Chung sống như vợ chồng có được phân chia di sản thừa kế theo pháp luật không?

Chung sống như vợ chồng có được phân chia di sản thừa kế theo pháp luật không? (Hình từ internet)

Chung sống như vợ chồng có được phân chia di sản thừa kế theo pháp luật không?

Trong cuộc sống hiện nay, “sống thử” hay chung sống như vợ chồng là một trong các chủ đề khá phổ biến. Nhưng nhiều người vẫn chưa nắm rõ về mặt pháp lý đối với vấn đề này.

Trường hợp nam nữ sống chung với nhau như vợ chồng hiện nay sẽ không có các quyền, nghĩa vụ giữa vợ và chồng như người đã đăng ký kết hôn.

Điều này dẫn đến mối quan hệ không mang tính ràng buộc về mặt pháp lý và không làm phát sinh quyền thừa kế di sản mà người vợ/chồng để lại lúc mất đi nếu không có di chúc.

Tuy nhiên vẫn cần hiểu rõ vấn đề pháp lý này trong những trường hợp cụ thể với những mốc thời gian khác nhau.

Trường hợp 1: Chung sống như vợ chồng trước ngày 03/01/1987

Căn cứ Thông tư liên tịch 01/2001/TTLT-TANDTC-VKSNDTC-BTP đối với trường hợp quan hệ vợ chồng được xác lập trước ngày 03/01/1987 (ngày Luật hôn nhân và gia đình 1986 có hiệu lực) mà chưa đăng ký kết hôn, nếu một bên hoặc cả hai bên có yêu cầu ly hôn, thì Toà án thụ lý vụ án và áp dụng quy định về ly hôn của Luật hôn nhân và gia đình năm 2000 để giải quyết vụ án ly hôn theo thủ tục chung… Như vậy, việc chung sống như vợ chồng trước ngày 03/01/1987 vẫn được xem là vợ chồng mặc dù chưa đăng ký kết hôn.

Về thừa kế trong trường hợp này, nếu vợ/chồng mất thì người còn

lại đương nhiên được hưởng phần di sản thừa kế theo Điều 644 Bộ luật Dân sự 2015  .

Trường hợp 2: Chung sống như vợ chồng sau ngày 03/01/1987 đến trước ngày 01/01/2001

Thông tư liên tịch 01/2001/TTLT-TANDTC-VKSNDTC-BTP cũng quy định đối với trường hợp nam và nữ chung sống với nhau như vợ chồng từ ngày 03/01/1987 trở đi đến trước ngày 01/01/2001 (ngày Luật hôn nhân và gia đình năm 2000 có hiệu lực) mà có đủ điều kiện kết hôn, nhưng chưa đăng ký kết hôn và đang chung sống với nhau như vợ chồng thì phải đăng ký kết hôn trước ngày 01/01/2003. Nếu sau ngày này không đăng ký kết hôn thì vẫn không được xem là vợ chồng.

Vì vậy, sau ngày 01/01/2003 mà những người chung sống như vợ chồng ở trường hợp trên vẫn chưa đăng ký kết hôn thì không được công nhận là vợ chồng và không được hưởng di sản thừa kế theo pháp luật.

Trường hợp 3: Chung sống như vợ chồng sau ngày 01/01/2001 đến nay

Việc nam nữ chung sống như vợ chồng sau ngày 01/01/2001 đến nay đã có những thay đổi cụ thể hơn.
Theo Luật Hôn nhân và gia đình 2000 có quy định kết hôn là việc nam và nữ xác lập quan hệ vợ chồng theo quy định của pháp luật về điều kiện kết hôn và đăng ký kết hôn. Và Luật Hôn nhân và gia đình 2014 cũng chỉ ra rằng hôn nhân là quan hệ giữa vợ và chồng sau khi kết hôn.

Như vậy, để trở thành vợ chồng hợp pháp thì yêu cầu nam nữ phải đăng ký kết hôn và xác lập quan hệ vợ chồng với nhau theo quy định của Luật Hôn nhân và gia đình về điều kiện kết hôn và đăng ký kết hôn. Không còn công nhận việc nam nữ sống chung như vợ chồng sẽ trở thành vợ chồng hợp pháp.

Vì thế, thời điểm này, để được hưởng di sản thừa kế theo Điều 644 Bộ luật Dân sự 2015 thì bắt buộc nam nữ phải đăng ký kết hôn.Việc sống chung như vợ chồng nếu không đăng ký kết hôn sẽ không có giá trị về mặt thừa kế theo pháp luật.

Nguyễn Hữu Hiệp