của Tòa án đối với vụ án hình sự có yếu tố nước ngoài được quy định trực tiếp tại Điều 268, 269 và 270, 271 và khoản 3 Điều 499 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015. Trong đó, Tòa án cấp tỉnh có thẩm quyền xét xử các vụ án hình sự có yếu tố nước ngoài sau đây:

- Vụ án hình sự có bị cáo, người bị hại, đương sự ở nước ngoài hoặc tài sản có liên quan đến vụ án ở nước ngoài;

- Vụ án hình sự quy định tại điểm a, b, c và d khoản 1 Điều 268 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015;

- Vụ án hình sự quy định tại khoản 2 Điều 269, 270, 271 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015.

Đối với Tòa án cấp huyện, căn cứ phạm vi vụ án hình sự có yếu tố nước ngoài thuộc thẩm quyền của Tòa án cấp tỉnh như đã nêu ở trên và căn cứ tinh thần quy định tại khoản 1 Điều 268 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015, thì Tòa án cấp huyện có thẩm quyền giải quyết vụ án hình sự có yếu tố nước ngoài có các đặc điểm cơ bản sau đây:

- Tội phạm được thực hiện tại Việt Nam;

- Tội phạm ít nghiêm trọng, tội phạm nghiêm trọng và tội phạm rất nghiêm trọng” không thuộc thẩm quyền của Tòa án cấp tỉnh;

- Có bị cáo hoặc người bị hại, đương sự là cá nhân có quốc tịch nước ngoài và cư trú hợp pháp tại Việt Nam theo diện thường trú hoặc được cấp thẻ tạm trú theo quy định của pháp luật hoặc có đương sự là tổ chức nước ngoài có trụ sở tại Việt Nam;

- Khi điều tra, truy tố, xét xử, cơ quan điều tra, viện kiểm sát và tòa án không phải lập hồ sơ yêu cầu nước ngoài tương trợ tư pháp để tống đạt văn bản tố tụng, thu thập chứng cứ.

Trương Quang Vĩnh