Trách nhiệm của gia đình trong việc thực hiện quyền và bổn phận của trẻ em

Trách nhiệm của gia đình trong việc thực hiện quyền và bổn phận của trẻ em (Hình từ internet)

1. Quyền và bổn phận của trẻ em gồm những gì?

1.1. Quyền của trẻ em

Theo mục 1 chương II Luật trẻ em 2016 quy định về quyền của trẻ em bao gồm: 

- Quyền sống.

- Quyền được khai sinh và có quốc tịch.

- Quyền được chăm sóc sức khỏe.

- Quyền được chăm sóc, nuôi dưỡng.

- Quyền được giáo dục, học tập và phát triển năng khiếu.

- Quyền vui chơi, giải trí.

- Quyền giữ gìn, phát huy bản sắc.

- Quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo.

- Quyền về tài sản.

- Quyền bí mật đời sống riêng tư.

- Quyền được sống chung với cha, mẹ.

- Quyền được đoàn tụ, liên hệ và tiếp xúc với cha, mẹ.

- Quyền được chăm sóc thay thế và nhận làm con nuôi.

- Quyền được bảo vệ để không bị xâm hại tình dục.

- Quyền được bảo vệ để không bị bóc lột sức lao động.

- Quyền được bảo vệ để không bị bạo lực, bỏ rơi, bỏ mặc.

- Quyền được bảo vệ để không bị mua bán, bắt cóc, đánh tráo, chiếm đoạt.

- Quyền được bảo vệ khỏi chất ma túy.

- Quyền được bảo vệ trong tố tụng và xử lý vi phạm hành chính.

- Quyền được bảo vệ khi gặp thiên tai, thảm họa, ô nhiễm môi trường, xung đột vũ trang.

- Quyền được bảo đảm an sinh xã hội.

- Quyền được tiếp cận thông tin và tham gia hoạt động xã hội.

- Quyền được bày tỏ ý kiến và hội họp.

- Quyền của trẻ em khuyết tật.

- Quyền của trẻ em không quốc tịch, trẻ em lánh nạn, tị nạn.

1.2. Bổn phận của trẻ em

Theo mục 2 chương II Luật trẻ em 2016 quy định về bổn phận của trẻ em bao gồm:

- Bổn phận của trẻ em đối với gia đình.

- Bổn phận của trẻ em đối với nhà trường, cơ sở trợ giúp xã hội và cơ sở giáo dục khác.

- Bổn phận của trẻ em đối với cộng đồng, xã hội.

- Bổn phận của trẻ em đối với quê hương, đất nước.

- Bổn phận của trẻ em với bản thân.

2. Trách nhiệm của gia đình trong việc thực hiện quyền và bổn phận của trẻ em

(1) Bảo đảm cho trẻ em được sống với cha, mẹ

Theo Điều 96 Luật trẻ em 2016 quy định về bảo đảm cho trẻ em được sống với cha mẹ như sau:

- Cha, mẹ, người chăm sóc trẻ em, các thành viên trong gia đình bảo đảm Điều kiện để trẻ em được sống với cha, mẹ.

- Cha, mẹ, người chăm sóc trẻ em và các thành viên trong gia đình phải chấp hành quy định của pháp luật và quyết định của cơ quan, cá nhân có thẩm quyền về việc hạn chế quyền của cha, mẹ; tách trẻ em khỏi cha, mẹ để bảo đảm an toàn và vì lợi ích tốt nhất của trẻ em

(2) Khai sinh cho trẻ em

Cha, mẹ, người chăm sóc trẻ em có trách nhiệm khai sinh cho trẻ em đúng thời hạn theo quy định của pháp luật.

(Điều 97 Luật trẻ em 2016)

(3) Chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục trẻ em

Theo Điều 98 Luật trẻ em 2016 quy định về chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục trẻ em như sau:

- Cha, mẹ, người chăm sóc trẻ em và các thành viên trong gia đình có trách nhiệm trong việc chăm sóc, nuôi dưỡng, quản lý, giáo dục trẻ em; dành Điều kiện tốt nhất theo khả năng cho sự phát triển liên tục, toàn diện của trẻ em, đặc biệt là trẻ em dưới 36 tháng tuổi;

- Thường xuyên liên hệ với cơ quan, tổ chức, cá nhân có trách nhiệm để được hướng dẫn, trợ giúp trong quá trình thực hiện trách nhiệm chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục trẻ em.

- Cha, mẹ, người chăm sóc trẻ em có trách nhiệm bảo đảm chế độ dinh dưỡng phù hợp với sự phát triển về thể chất, tinh thần của trẻ em theo từng độ tuổi.

- Cha, mẹ, người chăm sóc trẻ em có trách nhiệm thực hiện chăm sóc sức khỏe ban đầu, phòng bệnh cho trẻ em.

- Phụ nữ mang thai có trách nhiệm tiếp cận dịch vụ y tế để được tư vấn sàng lọc, phòng ngừa các bệnh tật bẩm sinh cho trẻ em.

- Cha, mẹ, người giám hộ, người chăm sóc trẻ em, các thành viên trong gia đình có trách nhiệm xây dựng gia đình ấm no, bình đẳng, tiến bộ, hạnh phúc; 

- Trau dồi kiến thức, kỹ năng chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục trẻ em, tạo môi trường lành mạnh cho sự phát triển toàn diện của trẻ em.

