Theo quy định hiện nay tại Điều 7 và Điều 8 Thông tư 105/2023/TT-BQP thì việc khám sức khỏe nghĩa vụ quân sự sẽ có 2 vòng khám. Bao gồm vòng sơ tuyển sức khỏe do Trạm y tế cấp xã thực hiện (vòng khám xã) và vòng khám sức khỏe do Hội đồng khám sức khỏe nghĩa vụ quân sự cấp huyện (vòng khám huyện).
Tuy nhiên thì từ ngày 01/07/2025 sắp tới đây, Việt Nam sẽ không còn đơn vị hành chính cấp huyện (theo Nghị quyết 60-NQ/TW ngày 12/04/2025). Vì thế mà việc khám sức khỏe nghĩa vụ quân sự sẽ có sự thay đổi, cụ thể:
(1) Thẩm quyền ra lệnh gọi sơ tuyển sức khỏe và khám sức khỏe nghĩa vụ quân sự, nghĩa vụ công an
Nếu như hiện nay, Chỉ huy trưởng Ban Chỉ huy quân sự cấp huyện và Trưởng Công an cấp huyện sẽ người có thẩm quyền nêu trên thì sau khi bỏ cấp huyện, Chủ tịch UBND cấp xã sẽ đảm nhiệm việc phát lệnh gọi sơ tuyển sức khỏe và khám sức khỏe nghĩa vụ quân sự, nghĩa vụ công an.
(Điều 40 Luật Nghĩa vụ quân sự 2015 và Dự thảo Luật sửa đổi 11 Luật về quân sự, quốc phòng)
(2) Thẩm quyền thành lập Hội đồng khám sức khỏe
Tương tự, nếu hiện nay việc thành lập Hội đồng khám sức khỏe thuộc thẩm quyền của Chủ tịch UBND cấp huyện theo đề nghị của Phòng Y tế cùng cấp thì dự kiến sau khi bỏ cấp huyện, nhiệm vụ này sẽ được chuyển lên cho Chủ tịch UBND cấp tỉnh và Sở Y tế.
Riêng tổ sơ tuyển sức khỏe vẫn sẽ do cấp xã thành lập như hiện nay, do Chủ tịch UBND cấp xã quyết định thành lập tổ sơ tuyển sức khỏe theo đề nghị của cơ sở y tế cùng cấp.
(Điều 40 Luật Nghĩa vụ quân sự 2015 và Dự thảo Luật sửa đổi 11 Luật về quân sự, quốc phòng)
(3) Thẩm quyền quyết định tạm hoãn và miễn gọi nhập ngũ
Hiện hành thì thẩm quyền quyết định tạm hoãn và miễn gọi nhập ngũ do thuộc về Chủ tịch UBND cấp huyện, và sau khi bỏ cấp huyện thì thẩm quyền này cũng sẽ được chuyển lên cho Chủ tịch UBND cấp tỉnh.
Ngoài ra, thẩm quyền quyết định công nhận hoàn thành nghĩa vụ quân sự trong thời bình đối với công dân sẽ thuộc về Chỉ huy trưởng Ban chỉ huy quân sự cấp tỉnh (hiện nay là Chỉ huy trưởng Ban Chỉ huy quân sự cấp huyện)
(Điều 42 Luật Nghĩa vụ quân sự 2015 và Dự thảo Luật sửa đổi 11 Luật về quân sự, quốc phòng)
Như vậy, dựa trên những nội dung đã nêu trên có thể thấy các quy định hiện hành Luật Nghĩa vụ quân sự dự kiến sẽ có sự thay đổi lớn để phù hợp với sự thay đổi của tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp mới từ 01/07/2025.
Do đó rất có thể, khi bỏ hoàn toàn cấp huyện thì việc khám sức khỏe nghĩa vụ quân sự sẽ được chuyển về cấp xã thay vì cấp huyện như trước đây.
Bỏ cấp huyện thì sẽ khám sức khỏe nghĩa vụ quân sự ở đâu? (Hình từ internet)
Theo Điều 40 Luật Nghĩa vụ quân sự 2015 quy định về khám sức khỏe cho công dân gọi nhập ngũ và thực hiện nghĩa vụ tham gia Công an nhân dân như sau:
1. Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện quyết định thành lập Hội đồng khám sức khỏe theo đề nghị của phòng y tế cùng cấp.
2. Chỉ huy trưởng Ban Chỉ huy quân sự cấp huyện ra lệnh gọi khám sức khỏe cho công dân trong diện gọi nhập ngũ; Trưởng Công an cấp huyện ra lệnh gọi khám sức khỏe cho công dân trong diện gọi thực hiện nghĩa vụ tham gia Công an nhân dân. Lệnh gọi khám sức khỏe phải được giao cho công dân trước thời điểm khám sức khỏe 15 ngày.
3. Hội đồng khám sức khỏe cấp huyện tổ chức khám sức khỏe cho công dân trong diện gọi nhập ngũ và gọi thực hiện nghĩa vụ tham gia Công an nhân dân; trường hợp cần thiết, quyết định việc xét nghiệm cận lâm sàng, bao gồm xét nghiệm phát hiện ma túy, HIV; bảo đảm chính xác và chịu trách nhiệm về kết quả khám sức khỏe nghĩa vụ quân sự.
4. Thời gian khám sức khỏe từ ngày 01 tháng 11 đến hết ngày 31 tháng 12 hằng năm. Thời gian khám sức khỏe gọi công dân nhập ngũ và thực hiện nghĩa vụ tham gia Công an nhân dân lần thứ hai theo quy định tại Điều 33 của Luật này do Thủ tướng Chính phủ quyết định.
5. Kết quả phân loại sức khỏe phải được niêm yết công khai tại trụ sở Ủy ban nhân dân cấp xã, cơ quan, tổ chức trong thời hạn 20 ngày.
Như vậy, dựa theo quy định trên thì thời gian khám sức khỏe nghĩa vụ quân sự năm 2026 sẽ bắt đầu từ ngày 01/11/2025 đến hết ngày 31/12/2025.