Đề xuất sửa đổi thủ tục thi hành án tử hình từ 01/7/2025

Đề xuất sửa đổi thủ tục thi hành án tử hình từ 01/7/2025 (Hình ảnh từ Internet)

Viện Kiểm sát đang lấy ý kiến dự thảo Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật tố tụng Hình sự 2015.

Dự thảo Luật

Đề xuất sửa đổi thủ tục thi hành án tử hình từ 01/7/2025

Cụ thể, tại khoản 2 Điều 1 dự thảo Luật đã đề xuất sửa đổi, bổ sung Điều 367 Bộ luật tố tụng Hình sự 2015 quy định về thủ tục xem xét bản án thi hành án tử hình như sau:

Bước 1: Sau khi bản án tử hình có hiệu lực pháp luật, hồ sơ vụ án phải được gửi ngay cho Chánh án Tòa án nhân dân tối cao và bản án phải được gửi ngay cho Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao;

Bước 2: Sau khi đã xem xét hồ sơ vụ án để quyết định kháng nghị hoặc quyết định không kháng nghị giám đốc thẩm hoặc tái thẩm, Tòa án nhân dân tối cao phải chuyển hồ sơ vụ án cho Viện kiểm sát nhân dân tối cao. Trong thời hạn 01 tháng kể từ ngày nhận được hồ sơ vụ án, Viện kiểm sát nhân dân tối cao phải trả lại hồ sơ vụ án cho Tòa án nhân dân tối cao;

Bước 3: Trong thời hạn 02 tháng kể từ ngày nhận được hồ sơ vụ án, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao phải quyết định kháng nghị hoặc quyết định không kháng nghị giám đốc thẩm hoặc tái thẩm;

Bước 4: Trong thời hạn 07 ngày kể từ ngày bản án có hiệu lực pháp luật, người bị kết án được gửi đơn xin ân giảm lên Chủ tịch nước;       

Bước 5: Bản án tử hình được thi hành nếu Chánh án Tòa án nhân dân tối cao và Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao không kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm hoặc tái thẩm và người bị kết án không có đơn xin ân giảm lên Chủ tịch nước.

Trường hợp bản án tử hình bị kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm hoặc tái thẩm mà Hội đồng giám đốc thẩm, Hội đồng tái thẩm Tòa án nhân dân tối cao quyết định không chấp nhận kháng nghị và giữ nguyên bản án tử hình thì Tòa án nhân dân tối cao phải thông báo ngay cho người bị kết án biết để họ làm đơn xin ân giảm hình phạt tử hình;

Bước 6: Trường hợp người bị kết án có đơn xin ân giảm lên Chủ tịch nước thì Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao báo cáo Chủ tịch nước xét đơn xin ân giảm. Trong thời hạn 01 năm kể từ ngày nhận được báo cáo của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Chủ tịch nước xem xét, quyết định ân giảm đối với người bị kết án. Trường hợp Chủ tịch nước quyết định ân giảm thì Chánh án Tòa án đã xét xử sơ thẩm ra quyết định chuyển hình phạt tử hình thành tù chung thân cho người bị kết án. Hết thời hạn nêu trên mà không có quyết định ân giảm thì Chánh án Tòa án đã xét xử sơ thẩm tổ chức việc thi hành bản án tử hình theo quy định.

- Khi có căn cứ theo quy định của pháp luật thì Tòa án có thẩm quyền quyết định việc hoãn thi hành án trong thời hạn 02 năm kể từ ngày tuyên án. Căn cứ áp dụng và việc hoãn thi hành án được ghi rõ trong bản án.

- Khi có căn cứ quy định tại khoản 3 Điều 40  Bộ luật Hình sự 2015 hoặc trường hợp hết thời hiệu thi hành bản án tử hình theo điểm d khoản 2 Điều 60 Bộ luật Hình sự 2015 thì Chánh án Tòa án đã xét xử sơ thẩm không ra quyết định thi hành án tử hình và báo cáo Chánh án Tòa án nhân dân tối cao để xem xét, quyết định chuyển hình phạt tử hình thành tù chung thân cho người bị kết án. 

- Chánh án Tòa án nhân dân tối cao chủ trì, phối hợp với Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành Điều này

Như vậy, dự thảo Luật đã đề xuất sửa đổi trình tự, thủ tục thi hành án tử hình theo hướng bổ sung thời hạn xem xét quyết định ân giảm và thời hạn Tòa án quyết định hoãn thi hành án 2 năm khi có căn cứ…

Theo đó, dự thảo Luật còn quy định phải bảo đảm đầy đủ quyền bào chữa cho bị can theo quy định của Bộ luật tố tụng Hình sự 2015.

Về thủ tục xem xét bản án tử hình trước khi thi hành, cơ quan thẩm tra đề nghị Viện kiểm sát nhân dân tối cao tiếp tục rà soát nhằm bảo đảm quy định chặt chẽ thủ tục xem xét bản án tử hình trước khi thi hành.

Ủy ban Pháp luật và Tư pháp cũng đề nghị Viện kiểm sát nhân dân tối cao bám sát nội dung tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự cũng đang được trình Quốc hội xem xét, dự kiến thông qua tại Kỳ họp thứ 9 (có nhiều nội dung sửa đổi liên quan đến hình phạt tử hình) nhằm bảo đảm tính thống nhất của hệ thống pháp luật.

Xem thêm dự thảo Luật đề xuất có hiệu lực thi hành từ ngày 01/7/2025.