Bệnh cúm mùa là gì? Cách điều trị bệnh cúm mùa? (Hình từ internet)
Bộ Y tế ban hành Quyết định 1840/QĐ-BYT năm 2025 về Tài liệu chuyên môn “Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị cúm mùa”.
Tại Phần I đại cương Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị cúm mùa (Ban hành kèm theo Quyết định 1840/QĐ-BYT) có quy định bệnh cúm mùa (Seasonal Influenza) là một bệnh nhiễm trùng hô hấp cấp tính do những chủng vi rút cúm đang lưu hành (A/H1N1; A/H3N2; B) gây ra. Bệnh lây truyền qua đường hô hấp, chủ yếu qua giọt bắn hô hấp hoặc qua tiếp xúc với các bề mặt bị nhiễm vi rút.
Bệnh thường biểu hiện nhẹ nhưng cũng có thể diễn biến nặng có nguy cơ đe dọa tính mạng cao. Nhóm nguy cơ diễn biến nặng gồm: Phụ nữ mang thai, người già (>65 tuổi), trẻ nhỏ, người có bệnh nền, người bị suy giảm miễn dịch.
Bệnh xảy ra quanh năm nhưng thường tăng cao vào mùa đông xuân. Bệnh đã có vắc xin phòng bệnh.
Căn cứ phần III Quyết định 1840/QĐ-BYT về Hướng dẫn chẩn đoán điều trị cúm mùa có quy định điều trị cụ thể như sau:
Sử dụng thuốc kháng vi rút cúm mùa
Sử dụng thuốc kháng vi rút càng sớm càng tốt trong các trường hợp:
- Bệnh nhân nghi ngờ hoặc khẳng định nhiễm cúm nặng
- Người bệnh cúm mức nhẹ nhưng có kèm theo yếu tố nguy cơ bị cúm nặng.
Lựa chọn thuốc kháng vi rút:
- Oseltamivir là lựa chọn đầu tay nên được sử dụng.
- Nếu không có Oseltamivir, có thể sử dụng thuốc kháng vi rút Baloxavir hoặc Zanamivir, hướng dẫn sử dụng:
STT |
Tên hoạt chất |
Đối tượng |
Liều dùng |
Thời gian |
Lưu ý về đối tượng |
1 |
Oseltamivir* (Uống) |
Người lớn |
75mg, 2 lần/ngày |
5 ngày |
An toàn ở phụ nữ mang thai |
Trẻ em từ 1 - 12 tuổi |
|||||
≤ 15kg |
30mg, 2 lần/ngày |
5 ngày |
|||
15 - 23kg |
45mg, 2 lần/ngày |
5 ngày |
|||
23 - 40kg |
60mg, 2 lần/ngày |
5 ngày |
|||
> 40 kg |
75mg, 2 lần/ngày |
5 ngày |
|||
Trẻ từ 9 - 11 tháng |
3.5 mg/kg mỗi liều, 2 lần/ngày |
5 ngày |
|||
Trẻ từ 0 - 8 tháng |
3 mg/kg mỗi liều, 2 lần/ngày |
5 ngày |
|||
Trẻ sinh non |
|||||
< 38 tuần |
1 mg/kg mỗi liều, 2 lần/ngày |
5 ngày |
|||
38 - 40 tuần |
1.5 mg/kg mỗi liều, 2 lần/ngày |
5 ngày |
|||
> 40 tuần |
1.5 mg/kg mỗi liều, 2 lần/ngày |
5 ngày |
|||
2 |
Zanamivir (Hít qua đường mũi/họng) |
Người lớn |
10mg, 2 lần/ngày |
5 ngày |
Sử dụng cho người bệnh không có bệnh lý nặng về đường hô hấp |
Trẻ từ 7 tuổi |
10mg, 2 lần/ngày |
5 ngày |
|||
3 |
Baloxavir marboxil (Uống) |
< 20 kg |
2mg/kg |
1 liều duy nhất |
Không dùng cho phụ nữ mang thai hoặc đang cho con bú |
20 - 80 kg |
40 mg |
1 liều duy nhất |
|||
> 80 kg |
80mg |
1 liều duy nhất |
*Thuốc Oseltamivir có thể dùng đến 10 ngày ở người bệnh cúm nặng và có suy giảm miễn dịch.
