Vi khuẩn não mô cầu là gì? Vi khuẩn não mô cầu gây ra các loại bệnh nào?

Vi khuẩn não mô cầu là gì? Vi khuẩn não mô cầu gây ra các loại bệnh nào? (Hình từ Internet)

Vi khuẩn não mô cầu là gì?

Theo Hướng dãn ban hành kèm theo Quyết định 975/QĐ-BYT năm 2012 thì: Bệnh nhiễm não mô cầu là một bệnh truyền nhiễm gây dịch, do vi khuẩn Neisseria meningitidis (Hay còn gọi là vi khuẩn não mô cầu) gây ra. Biểu hiện lâm sàng thường gặp là viêm màng não mủ và/hoặc nhiễm khuẩn huyết, có thể gây sốc dẫn đến tử vong, nếu không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời.

Bệnh lây truyền qua đường hô hấp do hít phải các giọt nhỏ dịch tiết mũi họng bị nhiễm Neisseria meningitidis, khả năng lây truyền sẽ tăng nếu có đồng nhiễm cùng các vi rút đường hô hấp.

Bệnh xảy ra rải rác hoặc thành dịch ở nhiều nơi trên thế giới, chủ yếu vào mùa đông xuân. Bệnh có thể gặp ở mọi lứa tuổi, thường gặp nhất là trẻ dưới 5 tuổi, thanh thiếu niên từ 14 đến 20 tuổi, những người sống trong khu vực tập thể đông người (nhà trẻ, trường học, chung cư v.v…) và các cơ địa suy giảm miễn dịch. Châu Phi cận Sahara là nơi có các vụ dịch lớn xảy ra: vụ dịch 1996-1997 có 250.00 ca mắc và 25.000 ca tử vong, vụ dịch năm 2009 tại 14 nước Châu Phi với 88.199 người mắc và 5.352 người tử vong. Ở Việt Nam, thỉnh thoảng vẫn có các vụ dịch lẻ tẻ ở các địa phương, riêng năm 1977 vụ dịch ở Thành phố Hồ Chí Minh có 1015 ca mắc, do não mô cầu nhóm C gây ra.

Người bệnh và người lành mang vi khuẩn là nguồn chứa duy nhất, ước tính có khoảng 10 – 20% dân số mang vi khuẩn não mô cầu tại hầu họng mà không có triệu chứng lâm sàng (người lành mang trùng), tỷ lệ này có thể tăng đến 40-50% trong các vụ dịch.

Vi khuẩn não mô cầu gây ra các loại bệnh nào?

Sau đây là một số bệnh mà vi khuẩn não mô cầu có thể gây ra ngoài bệnh nhiễm não mô cầu:

(1) Nhiễm trùng huyết

Nhiễm trùng huyết (hay còn gọi là sốc nhiễm trùng huyết, hội chứng lâm sàng của rối loạn chức năng đa cơ quan) là những nhóm bệnh lý xảy ra khi vi trùng xâm nhập vào cơ thể, tiết ra chất độc dẫn đến suy đa cơ quan, rối loạn đông máu hoặc suy gan, suy thận…

Một số biểu hiện của nhiễm trùng huyết:

- Sốt, nhịp tim nhanh, vã mồ hôi, thở nhanh; huyết áp vẫn duy trì bình thường.

- Khi nhiễm khuẩn nặng hơn hoặc sốc nhiễm khuẩn phát triển, đặc biệt ở người già hoặc trẻ nhỏ, có thể gây tình trạng lú lẫn hoặc giảm sự tỉnh táo.

- Huyết áp giảm, nhưng da vẫn ấm. Sau đó, các chi thường trở nên lạnh và nhợt nhạt, nổi vân tím ngoại biên.

- Rối loạn chức năng của nội tạng gây ra thêm các triệu chứng và dấu hiệu cụ thể cho các cơ quan có liên quan (ví dụ như niệu vị, khó thở).

(2) Viêm phổi: Viêm phổi do não mô cầu (meningococcal pneumonia) là bệnh viêm phổi chủ yếu do nhóm huyết thanh Y, W-135 và B gây ra. [2]

(3) Viêm khớp nhiễm trùng

Viêm khớp nhiễm trùng (septic arthritis) do vi khuẩn Neisseria meningitidis là hiếm gặp, các trường hợp nhiễm trùng xương đã được báo cáo trong một số ít nghiên cứu. Bệnh viêm khớp do vi khuẩn Neisseria meningitidis xảy ra đồng thời ở 11% bệnh nhân mắc bệnh viêm màng não mô cầu.

Viêm khớp do não mô cầu thường ảnh hưởng đến các khớp lớn như đầu gối, gây triệu chứng đau đa khớp.

(4) Viêm da

Người bị nhiễm vi khuẩn Neisseria meningitidis có thể gặp phải một số tình trạng da như:

- Đốm xuất huyết là các phát ban có các đốm nhỏ màu đỏ hoặc tím.

- Phát ban da nhợt nhạt hoặc bị dát sẩn. Các phát ban có thể tiến triển thành mảng đỏ lớn hơn hoặc tổn thương màu tím (tương tự như vết bầm tím).

- Đốm xuất huyết hoặc phát ban thường thấy nhất ở phần thân và ở tứ chi nhưng có thể tiến triển ở bất kỳ bộ phận nào của cơ thể.

Bệnh viêm màng não do não mô cầu gây ra có phải là bệnh truyền nhiễm không?

Căn cứ tại Điều 3 Luật Phòng, chống bệnh truyền nhiễm 2007 quy định về việc phân loại bệnh truyền nhiễm thì bệnh truyền nhiễm nhóm B gồm các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm có khả năng lây truyền nhanh và có thể gây tử vong.

Các bệnh truyền nhiễm thuộc nhóm B bao gồm bệnh do vi rút A-đê-nô (Adeno); bệnh do vi rút gây ra hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải ở người (HIV/AIDS); bệnh bạch hầu; bệnh cúm; bệnh dại; bệnh ho gà; bệnh lao phổi; bệnh do liên cầu lợn ở người; bệnh lỵ A-míp (Amibe); bệnh lỵ trực trùng; bệnh quai bị; bệnh sốt Đăng gơ (Dengue), sốt xuất huyết Đăng gơ (Dengue); bệnh sốt rét; bệnh sốt phát ban; bệnh sởi; bệnh tay-chân-miệng; bệnh than; bệnh thủy đậu; bệnh thương hàn; bệnh uốn ván; bệnh Ru-bê-ôn (Rubeon); bệnh viêm gan vi rút; bệnh viêm màng não do não mô cầu; bệnh viêm não vi rút; bệnh xoắn khuẩn vàng da; bệnh tiêu chảy do vi rút Rô-ta (Rota); 

Các bệnh do bệnh do vi rút Zika (được bổ sung tại  Điều 1 Quyết định 740/QĐ-BYT năm 2016)

Theo đó, bệnh viêm màng não do não mô cầu gây ra là bệnh truyền nhiễm nhóm B

Trên đây là phần nội dung nói về “Vi khuẩn não mô cầu là gì? Vi khuẩn não mô cầu gây ra các loại bệnh nào?“