Khuyến khích các tỉnh thành áp dụng vùng phát thải thấp

Khuyến khích các tỉnh thành áp dụng vùng phát thải thấp (Hình từ Internet)

Khuyến khích các tỉnh thành áp dụng vùng phát thải thấp

Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định 2530/QĐ-TTg năm 2025 phê duyệt Kế hoạch hành động quốc gia về khắc phục ô nhiễm và quản lý chất lượng môi trường không khí giai đoạn 2026-2030, tầm nhìn đến năm 2045.

Tại đó, chủ trương quản lý phát thải từ hoạt động giao thông, tăng cường hệ thống giao thông công cộng và chuyển đổi giao thông xanh, thân thiện môi trường thông qua các nhiệm vụ sau:

- Thiết lập và triển khai thực hiện “vùng phát thải thấp” tại Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh và khuyến khích các tỉnh, thành phố khác áp dụng thực hiện.

- Xây dựng hệ thống cơ sở đủ năng lực kiểm định khí thải phương tiện giao thông; tổ chức kiểm định và kết nối dữ liệu phục vụ kiểm kê khí thải.

- Xây dựng chính sách ưu đãi, hỗ trợ cho người dân và doanh nghiệp trong chuyển đổi xe mô tô, xe gắn máy cũ sang phương tiện sử dụng năng lượng sạch, năng lượng xanh, thân thiện môi trường; áp dụng chính sách ưu đãi, hỗ trợ miễn giảm phí cho học sinh, sinh viên sử dụng giao thông công cộng; phát triển hệ thống dịch vụ xe đạp công cộng (huy động xã hội hoá thông qua chính sách ưu đãi, hỗ trợ).

- Hoàn thiện, nâng cấp, mở rộng hạ tầng giao thông công cộng; xây dựng lộ trình đầu tư, chuyển đổi phương tiện giao thông công cộng sử dụng nhiên liệu hóa thạch sang sử dụng năng lượng sạch, năng lượng xanh, thân thiện môi trường; hoàn thiện các tuyến đường sắt đô thị và xây dựng hạ tầng cung cấp năng lượng phù hợp cho các loại xe điện, phương tiện sử dụng năng lượng sạch, năng lượng xanh, thân thiện môi trường.

- Xây dựng phương án khuyến khích việc chuyển đổi phương tiện sang sử dụng năng lượng sạch, năng lượng xanh, thân thiện môi trường đối với các tuyến vận tải hành khách bằng xe buýt liên tinh và các tuyến vận tải hành khách cố định.

- Nghiên cứu, thí điểm các phương tiện vận chuyển vật liệu phục vụ hoạt động xây dựng được lắp đặt định vị và thiết bị theo dõi phát thải trong quá trình hoạt động.

Đồng thời, yêu cầu Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương chịu trách nhiệm toàn diện trước Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ về các nhiệm vụ được giao, báo cáo tình hình và kết quả thực hiện trên địa bàn; lồng ghép các mục tiêu, nhiệm vụ về quản lý chất lượng môi trường không khí vào các kế hoạch, chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, cụ thể:

- Rà soát cập nhật, hoàn thiện, ban hành và tổ chức thực hiện Kế hoạch quản lý chất lượng môi trường không khí cấp tỉnh giai đoạn 2026 - 2030 theo quy định. Chủ động bố trí ngân sách địa phương, huy động tối đa các nguồn lực xã hội hóa và nguồn lực hợp pháp khác để triển khai các nhiệm vụ, dự án ưu tiên.

- Tổ chức thực hiện kiểm kê khí thải công nghiệp, giao thông và các nguồn diện khác trên địa bàn, tích hợp vào cơ sở dữ liệu quốc gia. Tăng cường kiểm soát chặt chẽ các nguồn phát thải lớn (công nghiệp, nhiệt điện, xi măng...) và các công trường thi công xây dựng trên địa bàn, yêu cầu 100% phải có biện pháp che chắn, kiểm soát bụi, rửa xe ra vào công trình.

- Tập trung đầu tư, kết nối các trạm quan trắc không khí tự động, liên tục theo Quy hoạch tổng thể quan trắc môi trường quốc gia giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 được phê duyệt tại Quyết định 224/QĐ-TTg ngày 07 tháng 3 năm 2024 của Thủ tướng Chính phủ; đảm bảo 100% dữ liệu quan trắc được kết nối, truyền về Bộ Nông nghiệp và Môi trường theo quy định.

