Nhà nước thu hồi đất khi thỏa thuận được 75% với người dân

Nhà nước thu hồi đất khi thỏa thuận được 75% với người dân từ 01/01/2026 (Hình ảnh từ Internet)

Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang lấy ý kiến dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đất đai và dự thảo Tờ trình dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đất đai (sau đây gọi là Luật sửa đổi Luật Đất đai).

Luật Sửa đổi Luật Đất đai

Nhà nước thu hồi đất khi thỏa thuận được 75% với người dân từ 01/01/2026

Cụ thể, tại khoản 13 Điều 1 Luật sửa đổi Luật Đất đai (dự kiến có hiệu lực từ 01/01/2026) đề xuất bổ sung khoản 33 và khoản 34 vào Điều 79 Luật Đất đai 2024 về các trường hợp bị thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng như sau:

“33. Thực hiện các dự án có yêu cầu đặc thù về địa điểm đầu tư; dự án đầu tư, cấp bách phục vụ cho nhiệm vụ chính trị, đối ngoại; dự án trong khu thương mại tự do, trong trung tâm tài chính quốc tế; dự án logistic; dự án hỗn hợp dân cư, đô thị, du lịch dịch vụ thương mại, văn hóa, thể thao; dự án công nghiệp văn hóa và các dự án phát triển kinh tế - xã hội khác do Hội đồng nhân dân cấp tỉnh quyết định phù hợp với điều kiện thực tế tại địa phương.

34. Trường hợp sử dụng đất để thực hiện dự án phát triển kinh tế - xã hội thông qua thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất quy định tại Điều 127 của Luật này mà hết thời hạn phải hoàn thành việc thỏa thuận ghi trong văn bản chấp thuận của Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp có thẩm quyền về việc thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất hoặc hết thời gian gia hạn nếu được gia hạn thời gian hoàn thành việc thỏa thuận để thực hiện dự án và chủ đầu tư đã thoả thuận được trên 75% diện tích đất hoặc đã thỏa thuận được với trên 75% số lượng người sử dụng đất trong phạm vi thực hiện dự án thì Nhà nước thu hồi phần diện tích đất còn lại để giao đất, cho thuê đất cho chủ đầu tư.”

Như vậy, dự kiến từ 01/01/2026 Nhà nước có quyền thu hồi đất với trường hợp dự án thực hiện qua thỏa thuận nhận quyền sử dụng đất, chủ đầu tư đàm phán được trên 75% diện tích hoặc người có đất, Nhà nước sẽ thu hồi phần còn lại để giao cho họ.

Lý giải về đề xuất bổ sung này, Bộ Nông nghiệp và Môi trường thông tin việc bổ sung quy định trên để thể chế nội dung sửa đổi, bổ sung Nghị quyết 18-NQ/TW do Đảng ủy Chính phủ đề xuất được Ban Chấp hành Trung ương thông qua tại Nghị quyết 69-NQ/TW: “ Nghiên cứu, xem xét mở rộng các trường hợp thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng phù hợp với tình hình thực tiễn”. Thực tế có nhiều dự án sử dụng đất (các dự án chỉnh trang đô thị, dự án hỗn hợp đa mục tiêu, khu thương mại tự do, trung tâm tài chính quốc tế, logistic, du lịch, dịch vụ thương mại, văn hóa, thể thao…) với quy mô diện tích lớn, mang tính động lực thúc đẩy phát triển của địa phương, đóng góp nguồn thu lớn cho ngân sách nhà nước nhưng hiện chưa có quy định thu hồi đất, gây khó khăn cho quá trình tiếp cận đất đai và triển khai dự án. Điều 79 Luật Đất đai 2024 chưa có quy định về thu hồi đất để thực hiện dự án có yêu cầu đặc thù về địa điểm đầu tư, dự án đầu tư xây dựng khẩn cấp, cấp bách phục vụ cho nhiệm vụ chính trị, đối ngoại, dự án trong khu thương mại tự do, trung tâm tài chính quốc tế, dự án logistic, du lịch, dịch vụ thương mại, công nghiệp văn hóa...; chưa có quy định về thu hồi đất đối với trường hợp Nhà đầu tư không thỏa thuận đất phần diện tích đất còn lại. Do đó dẫn đến khó khăn, vướng mắc khi cần mặt bằng để thực hiện các dự án khẩn cấp, cấp bách; gây khó khăn đối với dự án thực hiện theo cơ chế thỏa thuận nhận chuyển quyền sử dụng nhưng có một phần nhỏ diện tích mà nhà đầu tư không thỏa thuận đến tình trạng "dự án treo", gây lãng phí nguồn lực đất đai, làm chậm tiến độ đầu tư. Do đó, cần bổ sung quy định tại 02 khoản 33, 34 vào Điều 79 Luật Đất đai 2024 để thực hiện.

Xem thêm dự thảo Luật sửa đổi Luật Đất đai dự kiến có hiệu lực từ ngày 01/01/2026.