Chính thức bỏ quy định mỗi cặp vợ chồng chỉ sinh từ 1 đến 2 con (Pháp lệnh 07/2025/UBTVQH15)

Chính thức bỏ quy định mỗi cặp vợ chồng chỉ sinh từ 1 đến 2 con (Hình từ internet)

Ngày 03/6/2025, Ủy ban Thường vụ Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam khóa XV, phiên họp thứ 46 đã thông qua Pháp lệnh sửa đổi Điều 10 Pháp lệnh dân số (Số 07/2025/UBTVQH15).

Chính thức bỏ quy định mỗi cặp vợ chồng chỉ sinh từ 1 đến 2 con

Theo đó, Pháp lệnh sửa đổi Điều 10 Pháp lệnh dân số đã sửa đổi, bổ sung Điều 10 của Pháp lệnh Dân số 2003 (sửa đổi năm 2008).

Cụ thể, quy định quyền và nghĩa vụ của mỗi cặp vợ chồng, cá nhân trong việc thực hiện kế hoạch hóa gia đình, chăm sóc sức khỏe sinh sản:

- Quyết định về thời gian sinh con, số con và khoảng cách giữa các lần sinh phù hợp với lứa tuổi, tình trạng sức khoẻ, điều kiện học tập, lao động, công tác, thu nhập và nuôi dạy con của cặp vợ chồng, cá nhân trên cơ sở bình đẳng.

- Bảo vệ sức khỏe, thực hiện các biện pháp phòng ngừa bệnh nhiễm khuẩn đường sinh sản, bệnh lây truyền qua đường tình dục, HIV/AIDS và thực hiện các biện pháp khác liên quan đến chăm sóc sức khỏe sinh sản.

Trong khi đó, tại quy định cũ của Điều 10 Pháp lệnh dân số 2003 (sửa đổi năm 2008)  quy định quyền và nghĩa vụ của mỗi cặp vợ chồng, cá nhân trong việc thực hiện cuộc vận động dân số và kế hoạch hóa gia đình, chăm sóc sức khỏe sinh sản như sau:

- Quyết định thời gian và khoảng cách sinh con;

  - Sinh một hoặc hai con, trừ trường hợp đặc biệt do Chính phủ quy định;

  - Bảo vệ sức khỏe, thực hiện các biện pháp phòng ngừa bệnh nhiễm khuẩn đường sinh sản, bệnh lây truyền qua đường tình dục, HIV/AIDS và thực hiện các nghĩa vụ khác liên quan đến sức khỏe sinh sản.

Như vậy, Pháp lệnh sửa đổi Điều 10 Pháp lệnh dân số mới ban hành đã chính thức bỏ quy định mỗi cặp vợ chồng chỉ sinh từ 1 đến 2 con.

Qua đó cho phép các cặp vợ chồng về tự quyết định về thời gian sinh con, số con và khoảng cách giữa các lần sinh phù hợp với lứa tuổi, tình trạng sức khoẻ, điều kiện học tập, lao động, công tác, thu nhập và nuôi dạy con của cặp vợ chồng.

Pháp lệnh sửa đổi Điều 10 Pháp lệnh dân số 07/2025 có hiệu lực từ ngày 03/06/2025.

Lý giải về việc bỏ quy định mỗi cặp vợ chồng chỉ sinh từ 1 đến 2 con

Tại dự thảo Tờ trình Pháp lệnh sửa đổi Điều 10 Pháp lệnh dân số, Bộ Y tế đã có lý giải về việc sửa quy định cho phép các cặp vợ chồng tự quyết định số con. Theo Bộ:

Từ năm 2006 đến năm 2021, nước ta đã đạt và duy trì mức sinh thay thế; duy trì mức độ gia tăng dân số phù hợp;

Quy mô dân số năm 2023 đạt hơn 104 triệu người (vượt mục tiêu đến 2030 đạt quy mô dân số là 104 triệu người). Việt Nam đang ở thời kỳ dân số vàng, tạo ra những lợi thế to lớn cho quá trình phát triển kinh tế - xã hội; phân bố dân số đã hợp lý hơn; chất lượng dân số, chỉ số phát triển con người (HDI) của nước ta không ngừng tăng lên; tuổi thọ bình quân người Việt Nam ngày càng được nâng cao.

Kết quả nêu trên là tiền đề quan trọng để chuyển chính sách dân số từ kế hoạch hóa gia đình sang dân số và phát triển.

Tuy nhiên, thực trạng dân số Việt Nam đã phát sinh những vấn đề nghiêm trọng phải kịp thời giải quyết:

Mức sinh trên toàn quốc đang có xu hướng giảm thấp dưới mức sinh thay thế, từ 2,11 con/phụ nữ (2021) xuống 2,01 con/phụ nữ (2022), 1,96 con/phụ nữ (2023) và 1,91 con/phụ nữ (2024) - thấp nhất trong lịch sử và được dự báo là sẽ tiếp tục xuống thấp trong các năm tiếp theo.

Theo dự báo, kịch bản mức sinh tiếp tục giảm, đến năm 2039 Việt Nam sẽ kết thúc thời kỳ dân số vàng, năm 2042 quy mô dân số trong độ tuổi lao động đạt đỉnh và sau năm 2054 dân số sẽ bắt đầu tăng trưởng âm. Lúc đó, hệ lụy của mức sinh thấp kéo dài sẽ dẫn đến thiếu hụt lực lượng lao động, suy giảm quy mô dân số, đẩy nhanh già hóa dân số, tác động tiêu cực đến phát triển kinh tế - xã hội.