Dự thảo Nghị định về hoạt động khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo trong cơ sở giáo dục đại học

Dự thảo Nghị định về hoạt động khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo trong cơ sở giáo dục đại học

Bộ Giáo dục và Đào tạo đang dự thảo Nghị định quy định về hoạt động khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo trong cơ sở giáo dục đại học (sau đây gọi là dự thảo Nghị định).

Dự thảo Nghị định

Dự thảo Nghị định về hoạt động khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo trong cơ sở giáo dục đại học

Cụ thể, dự thảo Nghị định đề xuất quy định về hoạt động khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo trong cơ sở giáo dục đại học, bao gồm: tổ chức và chủ thể thực hiện hoạt động khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo; nhóm nghiên cứu tiềm năng và nhóm nghiên cứu mạnh; chính sách thúc đẩy hoạt động khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo; tài chính, quỹ và đầu tư cho hoạt động khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo; quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan.

Áp dụng đối với cơ sở giáo dục đại học và tổ chức, cá nhân liên quan tham gia hoạt động khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo trong cơ sở giáo dục đại học.

Các nội dung mới tại Dự thảo Nghị định đã tháo gỡ các hạn chế của Nghị định 109/2022/NĐ-CP và cập nhật các định hướng tại các Nghị quyết 57-NQ/TW, Nghị quyết 71-NQ/TW, cụ thể các nội dung tại Luật Khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo 2025, Luật Giáo dục đại học 2025 (dự thảo), Luật Nhà giáo 2025 và các văn bản khác, tạo môi trường pháp lý thông thoáng và hiệu quả.

(1) Về chính sách phát triển nhân lực và nhóm nghiên cứu tiềm năng, nhóm nghiên cứu mạnh:

- Dự thảo thiết kế hệ chính sách đồng bộ, mang tính đột phá nhằm thu hút, nuôi dưỡng và phát triển nguồn nhân lực khoa học chất lượng cao trong cơ sở giáo dục đại học theo phân tầng và theo lộ trình phát triển nghề nghiệp, tạo cơ chế ưu đãi thực chất đối với giáo sư, phó giáo sư, giảng viên trẻ, nghiên cứu sinh và học viên cao học. Cụ thể:

+ Giảm mạnh định mức giờ giảng (GS 60%, PGS 40%), áp dụng cơ chế nghỉ nghiên cứu dài hạn tối đa 01 năm hưởng nguyên lương;

+ Hỗ trợ gói khởi động nghiên cứu 3 năm cho giảng viên trẻ;

+ Xem xét miễn học phí, cấp học bổng, sinh hoạt phí cho NCS và cấp nhiệm vụ nghiên cứu cấp cơ sở;

+ Giảm giờ giảng cho NCS là giảng viên và được giữ nguyên lương trong thời gian đi học.

- Dự thảo cũng hoàn thiện cơ chế phát triển nhóm nghiên cứu theo hướng chuẩn hóa và tiệm cận thông lệ quốc tế. Theo đó, bổ sung mô hình nhóm nghiên cứu tiềm năng như một bước đệm quan trọng để phát triển thành nhóm nghiên cứu mạnh; tạo ra lộ trình phát triển rõ ràng và có khả năng nuôi dưỡng lực lượng nghiên cứu trẻ:

+ Cơ chế công nhận nhóm nghiên cứu tiềm năng, nhóm nghiên cứu mạnh được thiết kế dựa trên Khung quy đổi sản phẩm khoa học linh hoạt, không cứng nhắc theo số lượng công bố, bảo đảm tính công bằng giữa các lĩnh vực nhưng vẫn giữ yêu cầu về chuẩn mực chất lượng. Việc đánh giá điểm quy đổi được thực hiện theo quy định của Hội đồng Giáo sư Nhà nước, kết hợp với đánh giá về hiệu quả, tác động thực tế và đóng góp nổi trội trong nghiên cứu và chuyển giao công nghệ.

