Dự kiến chỉ còn 2000 xã, tiêu chuẩn và dân số cấp xã theo quy định mới nhất

Dự kiến chỉ còn 2000 xã, tiêu chuẩn và dân số cấp xã theo quy định mới nhất (Hình ảnh từ Internet)

Sáp nhập xã: dự kiến chỉ còn khoảng 2.000 xã

Ngày 28/02/2025, Bộ Chính trị đã có Kết luận 127-KL/TW năm 2025 về triển khai nghiên cứu, đề xuất tiếp tục sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị. Trong đó, Bộ Chính trị, Ban Bí thư chỉ đạo lộ trình sáp nhập xã 2025.

Theo đó, tại tiểu mục 1 Mục II Kết luận 127-KL/TW năm 2025, Ban Bí thư giao Đảng uỷ Chính phủ chủ trì, phối hợp với Ban Tổ chức Trung ương, Đảng uỷ Quốc hội, Đảng uỷ Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể Trung ương và các cơ quan liên quan chỉ đạo nghiên cứu, xây dựng đề án, tờ trình Bộ Chính trị về sáp nhập một số đơn vị hành chính cấp tỉnh, không tổ chức cấp huyện, tiếp tục sáp nhập đơn vị hành chính cấp xã.

Cụ thể đối với cấp xã: Cần xác định rõ các mô hình chính quyền địa phương cấp xã đối với khu vực đô thị, nông thôn, miền núi, đồng bằng, hải đảo, quy mô dân số, diện tích, lịch sử, văn hoá, các vấn đề về kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh, dân tộc, tôn giáo... Xây dựng chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, tổ chức bộ máy, định biên của chính quyền địa phương cấp xã.

Chiều 13/3/2025, Phó Thủ tướng thường trực chủ trì Phiên họp lần thứ nhất của Ban chỉ đạo thực hiện sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính các cấp và xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương hai cấp.

Theo đó, về việc tổ chức lại đơn vị hành chính cấp xã, tại Phiên họp Bộ trưởng Nội vụ cho hay, hiện là 10.035 đơn vị, sẽ tổ chức lại quy mô chỉ còn khoảng 2.000, "gần như là một huyện nhỏ". Việc này thuộc thẩm quyền của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, có thể làm ngay sau Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương. Sau khi Hiến pháp sửa đổi; sửa đổi, bổ sung Luật Tổ chức chính quyền địa phương và các luật có liên quan có hiệu lực, sẽ kết thúc hoạt động của chính quyền địa phương cấp huyện.

Tiêu chuẩn và dân số cấp xã năm 2025

Theo Điều 3 Nghị quyết 1211/2016/UBTVQH13 bổ sung bởi khoản 3 Điều 1 Nghị quyết 27/2022/UBTVQH15 quy định về diện tích và dân số cấp xã phải đạt tiêu chuẩn như sau:

(1) Quy mô dân số:

- Xã miền núi, vùng cao từ 5.000 người trở lên;

- Xã không thuộc điểm a khoản này từ 8.000 người trở lên.

(2) Diện tích tự nhiên:

- Xã miền núi, vùng cao từ 50 km2 trở lên;

- Xã không thuộc điểm a khoản này từ 30 km2 trở lên

Tiêu chuẩn phân loại và cách tính điểm phân loại đơn vị hành chính xã

Căn cứ tại Điều 4 Nghị quyết 1211/2016/UBTVQH13 quy định tiêu chuẩn phân loại và cách tính điểm phân loại đơn vị hành chính xã như sau:

- Quy mô dân số:

+ Xã từ 3.500 người trở xuống được tính 10 điểm; trên 3.500 người thì cứ thêm 100 người được tính thêm 0,5 điểm, nhưng tối đa không quá 35 điểm;

+ Xã miền núi, vùng cao áp dụng mức 75% quy định tại điểm a khoản này;

+ Xã có đường biên giới quốc gia trên đất liền áp dụng mức 30% quy định tại điểm a khoản này.

- Diện tích tự nhiên từ 10 km² trở xuống được tính 10 điểm; trên 10 km² thì cứ thêm 0,5 km² được tính thêm 0,5 điểm, nhưng tối đa không quá 30 điểm.

- Trình độ phát triển kinh tế - xã hội:

+ Tự cân đối được thu, chi ngân sách địa phương được tính 10 điểm.

Trường hợp chưa tự cân đối được thu, chi ngân sách địa phương, nếu số thu ngân sách địa phương được hưởng theo phân cấp so với tổng chi cân đối ngân sách địa phương từ 30% trở xuống được tính 3 điểm; trên 30% thì cứ thêm 5% được tính thêm 0,5 điểm, nhưng tối đa không quá 8 điểm;

+ Xã được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới được tính 20 điểm.

Trường hợp xã chưa đạt chuẩn nông thôn mới, nếu đạt được tiêu chí nào trong hệ thống các tiêu chí quy định chuẩn nông thôn mới thì mỗi tiêu chí được tính 1 điểm nhưng tổng số điểm các tiêu chí tối đa không quá 15 điểm;

+ Xã có đường biên giới quốc gia trên đất liền áp dụng mức 30% quy định tại điểm a và điểm b khoản này.

- Các yếu tố đặc thù:

+ Có từ 20% đến 30% dân số là người dân tộc thiểu số được tính 1 điểm; trên 30% thì cứ thêm 5% được tính thêm 0,25 điểm, nhưng tối đa không quá 2 điểm;

+ Xã đặc biệt khó khăn được tính 1 điểm;

+ Xã an toàn khu được tính 1 điểm;

+ Có di tích quốc gia đặc biệt hoặc có di sản được UNESCO công nhận được tính 1 điểm.