Doanh nghiệp nợ BHXH giải quyết quyền lợi của người lao động thế nào?

Doanh nghiệp nợ BHXH, giải quyết quyền lợi của người lao động thế nào?

Về vấn đề này, THƯ VIỆN PHÁP LUẬT giải đáp như sau:

1. Các mức đóng BHXH của doanh nghiệp

Theo Quyết định 595/QĐ-BHXH ngày 14/4/2017 thì doanh nghiệp hằng tháng phải đóng BHXH trên quỹ tiền lương đóng BHXH của người lao động như sau:

- Ốm đau và thai sản: 3%;

- Hưu trí và tử tuất: 14%;

- Tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp: 0,5%;

- Bảo hiểm thất nghiệp: 1%;

- Bảo hiểm y tế: 3%

>> Xem thêm: Mức đóng BHXH bắt buộc, BHTN, BHYT năm 2023

2. Thời hạn nợ BHXH của doanh nghiệp

Theo khoản 1 và khoản 2 Điều 7 Quyết định 595/QĐ-BHXH ngày 14/4/2017 (sửa đổi tại Quyết định 505/QĐ-BHXH ngày 27/3/2020) quy định về thời hạn đóng BHXH của doanh nghiệp như sau:

- Trường hợp đóng hằng tháng:

Chậm nhất đến ngày cuối cùng của tháng, đơn vị trích tiền đóng BHXH bắt buộc trên quỹ tiền lương tháng của những người lao động tham gia BHXH bắt buộc;

Đồng thời trích từ tiền lương tháng đóng BHXH bắt buộc của từng người lao động theo mức quy định, chuyển cùng một lúc vào tài khoản chuyên thu của cơ quan BHXH mở tại ngân hàng hoặc Kho bạc Nhà nước.

- Trường hợp đóng 03 tháng/lần hoặc 06 tháng/lần:

Đơn vị là doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh cá thể, tổ hợp tác hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp, lâm nghiệp, ngư nghiệp, diêm nghiệp trả lương theo sản phẩm, theo khoán thì đăng ký phương thức đóng 03 hoặc 06 tháng một lần với cơ quan BHXH;

Cơ quan BHXH phối hợp với cơ quan Lao động kiểm tra tại đơn vị trước khi quyết định phương thức đóng của đơn vị. Chậm nhất đến ngày cuối cùng của phương thức đóng, đơn vị phải chuyển đủ tiền vào quỹ BHXH.

Như vậy, nếu doanh nghiệp chậm đóng BHXH so với thời hạn ở trên thì sẽ vi phạm về hành vi chiếm dụng tiền đóng, hưởng BHXH, bảo hiểm thất nghiệp tại khoản 3 Điều 17 Luật Bảo hiểm xã hội 2014 và xử lý theo khoản 3 Điều 122 Luật Bảo hiểm xã hội 2014 như sau:

Người sử dụng lao động có hành vi vi phạm quy định tại các khoản 1, 2 và 3 Điều 17 Luật Bảo hiểm xã hội 2014 từ 30 ngày trở lên thì ngoài việc phải đóng đủ số tiền chưa đóng, chậm đóng và bị xử lý theo quy định của pháp luật, còn phải:

Nộp số tiền lãi bằng 02 lần mức lãi suất đầu tư quỹ BHXH bình quân của năm trước liền kề tính trên số tiền, thời gian chậm đóng; 

Nếu không thực hiện thì theo yêu cầu của người có thẩm quyền, ngân hàng, tổ chức tín dụng khác, kho bạc nhà nước có trách nhiệm trích từ tài khoản tiền gửi của người sử dụng lao động để nộp số tiền chưa đóng, chậm đóng và lãi của số tiền này vào tài khoản của cơ quan BHXH.

Từ quy định trên thì doanh nghiệp có thể nợ BHXH dưới 30 ngày. Nếu có hành vi chậm nộp BHXH từ thời gian 30 ngày trở lên thì phải nộp đủ số tiền chưa đóng, chậm đóng, nộp lãi và bị xử lý theo quy định của pháp luật.

