Bốc mộ thế nào cho đúng luật?
Mồ mả không những là vấn đề tâm linh, tín ngưỡng của người sống đối với người khuất mà còn được pháp luật ghi nhận và bảo vệ.
Cụ thể, Điều 319 Bộ luật hình sự 2015 quy định như sau:
Người nào đào, phá mồ mả, chiếm đoạt những đồ vật để ở trong mộ, trên mộ hoặc có hành vi khác xâm phạm thi thể, mồ mả, hài cốt, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 02 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 02 năm.
Việc bốc mộ có thể gây ảnh hưởng đến môi trường vì trong hài cốt chưa phân hủy hết có thể mang mầm mống dịch bệnh, nên khi thực hiện bốc mộ cần đảm bảo một số điều kiện.
Dưới đây là một số quy định về vệ sinh trong hoạt động bốc mộ, cải táng trên địa bàn TP.HCM được ban hành theo Quyết định 07/2009/QĐ-UBND ngày 22/01/2009.
Trong đó, Điều 3 Quyết định này quy định điều kiện vệ sinh trong hoạt động bốc mộ được quy định như sau:
- Việc bốc mộ, cải táng chỉ được thực hiện đối với người chết đã chôn được 3 năm nếu chết vì bệnh thông thường và trên 5 năm nếu chết vì các bệnh truyền nhiễm.
- Trường hợp người chết chôn chưa quá 1 năm mà cần khai quật để khám nghiệm theo lệnh của cơ quan công an, pháp y phải theo đúng những quy định của ngành y tế. Khi tiến hành khai quật phải có đủ các phương tiện phòng hộ cho người làm và phải bảo đảm các yêu cầu sát khuẩn, tẩy uế trong khi khai quật và chôn cất lại.
Theo Khoản 1 Điều 6 Quyết định 07/2009/QĐ-UBND, đối với người thực hiện công việc bốc mộ cần đáp ứng điều kiện vệ sinh sau:
- Có đầy đủ trang phục, dụng cụ bảo hộ lao động chuyên dụng đúng quy định.
- Được tập huấn về kỹ thuật bốc mộ do Công ty Môi trường đô thị huấn luyện (có giấy chứng nhận).
- Khám sức khỏe định kỳ 6 tháng/lần.
Việc bốc mộ hàng loạt tại nghĩa trang hay khu mộ có nguy cơ rất cao làm ảnh hưởng xấu đến môi trường sống xung quanh, cho nên việc bốc mộ sẽ được quy định về điều kiện cũng như thủ tục khắt khe hơn, như:
- Phải có kế hoạch giải tỏa, chỉ được tiến hành vào mùa khô trong năm.
- Phải được thông qua ý kiến chuyên môn của Sở Y tế về vệ sinh phòng dịch và Sở Tài nguyên và Môi trường về tổ chức quản lý và chỉ được tiến hành khi có sự chấp thuận bằng văn bản của Ủy ban nhân dân thành phố.
- Sau khi giải tỏa nghĩa trang, muốn sử dụng mặt bằng để xây dựng các công trình phải phơi đất để thanh khiết môi trường trong một thời gian nhất định tùy theo mục đích của công trình, nhưng tối thiểu 12 tháng.
Ngoài ra việc giải tỏa nghĩa trang, bốc mộ hàng loạt còn phải đảm bảo các biện pháp thanh khiết môi trường như thường xuyên phun Chloramin 2% xung quanh mộ, quan tài trước và sau khi bốc mộ.
Như vậy, ngoài thận trọng xem xét vấn đề tâm linh thì việc bốc mộ cần chú ý tránh phải chịu trách nhiệm hình sự cũng như ảnh hưởng đến vệ sinh môi trường xung quanh.
Hạnh Nguyên