Điều trị ngoại trú cho người bệnh cúm mùa nhẹ.
Chỉ sử dụng thuốc kháng vi rút cúm cho người bệnh có yếu tố nguy cơ diễn biến nặng.
Điều trị hỗ trợ:
- Sử dụng thuốc hạ sốt giảm đau (không dùng thuốc hạ sốt giảm đau có chứa Aspirin vì sử dụng Aspririn ở người bệnh cúm có thể dẫn đến hội chứng Reye có nguy cơ đe dọa tính mạng)
- Bù nước và điện giải.
- Đảm bảo dinh dưỡng (đặc biệt trẻ nhỏ và người già).
- Tư vấn theo dõi phát hiện dấu hiệu cúm nặng để tái khám và nhập viện kịp thời.
- Không khuyến cáo sử dụng kháng sinh cho người bệnh nghi ngờ hoặc khẳng định nhiễm cúm nhẹ.
Các liệu pháp điều trị hỗ trợ người bệnh cúm mùa nặng
- Điều trị hỗ trợ suy hô hấp: tùy thuộc vào mức độ suy hô hấp và khả năng can thiệp hỗ trợ tại đơn vị để tiến hành các liệu pháp hỗ trợ:
+ Liệu pháp oxy: từ oxy gọng đến oxy mask túi tùy theo mức độ giảm oxy máu và đáp ứng của bệnh nhân.
+ Thở máy oxy dòng cao (HFNC), thở máy không xâm nhập cho người bệnh không đáp ứng liệu pháp oxy đơn thuần. Lưu ý đánh giá đáp ứng của người bệnh và cân nhắc can thiệp đặt ống nội khí quản để thở máy xâm nhập.
+ Thở máy xâm nhập: Khi người bệnh không đáp ứng với thở máy oxy dòng cao, thở máy không xâm nhập; khi người bệnh có chỉ định đặt ống nội khí quản và thở máy khác (có tình trạng sốc, suy đa tạng…).
+ Trao đổi oxy qua màng ngoài cơ thể (ECMO): khi người bệnh không đáp ứng với các liệu pháp hồi sức thường quy (theo hướng dẫn quy trình ECMO đã ban hành của BYT)
- Điều trị các biến chứng khác nếu có… tùy thuộc vào tình trạng tổn thương các cơ quan khác kèm theo.
- Sử dụng thuốc kháng sinh
+ Có thể sử dụng kháng sinh theo kinh nghiệm trong trường hợp người bệnh có biểu hiện nghi ngờ hoặc khẳng định nhiễm cúm nặng và/hoặc nghi ngờ bội nhiễm vi khuẩn hoặc nấm.
+ Nên lấy các bệnh phẩm phù hợp để nuôi cấy phân lập căn nguyên vi khuẩn trước khi dùng kháng sinh.
+ Đánh giá nguy cơ nhiễm vi khuẩn đa kháng và vi khuẩn tụ cầu khi cho kháng sinh.
+ Cần đánh giá đáp ứng để điều chỉnh và cân nhắc ngừng kháng sinh sớm khi không cần thiết.
- Sử dụng corticoid trên người bệnh cúm mùa:
+ Không sử dụng các thuốc corticosteroid thường quy cho người bệnh nhiễm cúm.
+ Hội chẩn chuyên khoa trong trường hợp vẫn cần dùng thuốc corticoid và ghi rõ lý do chỉ định.
- Điều trị hỗ trợ khác: đảm bảo dinh dưỡng, cân bằng điện giải và điều trị bệnh lý nền cho người bệnh.
Phân luồng, phân cấp chuyên môn điều trị người bệnh cúm mùa.
Người bệnh nghi ngờ hoặc khẳng định nhiễm cúm mùa mức độ nặng cần được điều trị tại các đơn vị có khả năng theo dõi xử trí tình trạng suy hô hấp cấp.
Cần được bố trí phòng bệnh dành riêng cho người bệnh cúm. Trong điều kiện không thể có phòng riêng, cần thực hiện các biện pháp nhằm ngăn ngừa lây truyền bệnh qua đường hô hấp.
Như vậy trên đây là chi tiết nội dung về việc bệnh cúm mùa là gì? Cách điều trị bệnh cúm mùa?