Theo Nghị định 18/2012 vừa được Chính
phủ phê duyệt, từ ngày 1/6, người sở hữu ô tô, xe máy sẽ đồng loạt phải
nộp thêm một loại phí mới là phí sử dụng đường bộ. Về nguyên tắc, Chính
phủ đã đồng ý với phương thức thu phí theo đầu phương tiện, mức thu phí
cụ thể được Chính phủ giao Bộ Tài chính xây dựng.
“Cần câu cơm” cũng phải nộp phí
Ngoài loại phí trên, Bộ GTVT đang gấp rút
hoàn thành dự thảo đề án thu phí lưu hành phương tiện cá nhân, áp dụng
cho cả ô tô, xe máy. Mức phí này còn “khủng” hơn vì dự kiến mỗi năm, ô
tô dưới 9 chỗ ngồi sẽ phải chịu phí lưu hành từ 20 - 50 triệu đồng/xe,
xe máy từ 500.000 – 1 triệu đồng/xe. Loại phí này được đề xuất áp dụng
tại 5 TP lớn là Hà Nội, Hải Phòng, Đà Nẵng, Cần Thơ và TP.HCM. Ngoài ra,
cơ quan này cũng đang đề xuất thu phí ô tô vào trung tâm TP giờ cao điểm
với mức từ 30.000 – 50.000 đồng/lượt.
|
Phí sử dụng
đường bộ sẽ được áp dụng từ ngày 1/6 đối với cả ô tô và xe
máy |
Ông Nguyễn Mạnh Hùng, Phó Chủ tịch
Hiệp hội Vận tải ô tô Việt Nam, nhận xét việc ban hành Nghị định 18/2012
cho thấy Chính phủ đã quyết định dùng biện pháp kinh tế để lập lại trật
tự an toàn giao thông thay vì dùng giải pháp hành chính như trước đây.
Giải pháp này sẽ đánh vào túi tiền của người dân, buộc người dân phải hy
sinh lợi ích riêng để bảo đảm lợi ích chung của toàn xã hội.
Tuy nhiên, ông Hùng vẫn rất băn khoăn vì nếu
hàng loạt đề xuất của Bộ GTVT được chấp thuận thì người sở hữu ô tô, xe
máy sẽ phải “cõng” gần chục loại thuế và phí. Đối với ô tô, tổng hợp các
loại phí có thể lên đến ít nhất 70 triệu đồng/năm. Đối với người sở hữu
xe máy thì đây là gánh nặng quá sức vì trong số 31 triệu chiếc xe máy
đang lưu hành (tính đến thời điểm cuối năm 2010), có rất nhiều người sử
dụng xe máy là chiếc “cần câu cơm” nuôi cả gia đình.
Khả năng thất thu lớn
Theo Bộ GTVT, sau khi Nghị định 18/2012 có
hiệu lực thi hành sẽ có nghiên cứu để đưa ra loại thiết bị tính phí sử
dụng đường bộ đối với ô tô phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội của
Việt Nam. Hóa đơn nộp phí sẽ được bán theo tháng tại các trung tâm đăng
kiểm. Trong thời gian chưa có thiết bị chuyên dụng tính phí, người sử
dụng ô tô sẽ trả phí theo tháng, theo kỳ kiểm định hoặc mua cả năm. Đối
với xe máy sẽ giao cho chính quyền địa phương tổ chức thu để phục vụ
trực tiếp quản lý bảo trì đường địa phương.
Ngày 15/3, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục
Đường bộ Việt Nam Nguyễn Văn Quyền cũng thừa nhận đây là việc khó thực
hiện nhưng “nghiên cứu kỹ vẫn chưa tìm được phương án nào tối ưu hơn”.
Thủ tướng đã lựa chọn phương án thu phí qua
đầu phương tiện để không ảnh hưởng tới các phương tiện không sử dụng
đường bộ song phương án này cũng có nhược điểm là không phản ánh đúng
việc người sử dụng phương tiện nhiều hay ít.
TS Khuất Việt Hùng, Viện trưởng Viện Quy
hoạch và Quản lý GTVT, cho biết bản thân ông không tán thành chủ trường
thu phí qua đầu phương tiện vì rắc rối, các nước đều thu qua xăng dầu.
Nay chưa rõ sẽ áp dụng công nghệ gì nhưng nếu sử dụng công nghệ, chắc
chắn chi phí đầu tư rất lớn có thể làm giảm hiệu quả của chính sách do
tiền thu không được bao nhiêu. Ông Hùng cho rằng đối với xe máy có thể
có hai hình thức thu theo trước bạ và thu theo bảo hiểm cho người thứ 3.
Ở phương án thu theo trước bạ chỉ có thể thực hiện được một lần đối với
xe máy mua mới nên cũng không khả thi. Còn nếu thu theo bảo hiểm cho
người thứ 3 thì chưa rõ vai trò của cơ quan cưỡng chế thực hiện. Khả
năng người dân tự nguyện nộp phí là khá thấp, cần phải có quy định rõ cơ
quan nào kiểm tra chủ xe máy đã nộp phí bảo trì đường bộ hay chưa, nếu
chưa nộp thì phạt như thế nào, phạt theo nghị định nào.
Thuế và phí của ô tô
Theo chính sách thuế và phí hiện hành, một ô
tô cá nhân ở Việt Nam dung tích xi lanh từ 2.000 cm3 đến dưới 2.500 cm3
đang phải chịu mức thuế và phí như sau: Xe đã qua sử dụng: 11.400 USD
thuế nhập khẩu, 50% thuế tiêu thụ đặc biệt, 10% thuế GTGT, 10% đến 15%
phí trước bạ. Xe mới nhập khẩu: thuế nhập khẩu bằng 82% giá trị xe, các
loại thuế, phí khác tương đương với xe cũ nhập khẩu. Xe lắp ráp trong
nước: chỉ chịu 3 loại thuế, phí nêu trên và không chịu thuế nhập khẩu.