Đề xuất hướng giải quyết tranh chấp bồi thường thiệt hại do trí tuệ nhân tạo gây ra

Đề xuất hướng giải quyết tranh chấp bồi thường thiệt hại do trí tuệ nhân tạo gây ra (Hình ảnh từ Internet)

Quốc hội đang lấy ý kiến dự thảo Luật Trí tuệ nhân tạo.

Dự thảo Luật Trí tuệ nhân tạo

Đề xuất hướng giải quyết tranh chấp bồi thường thiệt hại do trí tuệ nhân tạo gây ra

Cụ thể, tại Điều 44 dự thảo Luật Trí tuệ nhân tạo đã đề xuất hướng giải quyết tranh chấp bồi thường thiệt hại do trí tuệ nhân tạo gây ra như sau:

- Tổ chức, cá nhân có hành vi vi phạm quy định của pháp luật về trí tuệ nhân tạo, tùy theo tính chất, mức độ và hậu quả, bị xử lý theo quy định của Luật Xử lý vi phạm hành chính, Bộ luật Hình sự, Bộ luật dân sự và các quy định pháp luật có liên quan.

- Đối với hệ thống trí tuệ nhân tạo có rủi ro cao, nhà cung cấp và bên triển khai chịu trách nhiệm pháp lý khách quan về thiệt hại do hệ thống gây ra, trừ trường hợp chứng minh được đã áp dụng đầy đủ các biện pháp quản lý rủi ro theo quy định tại Chương II của Luật này. Quy định về trách nhiệm pháp lý khách quan tại Điều 44 dự thảo Luật Trí tuệ nhân tạo được áp dụng như một trường hợp cụ thể về bồi thường thiệt hại do nguồn nguy hiểm cao độ gây ra theo quy định của Bộ luật Dân sự.

- Khi có thiệt hại phát sinh từ hoạt động trí tuệ nhân tạo, việc xác định trách nhiệm bồi thường được thực hiện theo quy định của Bộ luật Dân sự 2015, đồng thời căn cứ vào các yếu tố sau đây:

+ Mức độ rủi ro của hệ thống trí tuệ nhân tạo;

+ Vai trò và mức độ kiểm soát của từng chủ thể trong quá trình nghiên cứu, phát triển, cung cấp, triển khai hoặc sử dụng hệ thống; trị;

+ Khả năng dự báo rủi ro và việc áp dụng các biện pháp phòng ngừa, khắc phục;

+ Việc áp dụng các biện pháp phòng ngừa, khắc phục và lưu trữ nhật ký lưu vết.

+ Mức độ lỗi được xác định riêng biệt đối với lỗi kỹ thuật, lỗi dữ liệu và lỗi quản

+ Đối với hệ thống rủi ro cao, mức bồi thường tối đa có thể cao hơn mức thông thường theo Bộ luật Dân sự để bảo đảm hiệu quả răn đe và công bằng.

- Nhà cung cấp và bên triển khai hệ thống trí tuệ nhân tạo có rủi ro cao phải có cơ chế bảo hiểm trách nhiệm dân sự hoặc các biện pháp bảo đảm tài chính tương đương để bảo đảm khả năng bồi thường thiệt hại cho các bên bị thiệt hại.

- Chính phủ quy định chi tiết hành vi vi phạm, hình thức xử phạt, cơ chế phân bổ trách nhiệm và mức bảo hiểm tối thiểu đối với hệ thống có rủi ro cao.

Như vậy, việc giải quyết tranh chấp bồi thường thiệt hại sẽ dựa trên tổ chức, cá nhân có hành vi vi phạm quy định của pháp luật về trí tuệ nhân tạo, theo đó tùy theo tính chất, mức độ và hậu quả, bị xử lý theo quy định của Luật Xử lý vi phạm hành chính, Bộ luật Hình sự, Bộ luật dân sự và các quy định pháp luật có liên quan để xử lý.

Xem thêm dự thảo Luật Trí tuệ nhân tạo dự kiến có hiệu lực thi hành từ ngày 01/01/2026.

Theo đó, dự thảo đề xuất Lộ trình thực hiện như sau:

- Trong 06 tháng kể từ ngày Luật có hiệu lực: Thành lập, kiện toàn Ủy ban Quốc gia về Trí tuệ nhân tạo; ban hành văn bản hướng dẫn; đưa Quỹ Phát triển Trí tuệ nhân tạo Quốc gia vào hoạt động;

- Sau 12 tháng: Các quy định về hành vi bị cấm (Mục 1 Chương I) có hiệu lực; cơ chế hộp cát pháp lý được triển khai;

- Sau 18 tháng: Nghĩa vụ đối với hệ thống trí tuệ nhân tạo rủi ro cao (Mục 2 Chương I1) có hiệu lực thi hành toàn diện.