Đề xuất mới nhất về xây dựng Luật Dữ liệu (Hình từ internet)
Theo dự thảo Luật Dữ liệu, đã đề cập một số quy định dự kiến sẽ áp dụng như sau:
* Về giải thích một số từ ngữ
- Dữ liệu là sự thể hiện dưới dạng kỹ thuật số của hành vi, sự vật, sự kiện, thông tin, bao gồm dạng âm thanh, hình ảnh, chữ số, chữ viết, ký hiệu hoặc dạng tương tự khác.
- Xử lý dữ liệu là một hoặc nhiều hoạt động tác động tới dữ liệu, như: thu thập, ghi, phân tích, tổng hợp, xác nhận, xác thực, lưu trữ, chỉnh sửa, cập nhật, điều chỉnh, công khai, kết hợp, truy cập, truy xuất, thu hồi, mã hóa, giải mã, sao chép, chia sẻ, điều phối, truyền đưa, cung cấp, chuyển giao, xóa, hủy dữ liệu hoặc các hoạt động khác có liên quan.
- Quản trị dữ liệu là quá trình tổ chức, xây dựng chính sách, kế hoạch, chương trình, quy trình để thực hiện việc quản lý dữ liệu một cách liên tục, hiệu quả, bảo đảm tính đầy đủ, chính xác, kịp thời của dữ liệu.
* Về nguyên tắc chung
- Tuân thủ Hiến pháp và pháp luật; bảo đảm quyền con người, quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân.
- Bảo đảm tính toàn vẹn, an ninh, an toàn và bảo vệ dữ liệu.
- Đảm bảo công khai, minh bạch, bình đẳng trong tiếp cận, khai thác và sử dụng dữ liệu.
- Thu thập, cập nhật, điều chỉnh dữ liệu, tài liệu đầy đủ, chính xác, kịp thời; quản lý tập trung, thống nhất, chặt chẽ, duy trì, kết nối, chia sẻ, khai thác, sử dụng hiệu quả, lưu trữ lâu dài.
- Khai thác, điều phối dữ liệu đảm bảo hiệu quả, đơn giản thuận tiện cho cơ quan nhà nước, cá nhân và tổ chức trong thực hiện dịch vụ công, thủ tục hành chính và các giao dịch khác; tạo điều kiện thuận lợi cho cá nhân và tổ chức trong tiếp cận và sử dụng dữ liệu, đồng thời duy trì khuyến khích nghiên cứu các giải pháp tạo ra giá trị thông qua dữ liệu.
- Đảm bảo tính kế thừa dữ liệu, hạn chế việc thu thập cập nhật lại các thông tin đã được lưu trữ, đồng bộ, quản lý tại Trung tâm dữ liệu quốc gia và hệ thống thông tin, cơ sở dữ liệu của cơ quan nhà nước.
* Các hành vi bị nghiêm cấm
- Lợi dụng việc xử lý dữ liệu, quản trị dữ liệu xâm phạm đến lợi ích quốc gia, dân tộc, an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội, lợi ích công cộng, quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân.
- Cản trở hoặc ngăn chặn trái pháp luật quá trình xử lý dữ liệu, quản trị dữ liệu hoặc có hành vi khác nhằm phá hoại hệ thống thông tin phục vụ xử lý dữ liệu.
- Thu thập, cung cấp, sử dụng, truy cập, tiết lộ, hiển thị, phát tán, chia sẻ trái pháp luật dữ liệu.
- Giả mạo, làm sai lệch hoặc xóa, hủy, sao chép, di chuyển trái pháp luật một phần hoặc toàn bộ dữ liệu.
- Gian lận, chiếm đoạt hoặc sử dụng dữ liệu trái pháp luật.
- Cố ý cung cấp thông tin sai lệch hoặc không cung cấp thông tin theo quy định của pháp luật.
- Kinh doanh, mua bán, trao đổi dữ liệu trái pháp luật.
- Phát triển, kinh doanh, lưu hành sản phẩm, dịch vụ dữ liệu xâm phạm an ninh, quốc phòng, quyền riêng tư của cá nhân, thuần phong mỹ tục Việt Nam.
* Lưu trữ dữ liệu
- Cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội quản lý cơ sở dữ liệu quốc gia, cơ sở dữ liệu chuyên ngành phải xác định loại dữ liệu chủ trong cơ sở dữ liệu và phân loại, tổ chức lưu trữ dữ liệu theo mô hình sau:
+ Kho dữ liệu mở phục vụ cơ quan, tổ chức, cá nhân;
+ Kho dữ liệu dùng chung trong phạm vi cơ quan nhà nước;
+ Kho dữ liệu dùng riêng trong nội bộ, cơ quan, đơn vị.
- Khuyến khích tổ chức, cá nhân không thuộc quy định tại khoản 1 Điều 10 dự thảo Luật Dữ liệu thực hiện lưu trữ, xử lý dữ liệu tập trung, thống nhất hình thành các cơ sở dữ liệu theo mô hình tại khoản 1 Điều 10 dự thảo Luật Dữ liệu.
- Cơ sở dữ liệu quốc gia, cơ sở dữ liệu chuyên ngành được lưu trữ và xử lý dữ liệu trên hạ tầng của Trung tâm dữ liệu quốc gia. Đối với dữ liệu dùng riêng và dữ liệu do Bộ Quốc phòng quản lý chỉ thực hiện khi được sự đồng ý của cơ quan quản lý dữ liệu.
- Các cơ quan, tổ chức, cá nhân khác không thuộc quy định tại Khoản 1 Điều 10 dự thảo Luật Dữ liệu thỏa thuận sử dụng dữ liệu trên hạ tầng của Trung tâm dữ liệu quốc gia bằng hợp đồng cung cấp dịch vụ giữa cơ quan, tổ chức, cá nhân đó với tổ chức cung cấp dịch vụ khai thác dữ liệu và hạ tầng Trung tâm dữ liệu quốc gia.
- Thời hạn lưu trữ dữ liệu của cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội thực hiện theo quy định của pháp luật về lưu trữ.
Xem thêm nội dung tại dự thảo Luật Dữ liệu.
Lê Nguyễn Anh Hào