Trưng cầu ý dân là gì? Người nào được bỏ phiếu trưng cầu ý dân?

Trưng cầu ý dân là gì? Khi nào thực hiện trưng cầu ý dân?

Về vấn đề này, THƯ VIỆN PHÁP LUẬT giải đáp như sau:

1. Trưng cầu ý dân là gì?

Trưng cầu ý dân là việc Nhà nước tổ chức để cử tri cả nước trực tiếp biểu quyết bằng hình thức bỏ phiếu quyết định những vấn đề quan trọng của đất nước theo khoản 1 Điều 3 Luật Trưng cầu ý dân 2015.

2. Người nào có quyền bỏ phiếu trưng cầu ý dân?

Người có quyền bỏ phiếu trưng cầu ý dân là công dân Việt Nam đủ mười tám tuổi trở lên tính đến ngày trưng cầu ý dân có quyền bỏ phiếu để biểu quyết khi Nhà nước tổ chức trưng cầu ý dân theo Điều 5 Luật Trưng cầu ý dân 2015, trừ các trường hợp sau:

- Người bị kết án tử hình đang trong thời gian chờ thi hành án, người đang phải chấp hành hình phạt tù mà không được hưởng án treo, người bị Tòa án tuyên bố mất năng lực hành vi dân sự thì không được ghi tên vào danh sách cử tri.

- Người đã có tên trong danh sách cử tri nếu đến thời điểm bắt đầu bỏ phiếu bị kết án tử hình, phải chấp hành hình phạt tù mà không được hưởng án treo hoặc bị Tòa án tuyên bố mất năng lực hành vi dân sự thì UBND cấp xã xóa tên người đó trong danh sách cử tri và thu hồi thẻ cử tri.

3. Nguyên tắc trưng cầu ý dân

Theo Điều 4 Luật Trưng cầu ý dân 2015 quy định về nguyên tắc trưng cầu ý dân như sau:

- Bảo đảm để Nhân dân trực tiếp thể hiện ý chí của mình trong việc quyết định những vấn đề quan trọng của đất nước; tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân tộc, tăng cường đồng thuận xã hội.

- Thực hiện nguyên tắc phổ thông, bình đẳng, trực tiếp và bỏ phiếu kín khi trưng cầu ý dân.

- Việc trưng cầu ý dân phải được tiến hành theo trình tự, thủ tục do Luật Trưng cầu ý dân 2015 quy định.

4. Các vấn đề trưng cầu ý dân

Quốc hội xem xét, quyết định trưng cầu ý dân được quy định tại Điều 6 Luật Trưng cầu ý dân 2015 như sau:

- Toàn văn Hiến pháp hoặc một số nội dung quan trọng của Hiến pháp;

- Vấn đề đặc biệt quan trọng về chủ quyền, lãnh thổ quốc gia, về quốc phòng, an ninh, đối ngoại có ảnh hưởng trực tiếp đến lợi ích của quốc gia;

- Vấn đề đặc biệt quan trọng về kinh tế - xã hội có ảnh hưởng lớn đến sự phát triển của đất nước;

- Vấn đề đặc biệt quan trọng khác của đất nước.

5. Khi nào thực hiện trưng cầu ý dân?

- Theo khoản 1 Điều 3 Luật Trưng cầu ý dân 2015 thì trưng cầu ý dân được tổ chức để cử tri cả nước trực tiếp biểu quyết bằng hình thức bỏ phiếu quyết định những vấn đề quan trọng của đất nước

- Đồng thời, theo Điều 8 Luật Trưng cầu ý dân 2015  quy định về ngày bỏ phiếu trưng cầu ý dân là ngày chủ nhật, do Ủy ban thường vụ Quốc hội quyết định và được công bố chậm nhất là 60 ngày trước ngày bỏ phiếu trưng cầu ý dân

Như vậy, việc trưng cầu ý dân sẽ được tổ chức vào ngày chủ nhật do Uỷ ban thường vụ Quốc hội quyết định nhằm tổ chức lấy biểu quyết về những vấn đề quan trọng của đất nước.

6. Các trường hợp không tổ chức trưng cầu ý dân

Theo Điều 9 Luật Trưng cầu ý dân 2015 thì các trường hợp không tổ chức trưng cầu ý dân như sau:

- Không tổ chức lại việc trưng cầu ý dân về nội dung đã được trưng cầu ý dân trong thời hạn 24 tháng kể từ ngày kết quả trưng cầu ý dân được công bố.

- Không tổ chức trưng cầu ý dân trong thời gian ban bố tình trạng chiến tranh, tình trạng khẩn cấp trong cả nước hoặc trong thời hạn 06 tháng kể từ ngày bãi bỏ tình trạng chiến tranh, bãi bỏ tình trạng khẩn cấp trong cả nước.

7. Các hành vi bị nghiêm cấm khi trưng cầu ý dân

Các hành vi bị nghiêm cấm khi trưng cầu ý dân được quy định tại Điều 13 Luật Trưng cầu ý dân 2015 như sau:

- Tuyên truyền, đưa thông tin sai lệch về nội dung, ý nghĩa của việc trưng cầu ý dân.

- Dùng thủ đoạn lừa gạt, mua chuộc, cưỡng ép, cản trở làm cho cử tri không thực hiện hoặc thực hiện việc bỏ phiếu trưng cầu ý dân trái với mong muốn của mình.

- Giả mạo giấy tờ, gian lận hoặc dùng thủ đoạn khác để làm sai lệch kết quả trưng cầu ý dân.

- Lợi dụng việc trưng cầu ý dân để xâm phạm an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội, xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của cơ quan nhà nước, tổ chức, cá nhân.

- Vi phạm quy định về bỏ phiếu, kiểm phiếu trưng cầu ý dân, quy định khác của Luật Trưng cầu ý dân 2015.

Quốc Đạt