PCI 2023: Chi phí không chính thức tiếp tục chiều hướng giảm

Chi phí không chính thức tiếp tục chiều hướng giảm

Theo Báo cáo PCI năm 2023, chi phí không chính thức tiếp tục chiều hướng giảm. Kết quả khảo sát doanh nghiệp năm 2023 cho thấy các hoạt động phòng, chống tham nhũng, tiêu cực tiếp tục có bước tiến, với điểm số CSTP Chi phí không chính thức giữ vững xu hướng cải thiện.

Năm 2023, CSTP này đạt 7,08 điểm, tăng từ 7,01 điểm vào năm 2022 và 6,99 điểm vào năm 2021, đánh dấu chuỗi tăng điểm liên tục kể từ năm 2015. Tỷ lệ doanh nghiệp chi trả chi phí không chính thức năm 2023 là 33,3%, thấp hơn đáng kể so với mức 42,6% năm 2022, giảm mạnh từ mức 66% của các năm 2015-2016 và mức kỷ lục 70% vào năm 2006 khi chỉ tiêu này lần đầu tiên được đưa vào khảo sát.

Quy mô của chi phí không chính thức cũng tiếp tục đà giảm, với khoảng 2,5% doanh nghiệp cho biết phải chi trên 10% thu nhập cho các chi phí này, thấp hơn so với con số 3,8% của năm 2022 và đã giảm hơn 4 lần so với 10 năm trước đây. Tuy nhiên, tỷ lệ doanh nghiệp phản ánh có chi trả chi phí không chính thức trong một số lĩnh vực có dấu hiệu tăng lên như đăng ký kinh doanh và thanh tra, kiểm tra cho thấy vẫn còn nhiều dư địa để tiếp tục cải thiện.

Chi phí không chính thức tiếp tục chiều hướng giảm (Hình từ internet)

**Phòng, chống tham nhũng, tiêu cực tiếp tục là trọng tâm lớn của Đảng và Nhà nước trong năm 2023. Công tác xây dựng, hoàn thiện thể chế tập trung vào hoàn thiện thể chế kiểm soát quyền lực để phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong các lĩnh vực dễ phát sinh tham nhũng, tiêu cực; cơ chế xử lý những phản ánh, tố giác về tham nhũng, tiêu cực.

Thực hiện công tác này trong năm qua, Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị và Ban Bí thư đã ban hành gần 50 văn bản về xây dựng, chỉnh đốn Đảng và phòng, chống tham nhũng, tiêu cực; Quốc hội đã thông qua 18 luật, nghị quyết có liên quan; Chính phủ đã ban hành 126 nghị định, nghị quyết; các bộ, ngành, địa phương đã ban hành 18.240 văn bản về các lĩnh vực quản lý kinh tế-xã hội và phòng, chống tham nhũng, tiêu cực. Về công tác thi hành kỷ luật, Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Ủy ban Kiểm tra Trung ương đã thi hành kỷ luật 19 cán bộ thuộc diện Bộ Chính trị, Ban Bí thư quản lý; cấp ủy, ủy ban kiểm tra các cấp đã thi hành 606 tổ chức đảng, 24.162 đảng viên (tăng 12% so với năm 2022). Về công tác thanh tra, kiểm toán, các cơ quan có thẩm quyền đã kiến nghị thu hồi, xử lý tài chính gần 219.000 tỷ đồng (tăng gần gấp 3 lần so với năm 2022); kiến nghị xử lý hành chính 7.524 tập thể, 7.944 cá nhân; đã phát hiện, chuyển cơ quan điều tra để điều tra, xử lý theo quy định của pháp luật 660 vụ việc có dấu hiệu tội phạm (tăng 18% so với năm 2022).

Về công tác điều tra, truy tố, xét xử, các cơ quan tiến hành tố tụng đã khởi tố 4.523 vụ và 9.373 bị can (tăng 46% về số vụ án so với năm 2022 về các tội tham nhũng, kinh tế, chức vụ).

Đáng lưu ý, trong năm 2023 Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực cũng đã yêu cầu các Ban Chỉ đạo Phòng chống tham nhũng cấp tỉnh phải nâng cao hiệu quả hoạt động, kiên quyết khắc phục tệ “tham nhũng vặt”, tạo sự chuyển biến mạnh mẽ hơn nữa trong công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực ở địa phương, cơ sở.

Kết quả khảo sát doanh nghiệp năm 2023 cho thấy các hoạt động phòng, chống tham nhũng, tiêu cực đã tiếp tục có bước tiến với điểm số CSTP Chi phí không chính thức giữ vững xu hướng cải thiện. Điểm số trung bình CSTP Chi phí không chính thức năm 2023 đạt 7,08 điểm, tăng từ con số 7,01 điểm của năm 2022 và 6,99 điểm của năm 2021, đánh dấu chuỗi tăng điểm liên tục của CSTP này kể từ năm 2015.

Năm 2023, chỉ 33,3% doanh nghiệp cho biết có chi trả chi phí không chính thức, giảm đáng kể từ con số 42,6% của năm 2022. Nếu so với mức 66% của năm 2015-2016, hoặc con số cao nhất là 70% vào năm 2006 (năm đầu tiên tiến hành khảo sát toàn bộ các địa phương trên cả nước), thì tỷ lệ doanh nghiệp cho biết thường phải chi trả chi phí không chính thức năm 2023 là thấp nhất. Điều này cho thấy nỗ lực phòng, chống tham nhũng của Đảng, Chính phủ và chính quyền các cấp đã đạt được kết quả rõ rệt. Một chỉ tiêu khác, cũng rất quan trọng, là gánh nặng chi phí không chính thức đối với doanh nghiệp năm 2023 tiếp tục đà giảm.

Cụ thể, năm 2023 chỉ 2,5% doanh nghiệp cho biết phải chi trên 10% doanh thu cho khoản chi không chính thức, trong khi năm 2022 là 3,8%. Gánh nặng chi phí không chính thức này đã giảm liên tục từ năm 2017 (7,5%) và đã giảm hơn 4 lần so với 10 năm trước đây. Quy mô chi phí không chính thức của năm 2023 còn ấn tượng hơn, khi so với mức 13% của năm 2006.

Tỷ lệ doanh nghiệp đồng ý với nhận định “quy mô chi phí không chính thức ở mức chấp nhận được” vẫn ở mức cao vào năm 2023 với con số 86%. Tuy nhiên, chỉ tiêu này của năm 2023 đã giảm nhẹ từ con số 88,9% của năm 2022, gián đoạn chuỗi cải thiện liên tục 5 năm trước đó.

Đây là dấu hiệu cho thấy công tác phòng, chống tham nhũng tiêu cực vẫn rất cam go, đòi hỏi các cơ quan có thẩm quyền cần kiên trì và đẩy mạnh toàn diện các nỗ lực phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong thời gian tới.

Xem thêm nội dung tại Báo cáo PCI năm 2023.