5 thay đổi quan trọng về chế độ hưởng bảo hiểm thất nghiệp từ 1/1/2026

5 thay đổi quan trọng về chế độ hưởng bảo hiểm thất nghiệp từ 1/1/2026 (Hình từ internet)

5 thay đổi quan trọng về chế độ hưởng bảo hiểm thất nghiệp từ 1/1/2026

Dưới đây là 5 thay đổi quan trọng về chế độ hưởng bảo hiểm thất nghiệp từ khi Luật Việc làm 2025 có hiệu lực từ ngày 1/1/2026.

1. Thống nhất một mức trần hưởng trợ cấp thất nghiệp

Theo khoản 1 Điều 39 Luật Việc làm 2025 quy định mức hưởng trợ cấp thất nghiệp hằng tháng bằng 60% mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm thất nghiệp của 06 tháng đã đóng bảo hiểm thất nghiệp gần nhất trước khi chấm dứt hợp đồng lao động, hợp đồng làm việc hoặc chấm dứt làm việc nhưng tối đa không quá 05 lần mức lương tối thiểu tháng theo vùng do Chính phủ công bố được áp dụng tại tháng cuối cùng đóng bảo hiểm thất nghiệp.

Hiện hành tại khoản 1 Điều 50 Luật Việc làm 2013 quy định như sau:

1. Mức hưởng trợ cấp thất nghiệp hằng tháng bằng 60% mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm thất nghiệp của 06 tháng liền kề trước khi thất nghiệp nhưng tối đa không quá 05 lần mức lương cơ sở đối với người lao động thuộc đối tượng thực hiện chế độ tiền lương do Nhà nước quy định hoặc không quá 05 lần mức lương tối thiểu vùng theo quy định của Bộ luật lao động đối với người lao động đóng bảo hiểm thất nghiệp theo chế độ tiền lương do người sử dụng lao động quyết định tại thời điểm chấm dứt hợp đồng lao động hoặc hợp đồng làm việc.

Như vậy, từ ngày 1/1/2026 đã thống nhất mức hưởng trợ cấp thất nghiệp tối đa không quá 05 lần mức lương tối thiểu vùng theo tháng do Chính phủ công bố.

Thay vì có sự phân biệt như quy định hiện hành là dựa trên mức lương cơ sở đối với khu vực nhà nước hoặc lương tối thiểu vùng đối với khu vực doanh nghiệp.

2. Rút ngắn thời gian chờ hưởng trợ cấp thất nghiệp

Theo khoản 2 và 3 Điều 39 Luật Việc làm 2025 quy định thời gian hưởng trợ cấp thất nghiệp được tính theo số tháng đóng bảo hiểm thất nghiệp, cứ đóng đủ 12 tháng đến đủ 36 tháng thì được hưởng 03 tháng trợ cấp thất nghiệp, sau đó, cứ đóng đủ thêm 12 tháng thì được hưởng thêm 01 tháng trợ cấp thất nghiệp nhưng thời gian hưởng trợ cấp thất nghiệp tối đa 12 tháng.

Thời điểm hưởng trợ cấp thất nghiệp là ngày làm việc thứ 11 kể từ ngày nộp đủ hồ sơ hưởng trợ cấp thất nghiệp.

Hiện hành tại khoản 2 và 3 Điều 50 Luật Việc làm 2013 quy định như sau:

2. Thời gian hưởng trợ cấp thất nghiệp được tính theo số tháng đóng bảo hiểm thất nghiệp, cứ đóng đủ 12 tháng đến đủ 36 tháng thì được hưởng 03 tháng trợ cấp thất nghiệp, sau đó, cứ đóng đủ thêm 12 tháng thì được hưởng thêm 01 tháng trợ cấp thất nghiệp nhưng tối đa không quá 12 tháng.

3. Thời điểm hưởng trợ cấp thất nghiệp được tính từ ngày thứ 16, kể từ ngày nộp đủ hồ sơ hưởng trợ cấp thất nghiệp theo quy định tại khoản 1 Điều 46 của Luật này.

Như vậy, từ ngày 1/1/2026 thời gian chờ đủ điều kiện hưởng trợ cấp thất nghiệp giảm từ 15 ngày xuống còn 10 ngày. Như vậy, người lao động có thể bắt đầu nhận trợ cấp từ ngày làm việc thứ 11 kể từ khi nộp đủ hồ sơ, thay vì phải chờ nửa tháng như trước đây. 