- Thực hiện ngay các biện pháp quản lý chất thải, khí thải phát sinh từ các hoạt động xây dựng, giao thông, công nghiệp; phát triển không gian xanh trong quy hoạch, xây dựng đô thị. Tăng cường kiểm tra, xử lý nghiêm các hành vi đốt rác thải sinh hoạt, phế phẩm nông nghiệp không đúng quy định. Xây dựng và triển khai lộ trình, giải pháp công nghệ (như thu gom, tái chế phụ phẩm) để chấm dứt tình trạng đốt rơm rạ, phụ phẩm nông nghiệp ngoài trời. Triển khai hướng dẫn kỹ thuật để người dân, doanh nghiệp, hợp tác xã thực hiện giải pháp kỹ thuật, công nghệ trong thu gom, tái chế phụ phẩm trong hoạt động nông nghiệp, nâng cao nhận thức về tác hại của các hoạt động xử lý theo cách cũ, lạc hậu như đốt mở rơm rạ... Tiếp tục triển khai hiệu quả chương trình trồng cây xanh, phát triển công viên, mặt nước. Khuyến khích người dân và các tổ chức, đơn vị trên địa bàn chuyển đổi phương tiện sang sử dụng năng lượng sạch, năng lượng xanh, thân thiện môi trường.

- Phối hợp, chặt chẽ với các bộ, ngành và các địa phương lân cận, đặc biệt là thành phố Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh, trong việc thực hiện các giải pháp kiểm soát ô nhiễm không khí mang tính liên vùng, liên tỉnh.

- Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội và Ủy ban nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh cần tập trung một số nhiệm vụ quan trọng như sau:

+ Hoàn thành việc rà soát quy hoạch lại các khu công nghiệp, cụm công nghiệp, làng nghề; xây dựng lộ trình và tổ chức thực hiện di dời các cơ sở sản xuất công nghiệp không đáp ứng yêu cầu về bảo vệ môi trường của phân vùng môi trường trước năm 2030.

+ Nghiên cứu, ban hành các quy định, tiêu chuẩn môi trường địa phương ở mức nghiêm ngặt hơn quy chuẩn quốc gia (nếu cần thiết) để bảo vệ sức khỏe người dân, đặc biệt tại các khu vực ô nhiễm nặng hoặc có mật độ dân cư cao.

+ Đầu tư xây dựng, hoàn thiện hệ thống quan trắc môi trường (cấp địa phương) theo hướng thống nhất, tự động, hiện đại, ứng dụng trí tuệ nhân tạo, đồng bộ, kết nối được với hệ thống quan trắc môi trường quốc gia do Bộ Nông nghiệp và Môi trường chủ trì, hoàn thành trong năm 2026.

+ Chủ trì, phối hợp với bộ, ngành liên quan khẩn trương xây dựng và tổ chức triển khai thí điểm các “Vùng phát thải thấp” (LEZ); đảm bảo mục tiêu 100% phương tiện giao thông công cộng (xe buýt) sử dụng năng lượng sạch, năng lượng xanh vào năm 2030; có chính sách cụ thể để hỗ trợ 100% phương tiện giao thông công cộng sử dụng năng lượng sạch, năng lượng xanh, thân thiện môi trường, 100% phương tiện vận tải hàng hóa và hành khách bằng hình thức xe công nghệ (shipper) được hỗ trợ chuyển đổi sang sử dụng năng lượng sạch, xanh, thân thiện môi trường.

+ Tăng cường giám sát chặt chẽ, yêu cầu 100% các công trường thi công xây dựng phải có biện pháp kiểm soát bụi nghiêm ngặt (che chắn, rửa xe, phun sương giảm bụi...); đảm bảo mục tiêu về công trình xanh: Hà Nội có tối thiểu 200 công trình, Thành phố Hồ Chí Minh có tối thiểu 500 công trình xây dựng xanh vào năm 2030.

+ Đầu tư, lắp đặt các bảng thông tin điện tử công cộng tại các khu vực tập trung đông dân cư để cảnh báo, cung cấp thông tin kịp thời về chất lượng môi trường không khí cho người dân.

** Trước đó, Thủ tướng đã có Chỉ thị yêu cẩu UBND các tỉnh thành triển khai xác định vùng phát thải thấp theo quy hoạch bảo vệ môi trường và có lộ trình cụ thể thực hiện biện pháp áp dụng trong vùng phát thải thấp đã xác định (Thực hiện trong năm 2025, bổ sung trong các năm tiếp theo) (Chỉ thị 20/CT-TTg năm 2025).