Thông tin về tình hình "Thương lái Trung Quốc thao túng thanh long Bình Thuận"

1. Đối với thông tin "Thương lái Trung Quốc thao túng thanh long Bình Thuận"

Thực hiện theo hướng dẫn và chỉ đạo của Bộ Công Thương, Sở Công Thương tỉnh Bình Thuận đã kiểm tra, xác minh diễn biến tình hình thị trường tiêu thụ thanh long của tỉnh và đã có báo cáo nhanh về Bộ. Theo Báo cáo của Sở Công Thương Bình Thuận về việc kiểm tra, xác minh, thông tin bài báo “Thương lái Trung Quốc thao túng thanh long Bình Thuận” đăng trên báo Tuổi trẻ ngày 15 tháng 8 năm 2016 và một số báo điện tử khác thì sự hiện diện của các tổ chức, cá nhân người nước ngoài hoạt động mua bán thanh long trên địa bàn tỉnh là có thật. Trong đó tập trung nhiều nhất là tại huyện Hàm Thuận Nam. Người nước ngoài qua Việt Nam bằng con đường du lịch, tham quan, dưới hình thức núp bóng doanh nghiệp trong tỉnh, thuê lại nhà xưởng để tổ chức thu mua thanh long, một số còn thực hiện việc kiểm tra chất lượng trái thanh long để doanh nghiệp thu mua, đóng gói xuất hàng sang Trung Quốc. Trước hiện tượng này, tỉnh Bình thuận đã triển khai một số giải pháp sau:

1.1. Về tổ chức kiểm tra, xử lý sai phạm của tổ chức, cá nhân người nước ngoài núp bóng kinh doanh trái phép thanh long

Đoàn liên ngành của tỉnh (theo Quyết định số 2241/QĐ-UBND) đã tổ chức kiểm tra, phát hiện 26 cơ sở, doanh nghiệp thu mua, đóng gói, vận chuyển để xuất khẩu trái Thanh long trong tỉnh. Qua kiểm tra thực tế đã phát hiện tại các cơ sở này có sự hiện diện của người nước ngoài mang quốc tịch Trung Quốc đang hoạt động trong lĩnh vực thu mua, đóng gói, xuất khẩu trái Thanh long với số lượng là 28 người.

+ Đối với các đối tượng tổ chức, cá nhân người nước ngoài: qua kiểm tra hộ chiếu, thị thực nhập cảnh, mục đích nhập cảnh vào Việt Nam, có 07 cơ sở với 11 lao động người nước ngoài bị xử phạt vi phạm hành chính với lý do: người nước ngoài nhập cảnh, hành nghề hoặc có hoạt động khác tại Việt Nam nhưng không được cơ quan có thẩm quyền cho phép; người nước ngoài hoạt động thương mại trái phép trên lãnh thổ Việt Nam; người nước ngoài được doanh nghiệp tại Bình Thuận bảo lãnh, có giấy phép lao động nhưng không hoạt động kinh doanh tại doanh nghiệp đã bảo lãnh mà hoạt động địa điểm khác. Đoàn liên ngành đã tham mưu, trình Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh quyết định xử phạt 235 triệu đồng/11 đối tượng với hành vi nhập cảnh, hành nghề hoặc có hoạt động khác tại Việt Nam nhưng không được cơ quan có thẩm quyền cho phép; quyết định xử phạt 50 triệu đồng đối với 02 đối tượng tổ chức, cá nhân người Trung Quốc có hành vi kinh doanh trái phép trên lãnh thổ Việt Nam, tịch thu 12 tấn Thanh long đã đóng gói. Đồng thời, Phòng Quản lý xuất nhập cảnh - Công an tỉnh (PA 72) đã áp dụng các biện pháp rút ngắn thời gian lưu trú tại Việt Nam đối với các đối tượng bị xử phạt vi phạm hành chính lần đầu; áp dụng tình tiết tăng nặng và kiến nghị Cục Quản lý Xuất nhập cảnh - Bộ Công an áp dụng biện pháp cấm nhập cảnh có thời hạn đối với các đối tượng tái phạm.

