Đã có Nghị quyết 205/2025/QH15 thí điểm Viện kiểm sát nhân dân khởi kiện vụ án dân sự

Đã có Nghị quyết 205/2025/QH15 thí điểm Viện kiểm sát nhân dân khởi kiện vụ án dân sự (Hình từ Internet)

Ngày 24/6/2025, Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam khóa XV, Kỳ họp thứ 9 thông qua Nghị quyết 205/2025/QH15 quyết định cho thí điểm Viện kiểm sát nhân dân khởi kiện vụ án dân sự để bảo vệ quyền dân sự của các chủ thể là nhóm dễ bị tổn thương hoặc bảo vệ lợi ích công.

Nghị quyết 205/2025/QH15 thí điểm Viện kiểm sát nhân dân khởi kiện vụ án dân sự

Đã có Nghị quyết 205/2025/QH15 thí điểm Viện kiểm sát nhân dân khởi kiện vụ án dân sự

Theo đó, tại Nghị quyết 205/2025/QH15 thì việc thí điểm Viện kiểm sát nhân dân khởi kiện vụ án dân sự để bảo vệ quyền dân sự của các chủ thể là nhóm dễ bị tổn thương hoặc bảo vệ lợi ích công được Quốc hội quy định cụ thể như sau:

(1) Nguyên tắc thực hiện

- Việc khởi kiện và giải quyết vụ án dân sự công ích được thực hiện theo Nghị quyết 205/2025/QH15; trường hợp Nghị quyết 205/2025/QH15 không quy định thì áp dụng quy định của Bộ luật Tố tụng dân sự 2015 và quy định khác của pháp luật có liên quan.

- Viện kiểm sát chỉ khởi kiện khi đã thông báo, kiến nghị cơ quan, tổ chức, cá nhân thực hiện quyền, trách nhiệm khởi kiện theo quy định của pháp luật nhưng không có người khởi kiện.

- Vụ án dân sự do Viện kiểm sát khởi kiện để bảo vệ lợi ích công thì không được hòa giải và bị đơn không được đưa ra yêu cầu phản tố.

- Cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan có trách nhiệm phối hợp với Viện kiểm sát và Tòa án khi Viện kiểm sát, Tòa án thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn quy định tại Nghị quyết 205/2025/QH15 và quy định khác của pháp luật có liên quan.

(2) Thẩm quyền giải quyết vụ án dân sự công ích

- Tòa án khu vực có thẩm quyền giải quyết theo thủ tục sơ thẩm vụ án dân sự công ích. Thẩm quyền của Tòa án được xác định theo thứ tự sau đây:

+ Tòa án nơi bị đơn cư trú, làm việc nếu bị đơn là cá nhân hoặc nơi bị đơn có trụ sở nếu bị đơn là cơ quan, tổ chức. Nếu bị đơn cư trú, làm việc, có trụ sở ở nhiều nơi khác nhau thì Viện kiểm sát có thể yêu cầu Tòa án ở một trong các nơi đó giải quyết. Nếu tranh chấp phát sinh từ hoạt động của chi nhánh tổ chức thì Viện kiểm sát có thể yêu cầu Tòa án nơi tổ chức có trụ sở hoặc nơi tổ chức có chi nhánh giải quyết;

+ Tòa án nơi xảy ra hành vi vi phạm;

+ Tòa án nơi xảy ra hậu quả thiệt hại.

- Trường hợp đối tượng bị thiệt hại là bất động sản thì chỉ Tòa án khu vực nơi có bất động sản có thẩm quyền giải quyết theo thủ tục sơ thẩm. Nếu bất động sản có ở nhiều nơi khác nhau thì Tòa án có thẩm quyền giải quyết theo thủ tục sơ thẩm là Tòa án khu vực nơi có một trong các bất động sản đó.

- Trường hợp vụ án dân sự công ích do Viện kiểm sát khởi kiện qua giải quyết vụ án, vụ việc khác quy định tại khoản 3 Điều 10 Nghị quyết 205/2025/QH15 thì Tòa án có thẩm quyền giải quyết theo thủ tục sơ thẩm là Tòa án khu vực đã hoặc đang giải quyết vụ án, vụ việc đó. Trường hợp Viện kiểm sát phát hiện qua giải quyết vụ án, vụ việc ở cấp tỉnh hoặc cấp trung ương thì thẩm quyền giải quyết theo quy định tại khoản 1 và khoản 2 Điều 5 Nghị quyết 205/2025/QH15.

Xem thêm tại Nghị quyết 205/2025/QH15 có hiệu lực thi hành từ ngày 01/01/2026 và được thực hiện trong 03 năm tại các tỉnh, thành phố: Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh, Đà Nẵng, Cần Thơ, Quảng Ninh và Đắk Lắk.