Luật hóa các nội dung của Nghị quyết 42 sẽ bảo vệ quyền lợi của TCTD (Hình ảnh từ Internet)
Ngày 29/5/2025, tiếp tục Kỳ họp thứ 9, Quốc hội thảo luận tại hội trường về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Các tổ chức tín dụng.
Cụ thể, tại Kỳ họp thứ 9, thảo luận về thẩm quyền ban hành quy định về việc cho vay, bao gồm các điều kiện liên quan đến tài sản đảm bảo, lãi suất hoặc các trường hợp miễn lãi suất của Ngân hàng Nhà nước.
Cụ thể, về việc luật hóa các nội dung của Nghị quyết 42/2017/QH14 thì việc đưa các quy định của Nghị quyết 42/2017/QH14 vào Luật sẽ tạo cơ sở pháp lý ổn định, lâu dài, giúp xử lý nợ xấu hiệu quả hơn, đồng thời bảo vệ quyền lợi của tổ chức tín dụng, người gửi tiền và người vay. Tiền cho vay của các tổ chức tín dụng chính là tiền gửi của người dân, do đó việc bảo vệ tổ chức tín dụng cũng đồng nghĩa với bảo vệ người gửi tiền.
Theo đó, các quy định này cũng phù hợp với tinh thần của Nghị quyết 68-NQ/TW năm 2025 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân, bảo đảm quyền tài sản và thực thi hợp đồng. Trên thực tế, nhiều tổ chức quốc tế cũng khuyến nghị Việt Nam cần có quy định bảo vệ người cho vay để tăng cường an toàn hệ thống tài chính...
“Việc luật hóa Nghị quyết 42/2017/QH14 không chỉ giúp các tổ chức tín dụng xử lý tài sản bảo đảm của các khoản nợ xấu mà còn khơi thông dòng vốn bị ách tắc trước đây. Khi nợ xấu được xử lý, tổ chức tín dụng sẽ có thêm nguồn lực để luân chuyển vốn, đáp ứng nhu cầu vay vốn của khách hàng. Đồng thời, việc giảm nợ xấu cũng giúp các tổ chức tín dụng giảm áp lực trích lập dự phòng rủi ro, từ đó tạo điều kiện để giảm lãi suất cho vay, mang lại lợi ích cho cả doanh nghiệp và người vay”.
Để bảo đảm quyền lợi của người vay và tránh lạm dụng, Luật đã quy định rõ các điều kiện, quy trình, trình tự và thủ tục công khai trong việc thu giữ tài sản đảm bảo. Các tổ chức tín dụng phải xây dựng quy trình nội bộ minh bạch, tuân thủ đúng quy định pháp luật khi xử lý tài sản bảo đảm.
Trước đó, tại Báo cáo 54/BC-CP năm 2022, Chính phủ đã chỉ ra: Sau khi Nghị quyết 42/2017/QH14 hết hiệu lực, “một số tổ chức tín dụng (TCTD) lúng túng trong xử lý tài sản bảo đảm (TSBĐ); tình trạng chây ỳ của bên vay có xu hướng tăng trở lại do thiếu áp lực pháp lý”. Cụ thể, việc văn bản này không được gia hạn hay luật hóa thành quy định mang tính ổn định, đã tạo ra một khoảng trống pháp lý nghiêm trọng, đặc biệt trong vấn đề xử lý TSBĐ, là công cụ pháp lý quan trọng nhất để tổ chức tín dụng bảo vệ khả năng thu hồi vốn. Nghị quyết 42/2017/QH14 đã cho phép tổ chức tín dụng thực hiện quyền thu giữ TSBĐ với điều kiện nghiêm ngặt và quy trình minh bạch. Khi quy định này hết hiệu lực mà chưa có quy định kế thừa tương ứng, việc tổ chức tín dụng tiếp tục thu giữ TSBĐ, nếu không được sự đồng thuận từ bên bảo đảm, sẽ đứng trước rủi ro pháp lý đáng kể. Trước hết, tổ chức tín dụng không có quyền cưỡng chế tài sản một cách đơn phương nếu không có căn cứ pháp lý rõ ràng. Khi Nghị quyết 42/2017/QH14 hết hiệu lực, bất kỳ hành vi thu giữ TSBĐ nào, dù có thỏa thuận trong hợp đồng, cũng có thể bị xem là hành vi xâm phạm quyền sở hữu hoặc chiếm giữ trái luật, dẫn đến hậu quả pháp lý nghiêm trọng, gồm cả trách nhiệm hành chính hoặc hình sự. Thiếu cơ chế thu giữ TSBĐ khiến tổ chức tín dụng gặp khó trong việc xử lý nhanh TSBĐ, từ đó kéo dài thời gian thu hồi nợ xấu, ảnh hưởng đến thanh khoản và an toàn vốn. Việc phải khởi kiện, chờ bản án có hiệu lực và thi hành án (THA) thường kéo dài rất lâu, chưa kể đến trường hợp tranh chấp kéo dài, tài sản bị xuống cấp hoặc không thể phát mãi do tình trạng pháp lý không rõ ràng. |
Xem thêm nội dung tại Kỳ họp thứ 9.