+ Đối với chủ doanh nghiệp, cơ sở thu mua Thanh long là người Việt Nam tại địa phương: qua kiểm tra có một số sai phạm như: ghi tên biển hiệu không đầy đủ theo quy định, ghi nhãn hàng hóa không đúng, không đủ nội dung bắt buộc đối với sản phẩm trái Thanh long (là thực phẩm), sử dụng ngôn ngữ nước ngoài sai quy định trên bao bì Thanh long Bình Thuận; ký kết hợp đồng cho thuê lại tài sản là nhà ở, nhà xưởng không kê khai nộp thuế, có hành vi trốn thuế; kinh doanh không có giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh, kinh doanh sai nội dung đăng ký kinh doanh; cho thuê, cho mượn giấy phép kinh doanh, giấy chứng nhận đủ điều kiện an toàn thực phẩm; kinh doanh nhưng không có giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện an toàn thực phẩm. Đoàn liên ngành đã tham mưu Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh ban hành các quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với các cơ sở, doanh nghiệp thu mua Thanh long 235,75 triệu đồng/9 đối tượng và bán hàng tịch thu nộp ngân sách Nhà nước 146 triệu đồng.

+ Đối với lĩnh vực thuế: Đoàn liên ngành đã chuyển hồ sơ vụ việc đến ngành thuế xem xét, xử lý. Đến nay, ngành thuế đã có quyết định xử phạt vi phạm hành chính truy thu thuế với số tiền 348,5 triệu đồng/08 đối tượng.

Như vậy có hiện tượng tổ chức, cá nhân người nước ngoài tham gia thu mua thanh long trên địa bàn tỉnh Bình Thuận như một số báo đã đưa tin nhưng không đến mức thao túng. Tuy nhiên, từ chỉ đạo, hướng dẫn của Bộ Công Thương và sự vào cuộc của địa phương, đến nay, hoạt động thu mua thanh long trên địa bàn đang đi vào nề nếp, theo đúng quy định của pháp luật.

1.2. Để khắc phục tình trạng nêu trên, trên cơ sở chỉ đạo hướng dẫn của Bộ Công Thương, Sở Công Thương tỉnh Bình Thuận đã đề xuất một số giải pháp cần tập trung triển khai trong thời gian tới như sau:

- Đẩy mạnh công tác xúc tiến thương mại, tìm kiếm, mở rộng thị trường mới để tiêu thụ thanh long; động viên và tạo điều kiện cho doanh nghiệp trong tỉnh mở rộng quy mô, phát triển sản xuất kinh doanh để nâng cao sức cạnh tranh trên thị trường.

- Phổ biến, hướng dẫn các thương nhân, tổ chức, cá nhân nước ngoài nói chung và Trung Quốc nói riêng thực hiện đúng các quy định của pháp luật Việt Nam liên quan đến lĩnh vực đầu tư, kinh doanh. Tập trung phổ biến, hướng dẫn về các nội dung liên quan đến hoạt động thu mua, tiêu thụ, xuất khẩu thanh long của tỉnh trong thời gian qua; Các quy định pháp luật liên quan đến lĩnh vực đầu tư, kinh doanh nói chung và liên quan đến đầu tư, kinh doanh thanh long tại Bình Thuận; Công tác quản lý đối với tổ chức, cá nhân người nước ngoài đến Bình Thuận hoạt động sản xuất kinh doanh, điều kiện, thủ tục hồ sơ phải thực hiện; Công tác an toàn thực phẩm đối với thanh long.

- Tổ chức quản lý lực lượng kinh doanh thanh long, hướng dẫn lại công tác thu mua trong thời gian tới. Ủy ban nhân dân các huyện, thị xã, thành phố (có sản xuất Thanh long) chỉ đạo các cơ quan chuyên môn (Phòng Kinh tế, Kinh tế hạ tầng; Chi cục Thuế) tổ chức rà soát, thống kê danh sách cụ thể (tên, địa chỉ, điện thoại…) các doanh nghiệp, cơ sở hộ kinh doanh thanh long. Thông qua đó rà soát, thống kê lực lượng tổ chức, cá nhân thu mua thanh long cho doanh nghiệp trên từng địa bàn; Chỉ đạo Ủy ban nhân dân các xã, thị trấn vận động các trang trại, các Hợp tác xã sản xuất Thanh long trên địa bàn nên thu hoạch và cung ứng trực tiếp sản phẩm cho doanh nghiệp tiêu thụ nhằm hạn chế qua thương lái trung gian. Chủ trì, phối hợp với Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Sở Công thương, Sở Kế hoạch và Đầu tư và các sở, ngành liên quan, Hiệp hội Thanh long: Tổ chức các buổi Hội nghị tại các địa bàn nhằm tuyên truyền vận động, nhắc nhở các tổ chức, cá nhân sản xuất - kinh doanh thanh long thực hiện tốt các chỉ đạo của Ủy ban nhân dân tỉnh về sản xuất, kinh doanh thanh long bảo đảm an toàn; chính sách pháp luật trong kinh doanh; thực hiện các nghĩa vụ về thuế… Tuyên truyền vận động, khuyến khích các thương lái, tổ chức, cá nhân có vốn, kỹ thuật, kinh nghiệm quản lý… đăng ký thành lập doanh nghiệp. Vận động các doanh nghiệp kinh doanh Thanh long trên địa bàn phải tổ chức hệ thống cung ứng của riêng mình, không tranh mua Thanh long của các thương lái, tổ chức, cá nhân ngoài hệ thống, qua đó hạn chế tình trạng giữa các doanh nghiệp tranh mua với nhau làm phá vỡ hệ thống đại lý cung ứng của nhau.

