Hướng dẫn về quyền và nghĩa vụ tố tụng và thi hành án hành chính sau sắp xếp bộ máy

Trung Tài

Hướng dẫn về quyền và nghĩa vụ tố tụng và thi hành án hành chính sau sắp xếp bộ máy

Để bảo đảm việc tiếp nhận quyền, nghĩa vụ tố tụng hành chính và quyền, nghĩa vụ thi hành án hành chính của chính quyền địa phương thuộc đối tượng sắp xếp được thực hiện đầy đủ và kịp thời, trên cơ sở trao đổi, thống nhất giữa Bộ Tư pháp với Tòa án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Bộ Tư pháp đã có hướng dẫn thực hiện thống nhất với một số nội dung được quy định cụ thể tại Công văn 4323/BTP-CQLTHADS năm 2025 như sau:

(1) Về việc kế thừa quyền, nghĩa vụ tố tụng hành chính

Tại Điều 59 Luật Tố tụng hành chính 2015 và Điều 8 Nghị quyết 01/2025/NQ-HĐTP đã có quy định về việc kế thừa quyền, nghĩa vụ tố tụng hành chính. Do đó, Bộ Tư pháp đề nghị Ủy ban nhân dân (UBND) các tỉnh, thành phố căn cứ các quy định nêu trên để triển khai, chỉ đạo triển khai thực hiện.

(2) Về việc kế thừa quyền, nghĩa vụ thi hành án hành chính 

Căn cứ quy định tại khoản 1 và khoản 5 Điều 4 Nghị quyết 190/2025/QH15 quy định về xử lý một số vấn đề liên quan đến sắp xếp tổ chức bộ máy nhà nước và khoản 8 Điều 54 Luật Tổ chức chính quyền địa phương 2025 thì việc kế thừa quyền, nghĩa vụ thi hành án hành chính đối với các trường hợp thành lập, tổ chức lại do sắp xếp tổ chức bộ máy được thực hiện như sau:

*Đối với quyền, nghĩa vụ thi hành án hành chính của UBND cấp tỉnh, Chủ tịch UBND cấp tỉnh thuộc đối tượng sắp xếp thì UBND cấp tỉnh, Chủ tịch UBND cấp tỉnh hình thành sau sắp xếp có trách nhiệm tiếp nhận quyền, nghĩa vụ thi hành án hành chính của UBND cấp tỉnh, Chủ tịch UBND cấp tỉnh thuộc đối tượng sắp xếp.

Nguyên tắc này được áp dụng tương tự đối với cơ quan chuyên môn và người có thẩm quyền trong cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp tỉnh khi thực hiện sắp xếp.

*Đối với quyền, nghĩa vụ thi hành án hành chính của UBND cấp huyện, Chủ tịch UBND cấp huyện, căn cứ khoản 8 Điều 54 Luật Tổ chức chính quyền địa phương 2025, thì:

- UBND cấp tỉnh, Chủ tịch UBND cấp tỉnh có trách nhiệm tiếp nhận quyền, nghĩa vụ thi hành án hành chính của UBND cấp huyện, Chủ tịch UBND cấp huyện trong trường hợp quyết định hành chính, hành vi hành chính bị khởi kiện trong vụ án hành chính thuộc nhóm nhiệm vụ, quyền hạn đã được phân cấp, phân quyền, phân định thẩm quyền cho UBND cấp tỉnh, Chủ tịch UBND cấp tỉnh.

- UBND cấp xã, Chủ tịch UBND cấp xã có trách nhiệm tiếp nhận quyền, nghĩa vụ thi hành án hành chính của UBND cấp huyện, Chủ tịch UBND cấp huyện trong trường hợp quyết định hành chính, hành vi hành chính bị khởi kiện trong vụ án hành chính thuộc nhóm nhiệm vụ, quyền hạn đã được phân cấp, phân quyền, phân định thẩm quyền cho UBND cấp xã, Chủ tịch UBND cấp xã lần lượt theo các tiêu chí sau:

+ UBND cấp xã, Chủ tịch UBND cấp xã nơi có đối tượng của quyết định hành chính, hành vi hành chính bị khởi kiện kế thừa quyền, nghĩa vụ thi hành án hành chính (ví dụ: các quyết định hành chính, hành vi hành chính bị khởi kiện liên quan đến lĩnh vực đất đai, xây dựng thì diện tích đất, công trình xây dựng thuộc địa bàn của xã, phường, đặc khu nào thì UBND, Chủ tịch UBND xã, phường, đặc khu đó kế thừa quyền, nghĩa vụ thi hành án hành chính).

+ Trường hợp đối tượng của quyết định hành chính, hành vi hành chính thuộc địa bàn của hai hoặc nhiều đơn vị hành chính cấp xã sau sắp xếp hoặc không xác định được thuộc địa bàn đơn vị hành chính xã, phường, đặc khu nào thì Chủ tịch UBND cấp tỉnh quyết định cụ thể cơ quan, người có thẩm quyền trong cơ quan nhà nước chịu trách nhiệm kế thừa quyền, nghĩa vụ thi hành án hành chính theo nguyên tắc có nhiều yếu tố liên quan nhất hoặc việc tổ chức thi hành án là thuận lợi nhất.

Việc kế thừa quyền, nghĩa vụ thi hành án hành chính của các cơ quan, tổ chức và người có thẩm quyền trong cơ quan, tổ chức thuộc chính quyền cấp huyện cũng áp dụng tương tự nguyên tắc nêu trên.

Trường hợp văn bản quy phạm pháp luật của Chính phủ quy định về phân quyền, phân cấp, phân định thẩm quyền của chính quyền địa phương đã có quy định về việc giải quyết đối với các công việc, thủ tục cụ thể thì việc chuyển giao quyền, nghĩa vụ thi hành án hành chính được thực hiện theo quy định cụ thể tại các Nghị định của Chính phủ về phân quyền, phân cấp, phân định thẩm quyền của chính quyền địa phương trong lĩnh vực tương ứng với công việc, thủ tục cụ thể đó.

+ Đối với quyền, nghĩa vụ thi hành án hành chính của UBND cấp xã, Chủ tịch UBND cấp xã thuộc đối tượng sắp xếp thì UBND cấp xã, Chủ tịch UBND cấp xã hình thành sau sắp xếp có trách nhiệm tiếp nhận quyền, nghĩa vụ thi hành án hành chính của UBND cấp xã, Chủ tịch UBND cấp xã thuộc đối tượng sắp xếp.

Xem chi tiết nội dung tại Công văn 4323/BTP-CQLTHADS ngày 18/7/2025.