3. Bổ sung chế độ hỗ trợ tiền ăn khi tham gia đào tạo nghề

Cụ thể tại khoản 4 Điều 37 Luật Việc làm 2025 đã bổ thêm nội dung hỗ trợ đào tạo, nâng cao trình độ kỹ năng nghề bao gồm:

a) Học phí;

b) Tiền ăn cho người lao động trong thời gian tham gia đào tạo, nâng cao trình độ kỹ năng nghề.

Theo đó, từ ngày 1/1/2026 người lao động tham gia khóa đào tạo sẽ được bổ sung hỗ trợ tiền ăn trong thời gian học.

4. Hỗ trợ người sử dụng lao động đào tạo, bồi dưỡng người lao động

Theo khoản 1 và 2 Điều 42 Luật Việc làm 2025 quy định người sử dụng lao động được hỗ trợ trong trường hợp ảnh hưởng đến việc làm hoặc có nguy cơ ảnh hưởng đến việc làm của nhiều người lao động tham gia bảo hiểm thất nghiệp như sau:

- Thay đổi cơ cấu, công nghệ hoặc vì lý do kinh tế theo quy định tại Bộ luật Lao động;

- Thiên tai, hỏa hoạn, địch họa hoặc dịch bệnh nguy hiểm;

- Thực hiện theo quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền về việc di dời hoặc thu hẹp địa điểm sản xuất kinh doanh;

- Các trường hợp khác theo quy định của Chính phủ.

Người sử dụng lao động được hỗ trợ khi có đủ các điều kiện sau đây:

- Đóng đủ bảo hiểm thất nghiệp từ 12 tháng trở lên trong thời gian 24 tháng tính đến thời điểm đề nghị hỗ trợ;

- Có phương án đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ kỹ năng nghề để duy trì việc làm.

Hiện hành tại khoản 1 Điều 47 Luật Việc làm 2013 quy định như sau:

1. Người sử dụng lao động được hỗ trợ kinh phí đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ kỹ năng nghề để duy trì việc làm cho người lao động quy định tại khoản 1 Điều 43 của Luật này đang đóng bảo hiểm thất nghiệp khi có đủ các điều kiện sau đây:

a) Đóng đủ bảo hiểm thất nghiệp cho người lao động thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm thất nghiệp liên tục từ đủ 12 tháng trở lên tính đến thời điểm đề nghị hỗ trợ;

b) Gặp khó khăn do suy giảm kinh tế hoặc vì lý do bất khả kháng khác buộc phải thay đổi cơ cấu hoặc công nghệ sản xuất, kinh doanh;

c) Không đủ kinh phí để tổ chức đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ kỹ năng nghề cho người lao động;

d) Có phương án đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ kỹ năng nghề và duy trì việc làm được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt.

Như vậy, từ ngày 1/1/2026 đã bỏ điều kiện người sử dụng lao động phải "không đủ kinh phí để tổ chức đào tạo" mới được hỗ trợ. Đồng thời điều kiện “Gặp khó khăn do suy giảm kinh tế hoặc vì lý do bất khả kháng khác buộc phải thay đổi cơ cấu hoặc công nghệ sản xuất, kinh doanh” đã được quy định chi tiết và cụ thể hơn.

5. Siết chặt điều kiện không được hưởng trợ cấp thất nghiệp

Theo khoản 1 Điều 38 Luật Việc làm 2025 quy định người lao động quy định tại khoản 1 Điều 31 của Luật này đang đóng bảo hiểm thất nghiệp được hưởng trợ cấp thất nghiệp khi có đủ các điều kiện sau đây:

a) Chấm dứt hợp đồng lao động, hợp đồng làm việc hoặc chấm dứt làm việc theo quy định của pháp luật mà không thuộc một trong các trường hợp người lao động đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động trái pháp luật theo quy định của Bộ luật Lao động hoặc người lao động nghỉ việc khi đủ điều kiện hưởng lương hưu.

…

Tuy nhiên hiện hành tại Điều 49 Luật Việc làm 2013 quy định người lao động quy định tại khoản 1 Điều 43 của Luật này đang đóng bảo hiểm thất nghiệp được hưởng trợ cấp thất nghiệp khi có đủ các điều kiện sau đây:

1. Chấm dứt hợp đồng lao động hoặc hợp đồng làm việc, trừ các trường hợp sau đây:

a) Người lao động đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động, hợp đồng làm việc trái pháp luật;

b) Hưởng lương hưu, trợ cấp mất sức lao động hằng tháng;

…

Như vậy, theo quy định mới thì người lao động nghỉ việc khi đủ điều kiện hưởng lương hưu sẽ không được hưởng trợ cấp thất nghiệp, thay vì quy định là "đã hưởng lương hưu" như quy định hiện hành.