Sẽ có tội danh sử dụng trái phép ma tuý trong Bộ Luật Hình sự (dự kiến)

Sẽ có tội danh sử dụng trái phép ma tuý trong Bộ Luật Hình sự (dự kiến) (Hình ảnh từ Internet)

Ngày 27/5/2025, tiếp tục Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định, Quốc hội đã thảo luận một số nội dung còn nhiều ý kiến khác nhau của Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự 2015.

Dự thảo Luật

Sẽ có tội danh sử dụng trái phép ma tuý trong Bộ Luật Hình sự (dự kiến)

Cụ thể, tại Kỳ họp, đại biểu Đoàn ĐBQH TP Hà Nội nhất trí với việc dự thảo Luật đưa "Tội sử dụng trái phép chất ma túy" - Điều 256a vào Bộ luật Hình sự 2015 vì phù hợp với các chỉ đạo của Bộ Chính trị và nguyện vọng của nhân dân. 

Theo đại biểu, cơ quan soạn thảo cần phân định rõ sử dụng trái phép ma túy là tội phạm và sử dụng ma túy nhiều lần đến nghiện thì càng thể hiện vai trò tội phạm. Đại biểu nhìn nhận: 

“Những người sử dụng chất ma tuý cũng có thể là bệnh nhân do tác dụng của chính ma túy hoặc bị các bệnh xã hội do sử dụng ma túy, khi đó cần coi họ như là một bệnh nhân để điều trị cho họ, đó chính là điều trị bệnh cho một tội phạm đã sử dụng ma túy. Với nhận thức như vậy, quy định như trong luật sửa đổi và xử sự với người nghiện để cai nghiện cho họ, để điều trị bệnh cho họ là cần thiết”.

Đồng tình với ý kiến của đại biểu Đoàn ĐBQH TP Hà Nội, đại biểu Đoàn ĐBQH tỉnh Lai Châu cho rằng việc đưa nội dung trên vào luật nhằm xử lý nghiêm đối với những người đang trong quá trình cai nghiện hoặc ngay sau khi kết thúc quá trình cai nghiện vẫn tiếp tục sử dụng trái phép chất ma túy. Vì theo thực tế hiện nay, rất nhiều người sau khi bị xử lý vi phạm hành chính đã tái nghiện rất nhanh, nếu không có mức xử lý nghiêm hơn thì sẽ khó kiểm soát tình trạng tái nghiện.

Cũng cho ý kiến vào nội dung này, đại biểu Đoàn ĐBQH tỉnh Đắk Nông nhấn mạnh, việc coi một số hành vi sử dụng trái phép chất ma túy là tội phạm không phải để hình sự hóa người nghiện một cách vô cảm mà là để mở ra một tư duy, phương pháp quản lý mới mạnh mẽ hơn, chủ động hơn, nhân văn hơn và hiệu quả hơn trong công tác phòng, chống ma túy. Cùng với đó, Đại biểu cũng kiến nghị: 

“Trước khi Quốc hội thông qua về chính sách này, Chính phủ cần báo cáo Quốc hội về các điều kiện để đảm bảo, cần có lộ trình, giải pháp hợp lý và những hình phạt phù hợp vì hiện nay số lượng người nghiện rất lớn, vượt quá khả năng của các cơ sở cai nghiện, các trung tâm thi hành án và hệ thống tư pháp. Vì vậy, cần dành nguồn lực về tài chính, cần đầu tư thêm cơ sở vật chất, nhân lực, đồng thời kết hợp với các chương trình hỗ trợ tái hòa nhập xã hội, đặc biệt là giáo dục nghề nghiệp để người nghiện sau khi được xử lý, có thể trở lại cuộc sống tích cực hơn, thay vì tiếp tục lại sử dụng trái phép chất ma túy lại trở thành tội phạm, trở thành một vòng luẩn quẩn”.

Với quy định trên, dự thảo giới hạn phạm vi hình sự hóa ở ba nhóm chủ thể:

- Người cai nghiện ma túy tự nguyện (gồm cả trường hợp đang hoặc đã cai);

- Người điều trị nghiện các chất ma túy bằng thuốc thay thế (đang hoặc đã điều trị);

- Người cai nghiện ma túy bắt buộc (đang hoặc đã cai).

Dự thảo sử dụng một thuật ngữ mới “điều trị nghiện các chất ma túy bằng thuốc thay thế”, có nội hàm rộng hơn so với cụm “điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc thay thế” trong bộ luật hiện hành.

Điều này đặt ra yêu cầu phải làm rõ các trường hợp áp dụng, bởi vì hình thức điều trị này có thể được thực hiện trong ba tình huống khác nhau:

- Là một phần của quá trình cai nghiện ma túy tự nguyện.

- Là một hình thức điều trị độc lập, mang tính y tế - xã hội, không nằm trong khuôn khổ cai nghiện.

- Được áp dụng trong khuôn khổ cai nghiện bắt buộc, theo quyết định của cơ sở cai nghiện dựa trên chỉ định y tế.

Xem thêm nội dung tại Kỳ họp thứ 9.