(4) Bảo đảm quyền học tập, phát triển của trẻ em

Theo Điều 99 Luật trẻ em 2016 quy định về bảo đảm quyền học tập, phát triển năng khiếu, vui chơi, giải trí, hoạt động văn hóa, thể thao, du lịch của trẻ em như sau:

- Cha, mẹ, giáo viên, người chăm sóc trẻ em và các thành viên trong gia đình có trách nhiệm gương mẫu về mọi mặt cho trẻ em noi theo; 

- Tự học để có kiến thức, kỹ năng giáo dục trẻ em về đạo đức, nhân cách, quyền và bổn phận của trẻ em; tạo môi trường lành mạnh cho sự phát triển toàn diện của trẻ em.

- Cha, mẹ, giáo viên, người chăm sóc trẻ em có trách nhiệm bảo đảm cho trẻ em thực hiện quyền học tập, hoàn thành chương trình giáo dục phổ cập theo quy định của pháp luật, tạo Điều kiện cho trẻ em theo học ở trình độ cao hơn.

- Cha, mẹ, giáo viên, người chăm sóc trẻ em phát hiện, khuyến khích, bồi dưỡng, phát triển tài năng, năng khiếu của trẻ em.

- Cha, mẹ, giáo viên, người chăm sóc trẻ em tạo Điều kiện để trẻ em được vui chơi, giải trí, hoạt động văn hóa, thể thao, du lịch phù hợp với độ tuổi.

(5) Bảo vệ tính mạng, thân thể của trẻ em

Theo Điều 100 Luật trẻ em 2016 quy định về bảo vệ tính mạng, thân thể, nhân phẩm, danh dự, bí mật đời sống riêng tư của trẻ em như sau:

- Cha, mẹ, giáo viên, người chăm sóc trẻ em và các thành viên trong gia đình có trách nhiệm sau đây:

+ Trau dồi kiến thức, kỹ năng giáo dục trẻ em về đạo đức, nhân cách, quyền và bổn phận của trẻ em; tạo môi trường an toàn, phòng ngừa tai nạn thương tích cho trẻ em;

+ Phòng ngừa trẻ em rơi vào hoàn cảnh đặc biệt, có nguy cơ bị xâm hại hoặc bị xâm hại;

+ Chấp hành các quyết định, biện pháp, quy định của cơ quan, cá nhân có thẩm quyền để bảo đảm sự an toàn, bảo vệ tính mạng, thân thể, nhân phẩm, danh dự và bí mật đời sống riêng tư của trẻ em;

+ Bảo đảm để trẻ em thực hiện được quyền bí mật đời sống riêng tư của mình, trừ trường hợp cần thiết để bảo vệ trẻ em và vì lợi ích tốt nhất của trẻ em.

- Cha, mẹ, giáo viên, người chăm sóc trẻ em, người hành nghề khám bệnh, chữa bệnh có trách nhiệm trong việc phát hiện, tố giác, thông báo cho cơ quan, cá nhân có thẩm quyền về hành vi xâm hại trẻ em, trường hợp trẻ em có nguy cơ bị xâm hại hoặc đang bị xâm hại trong và ngoài gia đình.

- Cha, mẹ, người giám hộ của trẻ em có trách nhiệm lựa chọn người bào chữa hoặc tự mình bào chữa cho trẻ em trong quá trình tố tụng theo quy định của pháp luật.

(6) Bảo đảm quyền dân sự của trẻ em

Điều 101 Luật trẻ em 2016 quy định về bảo đảm quyền dân sự của trẻ em như sau:

- Cha, mẹ, người giám hộ của trẻ em và các thành viên trong gia đình có trách nhiệm bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của trẻ em; đại diện cho trẻ em trong các giao dịch dân sự theo quy định của pháp luật;

- Chịu trách nhiệm trong trường hợp để trẻ em thực hiện giao dịch dân sự trái pháp luật.

- Cha, mẹ, người giám hộ của trẻ em phải giữ gìn, quản lý tài sản của trẻ em và giao lại cho trẻ em theo quy định của pháp luật.

- Trường hợp trẻ em gây thiệt hại cho người khác thì cha, mẹ, người giám hộ của trẻ em phải bồi thường thiệt hại do hành vi của trẻ em đó gây ra theo quy định của pháp luật.

(7) Quản lý trẻ em và giáo dục để trẻ em thực hiện được quyền và bổn phận của trẻ em

Điều 102 Luật trẻ em 2016 quy định về quản lý trẻ em và giáo dục để trẻ em thực hiện được quyền và bổn phận của trẻ em như sau:

- Cha, mẹ, giáo viên, người chăm sóc trẻ em và các thành viên trong gia đình có trách nhiệm trong việc quản lý, giáo dục và giúp đỡ để trẻ em hiểu và thực hiện được quyền và bổn phận của trẻ em theo quy định tại Chương II Luật trẻ em 2016.

- Cha, mẹ, giáo viên, người chăm sóc trẻ em và các thành viên trong gia đình phối hợp chặt chẽ trong việc quản lý, giáo dục và giúp đỡ để trẻ em hiểu, nhận thức đầy đủ và thực hiện được quyền và bổn phận của trẻ em theo quy định tại Chương II Luật trẻ em 2016.