Chuyên nghiệp hóa hoạt động đại lý hải quan

Hoạt động tại Công ty TNHH Yusen Logistics - một DN có hoạt động đại lý hải quan lớn ở khu vực phía Bắc. Ảnh: HỮU LINH

Đó là, thẩm quyền xác nhận đủ điều kiện hoạt động đại lý hải quan do Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan quyết định thay vì thẩm quyền của các Cục Hải quan như trước đây. Một điểm mới nữa là việc làm thủ tục hải quan phải do DN trực tiếp thực hiện hoặc thông qua đại lý hải quan, chỉ còn một số ít trường hợp được phép ủy quyền khi làm thủ tục hải quan (các trường hợp đối với hàng hóa phi mậu dịch- nhưng số lượng này không nhiều).

Phó Cục trưởng Cục Giám sát quản lý về hải quan Nguyễn Nhất Kha cho biết, quy định mới này xuất phát từ khuyến nghị của các chuyên gia của Tổ chức Hải quan thế giới (WCO) và căn cứ vào thực tế hoạt động đại lý hải quan tại Việt Nam trước đây. Theo chuyên gia của WCO, việc Tổng cục Hải quan xác nhận điều kiện hoạt động đại lý sẽ giúp cho việc theo dõi hoạt động của các đối tượng DN này được tập trung, thống nhất trên phạm vi cả nước.

Theo ông Nguyễn Nhất Kha, căn cứ các quy định mới hiện hành, DN sẽ gửi hồ sơ lên Tổng cục Hải quan (Cục Giám sát quản lý về hải quan) trên cơ sở nghiên cứu hồ sơ, Tổng cục Hải quan sẽ xác nhận điều kiện hoạt động đại lý hải quan cho những đơn vị đủ điều kiện. Việc kiểm tra, theo dõi hoạt động của các đại lý hải quan sẽ được giao cho các Cục Hải quan địa phương.

Trả lời câu hỏi của phóng viên về việc liệu chỉ căn cứ trên hồ sơ để công nhận hoạt động đại lý hải quan liệu có đảm bảo độ tin cậy? Ông Nguyễn Nhất Kha phân tích, theo quy định, hồ sơ DN gửi đến Tổng cục Hải quan phải có giấy phép đăng ký kinh doanh và trong giấy phép phải có ngành, nghề kinh doanh là đại lý hải quan; thứ hai, các DN phải có nhân viên được cấp thẻ nhân viên đại lý hải quan; thứ ba, DN phải đáp ứng điều kiện về CNTT để kết nối với cơ quan Hải quan. Với ba yếu tố này sẽ tạo được những độ tin cậy nhất định. Hơn nữa, cơ quan Hải quan sẽ tăng cường việc “hậu kiểm” (do các Cục Hải quan địa phương thực hiện) hoạt động của các đại lý nên sẽ đảm bảo được công tác quản lý đối với các DN được cấp phép hoạt động đại lý hải quan.

Lãnh đạo Cục Giám sát quản lý về hải quan cho biết, với mục tiêu khuyến khích việc phát triển hoạt động đại lý hải quan nên cơ quan Hải quan sẽ tạo thuận lợi tối đa trong việc thẩm định hồ sơ và xác nhận điều kiện hoạt động đại lý hải quan cho DN đủ điều kiện. Một cán bộ của Cục Giám sát quản lý về hải quan có nhiều năm theo dõi hoạt động đại lý hải quan chia sẻ thêm, một điểm mới nữa là việc cấp thẻ nhân viên đại lý hải quan sẽ thuận lợi hơn trước rất nhiều. Theo quy định trước đây, để được cấp thẻ nhân viên đại lý hải quan, các cá nhân phải tham gia một khóa đạo tạo cơ sở do Bộ Tài chính quy định, sau đó mới được tham gia các kỳ thi để cấp thẻ nhân viên đại lý hải quan. Nhưng hiện nay, để tạo thuận lợi cho những cá nhân, tổ chức có nhu cầu, cơ quan chức năng không yêu cầu điều kiện phải tham gia các lớp đào tạo như đề cập ở trên mà có thể tự học tập, nghiên cứu, cơ quan Hải quan chỉ kiểm soát chất lượng thông qua việc thi, kiểm tra một cách chặt chẽ.

Theo ông Nguyễn Nhất Kha, việc phát triển đại lý hải quan một cách đúng nghĩa sẽ tạo rất nhiều thuận lợi cho cộng đồng DN. Theo thông lệ và thực tế hoạt động ở các nước phát triển, các DN sản xuất, kinh doanh thường không trực tiếp làm thủ tục hải quan mà thông qua đại lý hải quan. Bởi thực tế việc khai báo thủ tục hải quan đòi hỏi người khai phải nắm rõ rất nhiều quy định khác nhau liên quan đến cơ chế, chính sách pháp luật về XNK. Và để làm tốt nhất việc này chính là những nhân viên đại lý hải quan đúng nghĩa. Do đó, cơ quan Hải quan khuyến khích các DN nên sử dụng đại lý hải quan khi thực hiện thủ tục hải quan. Thực tế tại Việt Nam, qua tìm hiểu của chúng tôi, các DN lớn như Samsung, Intel… dù có bộ phận XNK độc lập nhưng việc khai báo hải quan vẫn được các DN thực hiện thông qua đại lý để tránh sai sót.

Việc phát triển đại lý hải quan cũng sẽ giúp loại bỏ được các đội ngũ “cò mồi” tham gia quá trình làm thủ tục hải quan. Theo phân tích của Cục Giám sát quản lý về hải quan, đội ngũ “cò” này không phải là nhân viên đại lý hải quan mà chỉ là những người làm nghề tự do, không có những hiểu biết căn bản, đầy đủ về quy định của pháp luật và thường khai báo thủ tục hải quan không chính xác, nhưng thực tế vẫn có một bộ phận DN sử dụng (thường là các DN có quy mô hoạt động nhỏ). Việc khai báo hải quan sai của đối tượng này sẽ ảnh hưởng lớn đến việc đánh giá mức độ tuân thủ pháp luật của DN và gây nên nhiều hệ lụy khác.

Ông Nguyễn Nhất Kha dự báo, với những quy định mới, thời gian tới chắc chắn số lượng các đại lý hải quan sẽ tăng lên đáng kể; việc tổ chức theo dõi hoạt động của cơ quan Hải quan đối với các đại lý hải quan sẽ được kiện toàn; các đại lý hải quan sẽ hoạt động chuyên nghiệp hơn…

Thái Bình

Theo Báo Hải Quan