Các bước hộ kinh doanh cần chuẩn bị khi chuyển sang kê khai từ 2026

Các bước hộ kinh doanh cần chuẩn bị khi chuyển sang kê khai từ 2026 (HÌnh ảnh từ Internet)

Các bước hộ kinh doanh cần chuẩn bị khi chuyển sang kê khai từ 2026

Từ ngày 01/01/2026, hình thức thuế khoán sẽ bị bãi bỏ, hơn 5 triệu hộ và cá nhân kinh doanh sẽ chuyển sang cơ chế tự kê khai, nộp thuế.

Theo đó, hộ kinh doanh cần rà soát doanh thu, kiểm kê hàng tồn, đăng ký sử dụng hóa đơn, tài khoản ngân hàng... để chuẩn bị chuyển sang cơ chế tự kê khai từ đầu 2026, cụ thể, các bước bao gồm:

- Bước 1: Cá nhân, hộ kinh doanh cần rà soát doanh thu thực tế 2025, mức dự kiến 2026 để xác định thuộc nhóm nào. Việc này sẽ quyết định phương pháp tính thuế, chế độ kế toán, phần mềm giải pháp... họ sử dụng khi chuyển sang kê khai.

Theo đó, Hộ kinh doanh nộp hồ sơ chuyển đổi tại Cơ quan thuế để thực hiện thủ tục chuyển đổi phương pháp tính thuế từ phương pháp khoán sang phương pháp kê khai bằng Mẫu 08-MST được ban hành kèm theo Thông tư 86/2024/TT-BTC.

- Bước 2: Hộ kinh doanh lập biên bản kiểm kê toàn bộ hàng tồn kho (cả hàng hóa có hóa đơn và không có hóa đơn) để làm cơ sở đưa vào số liệu tồn kho đầu kỳ sổ sách.

Cụ thể, với nhóm doanh thu từ 3 tỷ đồng trở lên (áp dụng tính thuế trên lợi nhuận), hàng tồn kho là yếu tố để xác định chi phí đầu vào.

Các nhóm có doanh thu thấp hơn mức này và tính thuế trên doanh thu, hàng tồn kho không phải là yếu tố xác định số thuế phải nộp. Tuy vậy, hộ kinh doanh vẫn cần kiểm kê để chứng minh tính hợp pháp của hàng hóa bán ra.

Đại diện Hội Tư vấn thuế lưu ý hàng tồn kho không có hóa đơn chứng từ đầu vào vẫn được phép xuất hóa đơn bán ra tại thời điểm chuyển đổi. Đồng thời, hộ kinh doanh kê khai thuế VAT, thu nhập cá nhân theo quy định.

- Bước 3: Đăng ký sử dụng hóa đơn điện tử

Hộ kinh doanh bắt buộc phải sử dụng hóa đơn điện tử khi đã đăng ký lên phương pháp kê khai:

+ Nếu bán lẻ trực tiếp: Hộ kinh doanh đăng ký sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền

+ Nếu kinh doanh dịch vụ, bán buôn: Hộ kinh doanh đăng ký hóa đơn điện tử (hóa đơn bán hàng thông thường).

- Bước 4: Hộ kinh doanh trang bị phần mềm kế toán hộ kinh doanh kê khai hoặc có thể tự làm trên Excel nếu nắm rõ nghiệp vụ.

- Bước 5: Tổ chức và thực hiện xây hệ thống sổ sách, ghi chép 7 loại sổ kế toán bắt buộc theo quy định tại Phụ lục 2 biểu mẫu và phương pháp ghi sổ kế toán ban hành kèm theo Thông tư 88/2021/TT-BTC.

- Bước 6: Hộ kinh doanh thực hiện kê khai thuế theo tháng hoặc quý bằng tờ khai thuế theo Mẫu số 01/CNKD  ban hành kèm theo Thông tư 40/2021/TT-BTC.

