Tăng cường phát triển án lệ và nâng cao kỹ năng áp dụng án lệ trong xét xử

Nội dung được đề cập tại Chỉ thị 01/2024/CT-CA tổ chức thực hiện nhiệm vụ trọng tâm công tác Tòa án năm 2024 do Chánh án Tòa án nhân dân tối cao ban hành.

Tăng cường phát triển án lệ và nâng cao kỹ năng áp dụng án lệ trong xét xử

Theo đó, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao yêu cầu Chánh án Tòa án các cấp, Thủ trưởng các đơn vị thuộc Tòa án nhân dân tối cao thực hiện nghiêm túc các chỉ tiêu, nhiệm vụ, giải pháp được nêu tại Chỉ thị này.

Trong đó, tích cực tham gia xây dựng thể chế, tăng cường công tác xây dựng và đảm bảo áp dụng thống nhất pháp luật. Khẩn trương hoàn thành dự thảo các văn bản quy phạm pháp luật được phân công chủ trì soạn thảo bảo đảm tiến độ, chất lượng; nhất là tiếp thu hoàn thiện dự án Luật Tổ chức Tòa án nhân dân (sửa đổi) để trình Quốc hội xem xét, thông qua tại kỳ họp tháng 5/2024 và hoàn thiện hồ sơ dự án Luật Tư pháp người chưa thành niên theo đúng tiến độ được giao.

(Hiện Luật Tổ chức Tòa án nhân dân 2024 đã được thông qua vào ngày 24/6/2024)

Xem thêm: Quy định mới về án lệ trong Luật Tổ chức Tòa án nhân dân 2024

Tích cực tham gia ý kiến đối với dự thảo văn bản do các cơ quan khác chủ trì soạn thảo. Không để xảy ra tình trạng chậm, nợ văn bản quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành luật.

Làm tốt công tác tổng kết thực tiễn xét xử, kịp thời ban hành các văn bản quy phạm pháp luật tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong công tác chuyên môn nghiệp vụ; tăng cường phát triển án lệ và nâng cao kỹ năng áp dụng án lệ trong xét xử.

Bên cạnh đó, giao các Vụ Giám đốc kiểm tra thuộc Tòa án nhân dân tối cao, các Tòa án nhân dân cấp cao và Tòa án nhân dân địa phương thường xuyên rà soát, đề xuất bản án, quyết định có hiệu lực pháp luật làm nguồn để phát triển thành án lệ.

Tăng cường phát triển án lệ và nâng cao kỹ năng áp dụng án lệ trong xét xử (Hình từ internet)

Án lệ là gì? Tiêu chí lựa chọn án lệ

Án lệ là những lập luận, phán quyết trong bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật của Tòa án về một vụ việc cụ thể được Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao lựa chọn và được Chánh án Tòa án nhân dân tối cao công bố là án lệ để các Tòa án nghiên cứu, áp dụng trong xét xử. (Điều 1 Nghị quyết 04/2019/NQ-HĐTP)

Tiêu chí lựa chọn án lệ theo Điều 2 Nghị quyết 04/2019/NQ-HĐTP bao gồm:

- Có giá trị làm rõ quy định của pháp luật còn có cách hiểu khác nhau, phân tích, giải thích các vấn đề, sự kiện pháp lý và chỉ ra nguyên tắc, đường lối xử lý, quy phạm pháp luật cần áp dụng trong một vụ việc cụ thể hoặc thể hiện lẽ công bằng đối với những vấn đề chưa có điều luật quy định cụ thể;

- Có tính chuẩn mực;

- Có giá trị hướng dẫn áp dụng thống nhất pháp luật trong xét xử.

Đề xuất bản án, quyết định để phát triển thành án lệ

- Cá nhân, cơ quan, tổ chức có thể gửi đề xuất bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật của Tòa án chứa đựng lập luận, phán quyết đáp ứng các tiêu chí hướng dẫn tại Điều 2 Nghị quyết 04/2019/NQ-HĐTP cho Tòa án nhân dân tối cao để xem xét, phát triển thành án lệ.

- Các Tòa án có trách nhiệm tổ chức rà soát, phát hiện bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật của Tòa án mình chứa đựng lập luận, phán quyết đáp ứng các tiêu chí hướng dẫn tại Điều 2 Nghị quyết 04/2019/NQ-HĐTP và gửi cho Tòa án nhân dân tối cao để xem xét, phát triển thành án lệ. (Điều 3 Nghị quyết 04/2019/NQ-HĐTP)