3. Doanh nghiệp nợ BHXH, giải quyết quyền lợi của người lao động thế nào?

3.1. Quyền lợi về BHYT của người lao động khi doanh nghiệp nợ BHXH

* Theo điểm 2.3 khoản 2 Điều 47 Quyết định 595/QĐ-BHXH (sửa đổi tại Quyết định 505/QĐ-BHXH) quy định đối tượng quy định tại khoản 1 Điều 17 Quyết định 595/QĐ-BHXH chậm đóng BHYT từ 30 ngày trở lên thì đơn vị sử dụng lao động phải chịu trách nhiệm theo quy định theo khoản 3 Điều 49 Luật Bảo hiểm y tế 2008 (sửa đổi 2014):

Cơ quan, tổ chức, người sử dụng lao động có trách nhiệm đóng BHYT mà không đóng hoặc đóng không đầy đủ theo quy định của pháp luật thì sẽ bị xử lý như sau:

- Phải đóng đủ số tiền chưa đóng và nộp số tiền lãi bằng hai lần mức lãi suất liên ngân hàng tính trên số tiền, thời gian chậm đóng; nếu không thực hiện thì theo yêu cầu của người có thẩm quyền, ngân hàng, tổ chức tín dụng khác, kho bạc nhà nước có trách nhiệm:

Trích tiền từ tài khoản tiền gửi của cơ quan, tổ chức, người sử dụng lao động có trách nhiệm đóng BHYT để nộp số tiền chưa đóng, chậm đóng và lãi của số tiền này vào tài khoản của quỹ BHYT;

- Phải hoàn trả toàn bộ chi phí cho người lao động trong phạm vi quyền lợi, mức hưởng bảo hiểm y tế mà người lao động đã chi trả trong thời gian chưa có thẻ bảo hiểm y tế.

* Đồng thời, theo khoản 9 Điều 13 Nghị định 146/2018/NĐ-CP thì giá trị sử dụng của thẻ BHYT tương ứng số tiền đóng bảo hiểm y tế theo quy định, trừ đối tượng là trẻ em dưới 6 tuổi.

Như vậy, doanh nghiệp nợ tiền BHYT từ 30 ngày trở lên thì thẻ BHYT của người lao động sẽ không còn giá trị. Và theo quy định thì doanh nghiệp phải hoàn trả toàn bộ chi phí cho người lao động trong phạm vi quyền lợi, mức hưởng BHYT mà người lao động đã chi trả trong thời gian chưa có thẻ BHYT.

3.2. Yêu cầu doanh nghiệp đóng BHXH để hưởng chế độ BHXH

Tại điểm 1.2. khoản 1 Điều 46 Quyết định 595/QĐ-BHXH (sửa đổi tại Quyết định 505/QĐ-BHXH) quy định:

Đối với đơn vị nợ tiền đóng BHXH, BHTN, BHTNLĐ, BNN, nếu người lao động đủ điều kiện hưởng BHXH hoặc chấm dứt HĐLĐ, HĐLV thì đơn vị có trách nhiệm đóng đủ BHXH, BHTN, BHTNLĐ, BNN, bao gồm cả tiền lãi chậm đóng theo quy định, cơ quan BHXH xác nhận sổ BHXH để kịp thời giải quyết chế độ BHXH, BHTN cho người lao động.

Trường hợp đơn vị chưa đóng đủ thì xác nhận sổ BHXH đến thời điểm đã đóng BHXH, BHTN, BHTNLĐ, BNN. Sau khi thu hồi được số tiền đơn vị còn nợ thì xác nhận bổ sung trên sổ BHXH.

Theo quy định trên thì người lao động đủ điều kiện hưởng BHXH thì có thể yêu cầu doanh nghiệp đóng đủ BHXH để kịp thời giải quyết chế độ BHXH, BHTN cho người lao động.