Phụ lục Bảng kê hoạt động kinh doanh trong kỳ của hộ kinh doanh theo Mẫu số 01-2/BK-HĐKD  ban hành kèm theo theo Thông tư 40/2021/TT-BTC (nếu có căn cứ xác định được doanh thu theo xác nhận của cơ quan chức năng thì không phải nộp Phụ lục này)

- Bước 7: Hộ kinh doanh mở một tài khoản ngân hàng riêng, tách bạch với tài khoản cá nhân để phục vụ cho hoạt động của hộ kinh doanh kê khai.

- Bước 8: Hộ kinh doanh đăng ký và đóng BHXH đầy đủ cho người lao động (nếu có) và đóng cho chính chủ hộ kinh doanh.

Hộ kinh doanh có doanh thu dưới 500 triệu đồng/năm không phải đóng thuế từ 2026

Ngày 10/12/2025, Quốc hội đã thông qua Luật Thuế thu nhập cá nhân 2025 với 4 Chương, 30 Điều.

* Chốt ngưỡng doanh thu chịu thuế của hộ kinh doanh là 500 triệu đồng/năm và không phải đóng thuế trên toàn bộ doanh thu

Tại Luật Thuế thu nhập cá nhân 2025, Quốc hội chốt ngưỡng doanh thu chịu thuế của hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh là 500 triệu đồng/năm, và cho trừ mức này trước khi tính thuế theo tỉ lệ trên doanh thu. Đồng thời điều chỉnh mức doanh thu không chịu thuế giá trị gia tăng tương ứng lên 500 triệu. Theo đó những hộ kinh doanh, cá nhân có doanh thu dưới ngưỡng này sẽ không phải đóng thuế.

Trước đó, tại dự thảo Luật Thuế TNCN (sửa đổi) đề xuất quy định về mức doanh thu của cá nhân kinh doanh không phải chịu thuế TNCN là từ 200 triệu đồng/năm trở xuống, tương tự như quy định của Luật Thuế giá trị gia tăng 2024.

Tuy nhiên, mức ngưỡng doanh thu không chịu thuế này là quá thấp so với thực tiễn kinh doanh và không bảo đảm sự công bằng khi so sánh với mức thu nhập của người làm công ăn lương được giảm trừ gia cảnh.

Do đó, Chính phủ đã đề nghị điều chỉnh từ 200 triệu đồng/năm lên 500 triệu đồng/năm. Đồng thời, mức 500 triệu đồng/năm này cũng là mức được trừ trước khi nộp thuế (tức hộ kinh doanh không phải đóng thuế trên toàn bộ doanh thu).

Qua đó, sẽ góp phần giảm đáng kể nghĩa vụ thuế đối với hộ, cá nhân kinh doanh. Theo ước tính của cơ quan thuế, tổng số thuế giảm nghĩa vụ thuế cho hộ, cá nhân kinh doanh khoảng 11.800 tỷ đồng/năm.

* Được tính thuế trên phần lãi

Ngoài ra, một điểm đáng lưu ý khác của Luật Thuế thu nhập cá nhân 2025 là bổ sung phương pháp tính thuế trên thu nhập (doanh thu - chi phí), tức tính thuế trên phần lãi đối với hộ, cá nhân kinh doanh có doanh thu trên 500 triệu đồng/năm đến 3 tỷ đồng. Áp dụng thuế suất 15% tương tự như thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp đối với doanh nghiệp có doanh thu dưới 3 tỷ đồng/năm. Đồng thời, quy định các cá nhân này được lựa chọn phương pháp tính thuế theo tỉ lệ trên doanh thu hoặc theo thu nhập.

Trường hợp các hộ, cá nhân kinh doanh không xác định được chi phí đầu vào thì vẫn được nộp thuế theo tỷ lệ trên doanh thu đã trừ đi mức 500 triệu đồng trước khi tính thuế.

Luật Thuế thu nhập cá nhân 2025 có hiệu lực từ ngày 01/7/2026, riêng các quy định về thuế suất đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh áp dụng từ kỳ tính thuế năm 2026, cùng thời điểm bắt đầu triển khai áp dụng phương pháp kê khai thuế đối với hộ, cá nhân kinh doanh.