Quy định về hình thức kiểm soát chi từ ngày 10/9/2025 (Hình từ Internet)
Ngày 10/9/2025, Chính phủ ban hành Nghị định 242/2025/NĐ-CP về quản lý và sử dụng vốn hỗ trợ phát triển chính thức (ODA) và vay vốn ưu đãi nước ngoài.
Theo Điều 70 Nghị định 242/2025/NĐ-CP quy định về hình thức kiểm soát chi như sau:
(1) Kiểm soát chỉ trước là việc cơ quan kiểm soát chỉ kiểm tra, xác nhận tính hợp pháp, hợp lệ của khoản chỉ trước khi chủ dự án rút vốn thanh toán cho nhà thầu, người thụ hưởng. Kiểm soát chỉ trước áp dụng đối với các khoản chi không thuộc phạm vi quy định tại khoản (2).
(2) Kiểm soát chỉ sau là việc cơ quan kiểm soát chỉ kiểm tra, xác nhận tính hợp pháp, hợp lệ của khoản chỉ sau khi chủ dự án đã rút vốn thanh toán cho nhà thầu, người thụ hưởng. Kiểm soát chỉ sau áp dụng với các trường hợp sau:
- Thanh toán từ tài khoản tạm ứng cho nhà thầu, nhà cung cấp, trừ tài khoản tạm ứng do Bộ Tài chính là chủ tài khoản áp dụng kiểm soát chi trước;
- Chuyển tạm ứng từ tài khoản tạm ứng cho các tài khoản cấp hai đối với dự án có nhiều cấp quản lý;
- Các khoản chi từ tài khoản cấp hai cho hoạt động quản lý dự án thuộc dự toán đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt;
- Thanh toán theo hình thức thư tín dụng (L/C) cho mua sắm hàng hóa thiết bị, trừ lần thanh toán cuối cùng.
(3) Trong vòng 30 ngày làm việc kể từ ngày rút vốn thanh toán, chủ dự án hoàn tất hồ sơ thanh toán gửi cơ quan kiểm soát chỉ xác nhận để làm cơ sở thực hiện lần thanh toán kế tiếp. Trường hợp thấy cần thiết, chủ dự án có quyền thỏa thuận với nhà thầu áp dụng hình thức kiểm soát chỉ trước đối với các khoản chỉ nêu tại khoản (2) và gửi cơ quan kiểm soát chỉ để phối hợp thực hiện
Tại Điều 68 Nghị định 242/2025/NĐ-CP việc kiểm soát và thanh toán vốn vay ODA, vốn vay ưu đãi (sau đây gọi tắt là kiểm soát chỉ) áp dụng theo các quy định hiện hành đối với nguồn vốn ngân sách nhà nước.
(1) Kiểm soát chỉ áp dụng đối với mọi hoạt động chỉ của chương trình, dự án từ nguồn vốn vay ODA và vốn vay ưu đãi, kể cả các khoản chỉ theo phương thức thư tín dụng hoặc ủy quyền cho bên nước ngoài chỉ trực tiếp, đảm bào trên cơ sở có dự toán và việc chỉ tiêu của chương trình, dự án phù hợp với điều ước quốc tế thỏa thuận về vốn vay ODA, vốn vay ưu đãi đã ký kết, thư quan tâm hoặc văn bản cam kết của nhà tài trợ nước ngoài và tuân thủ các quy định về quản lý tài chính trong nước hiện hành.
(2) Kiểm soát chi chương trình, dự án sử dụng vốn vay ODA, vốn vay ưu đãi nước ngoài được ngân sách nhà nước cấp phát toàn bộ hoặc áp dụng vay lại một phần theo tỷ lệ thực hiện theo quy định hiện hành đối với nguồn vốn ngân sách nhà nước trong phạm vi dự toán vốn nước ngoài, kế hoạch vốn cho vay lại hãng năm được duyệt, dự toán vốn điều chỉnh, bổ sung trong năm (nếu có) được cấp có thẩm quyền phê duyệt.
(3) Trình tự, thủ tục, hồ sơ kiểm soát chỉ, giấy đề nghị xác nhận chi phí hợp lệ vốn sự nghiệp và giấy đề nghị thanh toán vốn đầu tư của chủ dự án thực hiện theo quy định pháp luật về thủ tục hành chính thuộc lĩnh vực Kho bạc Nhà nước.
(4) Thời hạn kiểm soát chi các khoản chi tạm ứng, thanh toán trong năm ngân sách:
- Các khoản tạm ứng theo chế độ: Kiểm soát chỉ chậm nhất là đến ngày 31/12 năm kế hoạch, chủ dự án gửi hồ sơ chứng từ đến cơ quan kiểm soát chỉ trước ngày 31/12 hằng năm;
- Các khoản thanh toán khối lượng hoàn thành được kiểm soát chỉ đến ngày 31 tháng 01 năm sau.
(5) Đối với các dự án, hợp phần cho vay lại theo hạn mức tín dụng áp dụng cho các Hiệp định vay ký từ năm 2017 trở về trước: Hồ sơ và thủ tục kiểm soát chi đối với các dự án, hợp phần cho vay lại theo hạn mức tín dụng thực hiện theo quy định của các tổ chức tín dụng sử dụng vốn vay lại và phù hợp với quy định của điều ước quốc tế cụ thể, thỏa thuận cụ thể về vốn vay ODA, vốn vay ưu đãi đã ký kết. Tổ chức tín dụng vay lại vốn vay ODA, vốn vay ưu đãi chịu trách nhiệm trước pháp luật về tính đúng đắn và hợp lệ của các khoản cho vay tín dụng và các khoản chi phí tín dụng trong sao kê chỉ tiêu gửi Bộ Tài chính, khi lập và gửi bộ hồ sơ rút vốn ngoài nước.
(6) Hồ sơ và thủ tục kiểm soát chỉ dự án hoặc hợp phần dự án cho vay lại toàn bộ: Cơ quan cho vay lại áp dụng theo quy định tại khoản (3) và Hợp đồng cho vay lại.
(7) Trên cơ sở hồ sơ đề nghị kiểm soát chỉ của chủ dự án cho mọi hình thức rút vốn, cơ quan kiểm soát chỉ căn cứ vào điều ước quốc tế và thỏa thuận về vốn ODA, vốn vay ưu đãi đã ký, các điều khoản thanh toán được quy định trong hợp đồng (số lần thanh toán, giai đoạn thanh toán, thời điểm thanh toán và các điều kiện thanh toán) hoặc dự toán được duyệt đối với trường hợp thanh toán không theo hợp đồng và giá trị từng lần thanh toán, tỷ lệ và trị giá vốn cấp phát và vốn cho vay lại tại đề nghị kiểm soát chỉ của chủ dự án cho từng lần thanh toán, để thực hiện kiểm soát chỉ cho chủ dự án. Chủ dự án chịu trách nhiệm về phương thức lựa chọn nhà thầu, tính chính xác, hợp pháp của khối lượng nghiệm thu thanh toán, định mức, đơn giá, dự toán các loại công việc, chất lượng công trình và việc tuân thủ quy định hiện hành. Chủ dự án chịu trách nhiệm quản lý, sử dụng vốn đúng mục đích, đúng đối tượng, tiết kiệm và có hiệu quả; chấp hành đúng tỷ lệ vốn vay lại (trường hợp vay lại một phần theo tỷ lệ) được cấp có thẩm quyền phê duyệt chậm nhất vào năm hoàn thành dự án, quy định của pháp luật về chế độ quản lý tài chính của nguồn vốn vay ODA, vốn vay ưu đãi.
Nguyễn Thị Mỹ Quyền