Một luật quan trọng tác động đến hơn 01 triệu nhà giáo trên cả nước sắp có hiệu lực

Một luật quan trọng tác động đến hơn 01 triệu nhà giáo trên cả nước sắp có hiệu lực (Hình từ internet)

Một luật quan trọng tác động đến hơn 01 triệu nhà giáo trên cả nước sắp có hiệu lực

Chỉ còn hơn 01 tháng nữa, Luật Nhà giáo 2025 sẽ chính thức có hiệu lực từ ngày 01/01/2026, tác động đến đến hơn 01 triệu nhà giáo trên cả nước.

Luật Nhà giáo 2025 quy định về hoạt động nghề nghiệp, quyền và nghĩa vụ của nhà giáo; chức danh, chuẩn nghề nghiệp nhà giáo; tuyển dụng, sử dụng nhà giáo; chính sách tiền lương, đãi ngộ đối với nhà giáo; đào tạo, bồi dưỡng và hợp tác quốc tế đối với nhà giáo; tôn vinh, khen thưởng và xử lý vi phạm đối với nhà giáo; quản lý nhà giáo.

Trong đó, nổi bật nhất chính là các chính sách mới về lương, phụ cấp và đãi ngộ. Đây không chỉ là bước cải thiện thu nhập mà còn là sự ghi nhận xứng đáng cho những cống hiến thầm lặng, giúp đội ngũ nhà giáo yên tâm gắn bó với nghề và chăm lo cho học trò.

Sau đây là đơn cử một số điểm mới nổi bật thể hiện rõ tinh thần đổi mới của đạo luật này:

(1) Lương giáo viên sẽ “xếp cao nhất” trong hệ thống hành chính sự nghiệp

Theo đó, Điều 23 Luật Nhà giáo 2025 quy định tiền lương và phụ cấp đối với nhà giáo được quy định như sau:

- Tiền lương và phụ cấp đối với nhà giáo ở cơ sở giáo dục công lập được quy định như sau:

+ Lương của nhà giáo được xếp cao nhất trong hệ thống thang bậc lương hành chính sự nghiệp;

+ Phụ cấp ưu đãi nghề và phụ cấp khác theo tính chất công việc, theo vùng theo quy định của pháp luật;

+ Nhà giáo cấp học mầm non; nhà giáo công tác ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi, biên giới, hải đảo và vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn; nhà giáo dạy trường chuyên biệt; nhà giáo thực hiện giáo dục hòa nhập; nhà giáo ở một số ngành, nghề đặc thù được hưởng chế độ tiền lương và phụ cấp cao hơn so với nhà giáo làm việc trong điều kiện bình thường.

- Tiền lương của nhà giáo trong cơ sở giáo dục ngoài công lập thực hiện theo quy định của pháp luật về lao động.

- Nhà giáo công tác ở ngành, nghề có chế độ đặc thù thì được hưởng chế độ đặc thù theo quy định của pháp luật và chỉ được hưởng ở một mức cao nhất nếu chính sách đó trùng với chính sách dành cho nhà giáo.

Đây là thay đổi mang tính đột phá trong chính sách tiền lương của nhà giáo, đồng thời giao Chính phủ quy định chi tiết trong các văn bản dưới luật.

Hiện Bộ Giáo dục và Đào tạo đang xây dựng Dự thảo Nghị định hướng dẫn về lương, phụ cấp, chế độ thu hút đối với nhà giáo.

Dự thảo đề xuất sắp lại bảng lương cho nhiều chức danh giáo viên như mầm non, phổ thông, giáo dục nghề nghiệp… nhằm bảo đảm nguyên tắc “xếp cao nhất” và thống nhất trong toàn bộ hệ thống bảng lương viên chức các ngành.

Ngoài lương, nhà giáo còn tiếp tục được hưởng các khoản phụ cấp đặc thù như: Ưu đãi, trách nhiệm, thâm niên, vùng khó khăn, lưu động…vân vân góp phần cải thiện thu nhập và đời sống.

(2) Tạo bình đẳng giữa nhà giáo khối ngoài công lập và công lập

Một trong những điểm mới quan trọng của Luật Nhà giáo là xác lập vị trí pháp lý rõ ràng và đầy đủ cho nhà giáo, bao gồm cả ở cơ sở giáo dục công lập và ngoài công lập.