- Sở Công thương chủ trì, phối hợp với Sở Kế hoạch và Đầu tư, Cục Thuế tỉnh thống kê, rà soát các doanh nghiệp kinh doanh thanh long do Sở Kế hoạch và Đầu tư cấp Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp, danh sách doanh nghiệp nộp thuế tại Cục Thuế tỉnh. Lực lượng Quản lý thị trường trên từng địa bàn cùng phối hợp với các cơ quan chuyên môn của huyện kết hợp việc thống kê rà soát với kiểm tra theo nhiệm vụ chuyên ngành. Tăng cường hoạt động Đoàn kiểm tra liên ngành, kiểm tra xử lý nghiêm các trường hợp tổ chức, cá nhân người nước ngoài vào tổ chức thu mua thanh long trái pháp luật.

- Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chỉ đạo Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển cây Thanh long chủ trì cùng Ủy ban nhân dân các xã, thị trấn vận động các Tổ, Nhóm Thanh long VietGAP nên cử đại diện để làm dịch vụ cung ứng Thanh long của mình sản xuất đến làm việc trực tiếp với doanh nghiệp tiêu thụ nhằm hạn chế qua thương lái, tổ chức, cá nhân trung gian. Vận động các trang trại, Tổ nhóm VietGAP ưu tiên bán sản phẩm cho doanh nghiệp trong hệ thống, trong hợp đồng cam kết.

- Liên minh Hợp tác xã tỉnh chủ trì, phối hợp với các Sở, ngành ra sức củng cố các tổ hợp tác, hợp tác xã sản xuất Thanh long an toàn để tăng cường năng lực sản xuất và liên kết với doanh nghiệp.

- Hiệp hội Thanh long Bình Thuận vận động các doanh nghiệp trong Hiệp hội thống kê mạng lưới thu mua cung cấp hàng cho doanh nghiệp mình (tên, địa chỉ, điện thoại…); vận động các doanh nghiệp tổ chức hệ thống cung ứng của riêng mình, ưu tiên mua Thanh long của các thương lái trong hệ thống đại lý nhằm hạn chế tình trạng tranh mua giữa các doanh nghiệp với nhau gây phá vỡ hệ thống đại lý cung ứng của nhau.

- Sở Kế hoạch và Đầu tư chủ trì, phối hợp cùng các Sở, ngành liên quan tiếp tục vận động doanh nghiệp các tỉnh có năng lực tài chính, có thị trường tiêu thụ, có kinh nghiệm thị trường quốc tế về Bình Thuận lập doanh nghiệp đầu tư chế biến và kinh doanh xuất khẩu nhằm tạo ra thêm năng lực tiêu thụ mới, góp phần tích cực hơn để Thanh long phát triển bền vững.

2. Đối với thông tin “Một số nhà vườn tại Bình Thuận, thanh long chính vụ đang rớt giá thê thảm, nhiều loại được đầu mối thu mua tại vườn ở mức giá 200-300 đồng/kg”

Theo báo cáo của Sở Công Thương Bình Thuận, thông tin nêu trên được đăng trên báo Đất Việt ngày 11 tháng 8 năm 2016 (và một số Báo khác) là chưa đúng với thực tế. Theo báo cáo của Sở Tài chính và Chi Cục thuế các Huyện, giá thanh long tại các huyện thời gian gần đây như sau:

- Huyện Bắc Bình:

+ Với loại nặng từ 500g trở lên: Loại 1 giá mua dao động từ 15.000-18.000đồng/kg; loại 2 giá mua từ 6.000- 8.000 đồng/kg.

+ Hàng loại (hàng dạt): Giá mua 1.000-3.000 đồng/kg.

- Huyện Hàm Thuận Bắc: Giá mua xô (cả loại 1 và loại dạt): từ 5.000- 8.000 đồng/kg

- Thành phố Phan Thiết:

+ Hàng mua xô: tuần 1 đến tuần 3 tháng 7 từ 5.000- 9.000 đồng/kg; tuần 4 tháng 7 đến nay dao động 2.000-2.500 đồng/kg.

