04 vấn đề then chốt của công tác dân số trong tình hình mới tại Dự án Luật Dân số (sửa đổi)

04 vấn đề then chốt của công tác dân số trong tình hình mới tại Dự án Luật Dân số (sửa đổi) (Hình ảnh từ Internet)

Ngày 16/9/2025, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết 283/NQ-CP về phiên họp chuyên đề về xây dựng pháp luật tháng 8 năm 2025.

04 vấn đề then chốt của công tác dân số trong tình hình mới tại Dự án Luật Dân số (sửa đổi)

Cụ thể, tại Phiên họp Chính phủ chuyên đề xây dựng pháp luật tháng 8 năm 2025, Chính phủ đã thảo luận, cho ý kiến đối với 08 dự án luật và 01 hồ sơ chính sách dự án luật để trình Quốc hội nhằm kịp thời thể chế hóa chủ trương, đường lối của Đảng trong các lĩnh vực liên quan; tháo gỡ kịp thời một số vướng mắc, bất cập có nguyên nhân từ quy định của pháp luật; tiếp tục đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, đơn giản hóa thủ tục hành chính; củng cố cơ sở pháp lý cho hoạt động quản lý nhà nước trên môi trường mạng, liên thông dữ liệu điện tử, bảo đảm nhanh chóng vận hành ổn định, hiệu quả của tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp, đáp ứng yêu cầu thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội và đạt được mục tiêu tăng trưởng đã đề ra của năm 2025.

Chính phủ ghi nhận, đánh giá cao các Bộ: Tư pháp; Y tế; Công an; Khoa học và Công nghệ; Tài chính; Nông nghiệp và Môi trường và Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đã khẩn trương chủ trì, phối hợp với các bộ, cơ quan liên quan chuẩn bị, trình Chính phủ các dự án: (1) dự án Luật Giám định tư pháp (sửa đổi); (2) dự án Luật Phòng bệnh; (3) dự án Luật Dân số (sửa đổi); (4) dự án Luật Bảo hiểm tiền gửi (sửa đổi); (5) dự án Luật Tiết kiệm, chống lãng phí; (6) dự án Luật Chuyển đổi số; (7) dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Địa chất và Khoáng sản; (8) dự án Luật An ninh mạng và (9) Hồ sơ chính sách xây dựng Luật Quản lý thuế (sửa đổi); đồng thời ghi nhận sự tích cực, chủ động của các bộ, cơ quan liên quan trong việc tham gia ý kiến, hoàn thiện dự án luật, nghị quyết với tinh thần trách nhiệm cao, bảo đảm tiến độ và chất lượng.

Trong đó, trên cơ sở xem xét hồ sơ trình của các bộ, cơ quan và các ý kiến phát biểu tại Phiên họp, Chính phủ thống nhất quyết nghị đối với Dự án Luật Dân số (sửa đổi)

- Chính phủ đánh giá cao Bộ Y tế đã chủ trì, phối hợp với các Bộ, cơ quan liên quan trong việc xây dựng, hoàn thiện dự án Luật Dân số theo quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.

- Chính phủ thống nhất về sự cần thiết xây dựng dự án Luật Dân số nhằm khắc phục những vướng mắc, bất cập trong quá trình triển khai thi hành Pháp lệnh Dân số, bảo đảm thể chế hóa kịp thời các đường lối, chủ trương của Đảng đối với công tác Dân số và phát triển[4]; đáp ứng kịp thời với việc sắp xếp tổ chức bộ máy của các bộ, ngành, địa phương; xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, cải cách tư pháp, cải cách hành chính; đồng thời, hoàn thiện cơ sở pháp lý về kiểm soát các biện pháp tăng mức sinh và duy trì mức sinh thay thế, giảm mất cân bằng giới tính khi sinh, nâng cao chất lượng dân số...

- Bộ Y tế chủ trì, phối hợp với các bộ, cơ liên quan bám sát các ý kiến thảo luận của các Thành viên Chính phủ, ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Thành Long và báo cáo của Bộ Tư pháp về việc tiếp thu, giải trình ý kiến thẩm định đối với dự án Luật, trong đó lưu ý 04 vấn đề then chốt của công tác dân số trong tình hình mới là: 

(i) chất lượng dân số; 

(ii) khuyến sinh (không thu hẹp các biện pháp khuyến khích sinh con tại các quy định về mức sinh thay thế); 

(iii) già hóa dân số; 

(iv) bảo đảm các nguồn lực để thực hiện sau khi Luật được ban hành. 

Tiếp tục rà soát, hoàn thiện dự thảo Luật theo hướng:

- Đánh giá kỹ tác động đối với chính sách mới để cụ thể hóa đầy đủ chủ trương, quan điểm về dân số của Đảng; xử lý, giải quyết các vướng mắc, bất cập đã được tổng kết thi hành Pháp lệnh Dân số năm 2003; đồng thời, tăng cường việc hoàn thiện sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy nhằm nâng cao hiệu quả công tác Dân số và Phát triển.

- Cụ thể hóa các quy định của Hiến pháp 2013 về quyền con người, quyền công dân, phù hợp với các điều ước quốc tế mà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên, bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất của dự án Luật trong hệ thống pháp luật.

- Kế thừa các quy định còn phù hợp của Pháp lệnh Dân số 2003, tham khảo có chọn lọc kinh nghiệm pháp luật quốc tế của một số quốc gia trên thế giới để xây dựng quy định mới phù hợp với điều kiện thực tế của Việt Nam.

- Nội dung dự thảo theo hướng Luật khung, mang tính nguyên tắc, chỉ quy định thuộc thẩm quyền của Quốc hội, giao Chính phủ quy định về những nội dung cụ thể, chi tiết, chuyên ngành; nghiên cứu sửa trực tiếp các luật khác có liên quan theo quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật; rà soát kỹ các điều khoản chuyển tiếp phù hợp với Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của cá nhân, tổ chức, tránh tạo khoảng trống pháp lý sau khi Luật này có hiệu lực thi hành.

- Tăng cường phân cấp, phân quyền gắn với đề cao trách nhiệm người đứng đầu, xác định rõ nội dung quản lý nhà nước cho các chính quyền địa phương; cải cách triệt để thủ tục hành chính và đẩy mạnh áp dụng công nghệ, chuyển đổi số trong công tác quản lý nhà nước về dân số.

- Phối hợp các bộ, cơ quan liên quan rà soát kỹ nội dung sửa đổi, bổ sung, lược bỏ bảo đảm phù hợp với quy định về phân định thẩm quyền, phân cấp, phân quyền, tổ chức chính quyền địa phương 02 cấp; bảo đảm thống nhất, không chồng chéo với các văn bản pháp luật có liên quan.

- Bộ Y tế chủ trì, phối hợp với các bộ, cơ liên quan, hoàn thiện Hồ sơ dự án Luật theo quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật. Bộ trưởng Bộ Y tế thừa ủy quyền Thủ tướng Chính phủ, thay mặt Chính phủ ký Tờ trình của Chính phủ về dự án Luật, trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ X, Quốc hội khóa XV.

- Phân công Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Thành Long chỉ đạo việc hoàn thiện dự án Luật này, bảo đảm chất lượng và tiến độ theo quy định.

Xem thêm Nghị quyết 283/NQ-CP ban hành ngày 16/9/2025.