Theo quy định mới, giáo viên ở cơ sở ngoài công lập được công nhận là người hành nghề đặc thù, có chuẩn nghề nghiệp, có quyền và nghĩa vụ tương đương với giáo viên công lập, thay vì chỉ được xem là người lao động theo hợp đồng như trước đây.

Điều này giúp nâng cao vị thế, bảo vệ quyền lợi và thu hút nhân lực chất lượng vào khu vực ngoài công lập

Trong đó thì chuẩn nghề nghiệp nhà giáo được quy định tại Điều 13 Luật Nhà giáo 2025 như sau:

- Chuẩn nghề nghiệp nhà giáo là hệ thống các tiêu chuẩn theo từng chức danh nhà giáo, bao gồm tiêu chuẩn về đạo đức nhà giáo; tiêu chuẩn trình độ đào tạo, bồi dưỡng; tiêu chuẩn năng lực chuyên môn, nghiệp vụ.

-  Chuẩn nghề nghiệp nhà giáo được áp dụng thống nhất đối với nhà giáo trong cơ sở giáo dục công lập, cơ sở giáo dục ngoài công lập.

- Cơ quan quản lý giáo dục, cơ sở giáo dục sử dụng chuẩn nghề nghiệp nhà giáo trong tuyển dụng, bố trí, đánh giá, đào tạo, bồi dưỡng đối với nhà giáo; xây dựng và thực hiện chính sách phát triển đội ngũ nhà giáo.

- Nhà giáo sử dụng chuẩn nghề nghiệp để tự đánh giá phẩm chất, năng lực; xây dựng và thực hiện kế hoạch rèn luyện, bồi dưỡng, phát triển nghề nghiệp liên tục.

(3) Luật hóa đạo đức nghề nghiệp, bảo vệ uy tín người thầy, người cô

Lần đầu tiên, những chuẩn mực đạo đức nhà giáo được quy định trong một đạo luật, với yêu cầu cụ thể về ứng xử với học sinh, đồng nghiệp, phụ huynh và xã hội. Trách nhiệm nêu gương được xem là một phần không thể tách rời của nghề nhà giáo, thể hiện qua sự mẫu mực, liêm chính, tận tâm.

Luật cũng bổ sung cơ chế bảo vệ nhà giáo trước các hành vi xúc phạm danh dự, lan truyền thông tin sai sự thật, đặc biệt trên mạng xã hội khi chưa có kết luận của cơ quan chức năng.

Song song đó, các vi phạm đạo đức nghề nghiệp sẽ bị xử lý nghiêm để giữ gìn hình ảnh và chuẩn mực sư phạm.

Cụ thể, Điều 11 Luật Nhà giáo 2025 quy định rõ những việc nhà giáo không được làm, cũng như những việc tổ chức, cá nhân không được làm đối với nhà giáo như sau:

(i) Nhà giáo trong cơ sở giáo dục công lập không được làm những việc viên chức không được làm theo quy định của pháp luật về viên chức và quy định khác của pháp luật có liên quan. Nhà giáo trong cơ sở giáo dục ngoài công lập không được thực hiện các hành vi bị nghiêm cấm trong lĩnh vực lao động theo quy định của pháp luật về lao động và quy định khác của pháp luật có liên quan.

(ii) Ngoài quy định tại (i), nhà giáo không được làm các việc sau đây:

- Phân biệt đối xử giữa những người học dưới mọi hình thức;

- Gian lận, cố ý làm sai lệch kết quả trong hoạt động tuyển sinh, đánh giá người học;

- Ép buộc người học tham gia học thêm dưới mọi hình thức;

- Ép buộc người học nộp tiền hoặc hiện vật ngoài quy định của pháp luật;

- Lợi dụng chức danh nhà giáo và hoạt động nghề nghiệp để thực hiện hành vi vi phạm pháp luật.

Những việc tổ chức, cá nhân không được làm đối với nhà giáo bao gồm:

- Không thực hiện đầy đủ chế độ, chính sách đối với nhà giáo theo quy định của pháp luật;

- Đăng tải, phát tán thông tin mang tính quy kết về trách nhiệm của nhà giáo trong hoạt động nghề nghiệp khi chưa có kết luận của cơ quan có thẩm quyền;

- Các việc không được làm khác theo quy định của pháp luật.

Trên đây là một vài điểm nổi bật của Luật Nhà giáo 2025 có hiệu lực từ ngày 01/01/2026.