+ Hàng loại 1: tuần 1 đến tuần 3 tháng 7 từ 12.000- 17.500 đồng/kg; tuần 4 tháng 7 đến nay dao động 6.000-6.500 đồng/kg.

- Huyện Hàm Thuận Nam:

+ Hàng loại 1 (hàng xuất): 8.000 đồng/kg

+ Hàng xô: Từ 2.000- 4.000 đồng/kg

Như vậy giá thanh long có giảm nhưng chưa đến mức chỉ còn giá từ 200-300 đồng/kg như báo chí đã phản ánh.

Hiện thời gian này là chính vụ nên sản lượng thanh long thu hoạch là rất lớn (khoảng 500.000 đến 600.000 tấn /năm, riêng vụ này 200.000-300.000 tấn), trong khi đó lượng thanh long bị nấm bệnh cũng khá cao, vì vậy các thương lái (cả Việt Nam và Trung Quốc) khi mua đều lựa chọn thanh long không nấm bệnh và có trọng lượng từ 500g trở lên với giá thấp nhất cũng từ 8.000-10.000 đồng/kg; nếu mua xô (mua cả vườn) thì giá họ mua dao động 4.000-5.000 đồng/kg. Những loại còn lại do nấm bệnh và không đủ trọng lượng giá tại vườn dao động 1.000-2.000 đồng/kg.

Như vậy giá thanh long đến thời điểm này giá có giảm do 2 nguyên nhân

- Thanh long bị bệnh nấm nên chất lương kém hơn, người dân e dè không tiêu dùng nhiều như mọi năm.

- Hiện vào chính vụ sản lượng thanh long rất lớn, nhưng loại quả đủ tiêu chuẩn xuất khẩu (lớn hơn 500 gam) không có nhiều, các thương lái chủ yếu mua loại này, còn lại loại ra nên giá thanh long bị loại thường giảm theo.

Vì vậy, thông tin thanh long bị thương nhân, tổ chức, cá nhân người nước ngoài ép giá, nên giá giảm thê thảm là chưa đúng với thực tế.

3. Một số giải pháp Bộ Công Thương đã và đang thực hiện

Tiếp tục chỉ đạo Sở Công Thương tỉnh Bình Thuận thực hiện Công văn số 4929/BCT-TTTN 20/5/2015 về việc tiếp tục tăng cường quản lý đối với hoạt động thu mua nông sản. Đồng thời tổ chức các hoạt động kết nối, mở rộng thị trường tiêu thụ trái thanh long của tỉnh Bình Thuận (Từ tháng 5/2015 đến nay, Bộ Công Thương đã phối hợp, hướng dẫn Sở Công Thương và Hiệp hội thanh long, các doanh nghiệp, HTX kinh doanh - xuất khẩu thanh long trên địa bàn tham gia: 06 Hội nghị kết nối cung cầu, kết nối xúc tiến xuất khẩu tại các tỉnh, thành phố (Lào Cai, Hà Nội, Đà Nẵng, TP.HCM, Cần Thơ và tại Bình Thuận); 05 Hội chợ triển lãm tại các tỉnh, thành phố (Hà Nội, Đà Nẵng, Phú Yên, khu vực Miền Trung-Tây Nguyên tại Đắk Lắk, TP.HCM và tại Bình Thuận); Phiên chợ hàng Việt về miền núi huyện Hàm Thuận Bắc; Hội nghị Tham tán Thương mại 2016 do Bộ Công Thương tổ chức tại thành phố Hồ Chí Minh, tiếp đó trái thanh long Bình Thuận sẽ được tham dự Hội chợ Đặc sản Vùng miền năm 2016 tổ chức tại Hà Nội vào tháng 12 năm 2016).

Dự kiến trong thời gian tới, để tháo gỡ khó khăn về thị trường và về giá cho thanh long tại Bình Thuận, Bộ Công Thương sẽ tổ chức Hội nghị kết nối thanh long Bình Thuận với hệ thống phân phối hiện đại và truyền thống trên địa bàn cả nước cũng như với các nhà nhập khẩu thanh long từ Trung Quốc, …

Bộ Công Thương đã cung cấp thông tin về tình hình thu mua và giá cả thanh long tỉnh Bình Thuận thời gian qua để các phương tiện thông tin có thể thông tin, phản ánh sát thực, góp phần hỗ trợ tiêu thụ thanh long nói riêng, nông sản nói chung trong thời gian tới.

Theo Cổng thông tin điện tử Bộ Công thương