+ Khung điểm quy đổi được thiết kế theo hướng khuyến khích thành tích xuất sắc như các công bố, thành tích chuyển giao công nghệ và thương mại hóa nổi trội cũng như vai trò dẫn dắt khoa học, trong đó: nhóm nghiên cứu mạnh được tính 180 điểm; nhóm nghiên cứu tiềm năng được tính 40 điểm; trưởng nhóm mạnh được tính là 30 điểm; thành viên chủ chốt được tính là 15 điểm; trưởng nhóm tiềm năng 15 điểm. Cách tiếp cận này giúp nhận diện đúng các nhóm có tiềm lực, thúc đẩy hình thành lực lượng nghiên cứu trẻ, đồng thời chuẩn hóa chất lượng nhóm nghiên cứu theo chuẩn quốc tế.

(2) Về phát triển hệ sinh thái đổi mới sáng tạo và hợp tác “Ba nhà”:

Dự thảo thúc đẩy chuyển đổi mô hình các trường đại học sang “giảng dạy– nghiên cứu – đổi mới sáng tạo – chuyển giao”, thiết lập cơ chế hợp tác ba nhà rõ vai trò, rõ trách nhiệm. Chính sách này nhằm triển khai nhiệm vụ được giao tại Nghị quyết số 281/NQ-CP của Chính phủ về việc hoàn thiện cơ chế hợp tác “Nhà nước – Nhà trường – Doanh nghiệp” trong khuôn khổ Nghị định mới. Dự thảo đã thiết kế hệ thống chính sách đồng bộ nhằm thúc đẩy mô hình liên kết ba nhà, bảo đảm sự phối hợp chặt chẽ, phân định rõ chức năng của từng chủ thể và tạo lập chuỗi giá trị đổi mới sáng tạo giữa Nhà nước – cơ sở giáo dục đại học – doanh nghiệp, cụ thể:

- Doanh nghiệp nhà nước dành tối thiểu 30% Quỹ KHCN&ĐMST để hợp tác với trường, đồng tài trợ cho Quỹ của trường.

- CSGDĐH chủ động đề xuất, thiết kế và triển khai chương trình, dự án hợp tác nghiên cứu, đào tạo, chuyển giao công nghệ và khởi nghiệp sáng tạo với doanh nghiệp.;

-  CSGDĐH có cơ chế thu hút chuyên gia từ doanh nghiệp vào làm việc tại cơ sở giáo dục đại học, qua đó khai thác hiệu quả tri thức thực tiễn và năng lực công nghệ của doanh nghiệp trong hoạt động đào tạo và nghiên cứu; quy định công nhận giờ nghiên cứu khoa học đối với giảng viên tham gia làm việc, hợp tác nghiên cứu với doanh nghiệp nhằm tạo động lực thúc đẩy gắn kết nhà trường – doanh nghiệp trong giải quyết các bài toán công nghệ.

- Các dự án hợp tác được khuyến khích áp dụng cơ chế đồng sở hữu đối với kết quả nghiên cứu, sáng chế và giải pháp công nghệ, qua đó bảo đảm lợi ích hài hòa, gia tăng giá trị thương mại hóa và thúc đẩy hình thành các sản phẩm chung giữa các bên.

- Nhà nước ưu tiên bố trí cấp kinh phí cho nhiệm vụ hợp tác giữa CSGDĐH và doanh nghiệp, ưu tiên mua sắm sản phẩm công nghệ là kết quả nghiên cứu chung giữa các bên; khuyến khích các bên đồng đầu tư phòng thí nghiệm, đồng sở hữu sáng chế và thương mại hóa kết quả nghiên cứu.

Chính sách này giúp hình thành hệ sinh thái đổi mới sáng tạo hoàn chỉnh, đặt trường đại học vào trung tâm liên kết tri thức – công nghệ – doanh nghiệp

Xem thêm nội dung chi tiết tại dự thảo Nghị định.

Dự kiến bãi bỏ Nghị định 09/2022/NĐ-CP ngày 30/12/2022 của Chính phủ quy định hoạt động khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo trong cơ sở giáo dục đại học từ ngày dự thảo Nghị định trên có hiệu lực.