Tổng hợp kiến nghị về cơ chế phân cấp, phân quyền giữa chính quyền các cấp

Tổng hợp kiến nghị về cơ chế phân cấp, phân quyền giữa chính quyền các cấp (Hình từ Internet)

Ngày 09/12/2025, Văn phòng Chính phủ đã ban hành Công văn 12154/VPCP-TCCV về việc nghiên cứu khuyến nghị của Ban Chính sách, chiến lược Trung ương trong quá trình triển khai mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.

Công văn 12154/VPCP-TCCV

Tổng hợp kiến nghị về cơ chế phân cấp, phân quyền giữa chính quyền các cấp

Về các kiến nghị của Ban chính sách, chiến lược Trung ương nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế- xã hội trong quá trình tổ chức triển khai mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, Thủ tướng Chính phủ có ý kiến chỉ đạo về cơ chế phân cấp, phân quyền giữa chính quyền các cấp như sau:

- Tiếp tục hoàn thiện, đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, phân định rõ thẩm quyền trách nhiệm giữa trung ương, địa phương và giữa các cấp địa phương theo tinh thần “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm". Xây dựng cơ chế phối hợp linh hoạt, hiệu quả; khai thác hiệu quả không gian phát triển, tiềm năng lợi thế của địa phương, vùng phù hợp với từng địa bàn, gắn với yêu cầu phát triển vùng, liên kết vùng và yêu cầu về điều chỉnh quy hoạch tổng thể quốc gia.

- Tiếp tục rà soát, điều chỉnh và bổ sung khung pháp lý rõ ràng về phân định quyền hạn và trách nhiệm giữa cấp tỉnh và xã, đặc biệt trong các lĩnh vực đầu tư công, quy hoạch, ngân sách và nhân sự, nhằm tránh tình trạng chồng chéo hoặc bỏ trống nhiệm vụ làm nền tảng cho phân quyền thực chất.

- Gần phân cấp, phân quyền với phân bổ nguồn lực thông qua cơ chế tài chính phân cấp, cho phép cấp xã hưởng một phần nguồn thu từ thuế đất, phí dịch vụ công, từ đó tăng tính chủ động trong phát triển kinh tế - xã hội. Cùng với đó, nghiên cứu cơ chế phân cấp quyền tự chủ về quản lý trực tiếp và thực thu của chính quyền địa phương đối với một số sắc thuế, tương xứng với mức độ phân cấp phân quyền cung cấp dịch vụ công ngày càng tăng như hiện nay. Một số sắc thuế có thể xem xét trao quyền tự chủ quản lý và thực thu cho chính quyền địa phương là thuế tài sản, thuế bất động sản, thuế quyền sử dụng đất; là các cơ sở thuế có tính bất động cao. Mặt khác, có thể nghiên cứu xem xét việc phân cấp tự chủ cho CQĐP trong việc xác định mức thuế suất đối với một số loại sắc thuế (như thuế TNDN) trong một biên độ cố định theo luật định. Những cải cách về cơ chế tài chính này kết hợp với tăng cường cơ chế giám sát, đánh giá minh bạch sẽ giúp tăng cường tỉnh chủ động, động lực và trách nhiệm giải trình của CQĐP.

- Thiết lập cơ chế điều tiết tài chính nội tỉnh nhằm cân bằng năng lực tài chính giữa các xã, bảo đảm mức dịch vụ công cơ bản đồng đều trên toàn tỉnh.

- Xây dựng hệ thống giám sát và đánh giá minh bạch, áp dụng chỉ số benchmarking công khai để tăng tính trách nhiệm giải trình của chính quyền cơ sở.

Ngoài ra, Thủ tướng Chính phủ có ý kiến chỉ đạo về phát triển hài hòa các đô thị trung tâm (cũ và mới) như sau:

- Triển khai xây dựng quy hoạch theo mô hình đa cực, xác lập vai trò riêng cho các trung tâm cũ và mới nhằm tránh tập trung hóa nguồn lực vào một điểm, bảo đảm cân bằng phát triển nội vùng thực hiện quy hoạch đa trung tâm phát triển sau sáp nhập để giữ vai trò kinh tế - xã hội cho các thị trấn cũ.

- Áp dụng cơ chế phân bổ ngân sách bình đẳng nội vùng/tỉnh nhằm hỗ trợ các khu vực ngoại vi và duy trì dịch vụ công cơ bản cho người dân vùng xa.

Phát huy vai trò của cộng đồng, tăng cường quyền tham vấn đề người dân trung tâm cũ có tiếng nói trong phân bổ đầu tư, tạo sự đồng thuận xã hội cao hơn.

- Khuyến khích phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa tại trung tâm cũ để tạo việc làm tại chỗ, tái sinh không gian kinh tế và bảo đảm sự phát triển hài hòa.