Đề xuất các hành vi vi phạm liêm chính khoa học và đạo đức nghề nghiệp trong nghiên cứu khoa học

Đề xuất các hành vi vi phạm liêm chính khoa học và đạo đức nghề nghiệp trong nghiên cứu khoa học (Hình từ Internet)

Bộ Khoa học và Công nghệ đang lấy ý kiến dự thảo Nghị định quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo 2025 về thông tin, thống kê, đánh giá, chuyển đổi số và các vấn đề chung (sau đây gọi tắt là dự thảo Nghị định).

Dự thảo Nghị định

Đề xuất các hành vi vi phạm liêm chính khoa học và đạo đức nghề nghiệp trong nghiên cứu khoa học

Dự thảo Nghị định để xuất quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành các Điều 8, 12, 19, 20, 43, 45, 47 và các vấn đề chung của Luật Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo 2025 về liêm chính khoa học, đạo đức nghề nghiệp trong nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ; thành lập và đăng ký tổ chức khoa học và công nghệ; hoạt động thông tin, thống kê khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, tạp chí khoa học; đánh giá khoa học; Hệ thống thông tin quốc gia về khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo; chuyển đổi số trong hoạt động khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo.

Tại Điều 6 dự thảo Nghị định đề xuất các hành vi vi phạm liêm chính khoa học và đạo đức nghề nghiệp trong nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ như sau:

- Các hành vi vi phạm liêm chính khoa học bao gồm:

+ Ngụy tạo dữ liệu, kết quả nghiên cứu;

+ Giả mạo dữ liệu;

+ Đạo văn dưới mọi hình thức;

+ Ghi tên tác giả không đúng thực tế hoặc loại bỏ tác giả có đóng góp thực sự;

+ Cản trở, đe dọa, ép buộc, can thiệp vào quá trình đánh giá, phản biện, xét duyệt bản thảo công bố khoa học;

+ Các hành vi khác vi phạm nguyên tắc liêm chính quy định tại Điều 4 dự thảo Nghị định. Theo Điều 4 dự thảo Nghị định thì cá nhân hoạt động nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ phải tuân thủ các nguyên tắc liêm chính sau đây:  

++ Trung thực trong việc đề xuất, thực hiện, công bố và ứng dụng kết quả nghiên cứu.

++ Khách quan và minh bạch trong quá trình thiết kế nghiên cứu, thu thập, phân tích, xử lý và đánh giá kết quả nghiên cứu.

++ Tôn trọng quyền sở hữu trí tuệ và ghi nhận đầy đủ, chính xác sự đóng góp của các cá nhân, tổ chức liên quan.

++ Chịu trách nhiệm giải trình đối với kết quả nghiên cứu trước tổ chức chủ trì, cơ quan tài trợ, cộng đồng khoa học và xã hội khi được yêu cầu.

- Các hành vi vi phạm đạo đức nghề nghiệp trong nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ

+ Che giấu rủi ro gây hậu quả nghiêm trọng;

+ Truyền bá thông tin sai sự thật, xuyên tạc kết quả nghiên cứu;

+ Không được sự đồng ý tự nguyện bằng văn bản hoặc các hình thức khác tương tự của đối tượng nghiên cứu khi nghiên cứu trên người;

+ Xâm phạm quyền riêng tư của đối tượng nghiên cứu;

+ Tiết lộ dữ liệu nhạy cảm thu thập trong nghiên cứu mà không có sự cho phép;

+ Sử dụng thiết bị, kinh phí, vật tư phục vụ mục đích cá nhân;

+ Không công khai mối quan hệ tài chính, nguồn tài trợ nghiên cứu, các xung đột lợi ích có thể ảnh hưởng đến tính khách quan, độc lập, kết quả nghiên cứu;

+ Thử nghiệm công nghệ hoặc sản phẩm mới gây tác động tiêu cực đến môi trường, tài nguyên thiên nhiên hoặc sức khỏe cộng đồng mà không có biện pháp kiểm soát, đánh giá tác động;

+ Thực hiện nghiên cứu, xâm phạm nhân phẩm, danh dự, quyền riêng tư của cá nhân, cộng đồng;

+ Các hành vi khác vi phạm nguyên tắc quy định tại Điều 5 dự thảo Nghị định. Căn cứ Điều 5 dự thảo Nghị định thì cá nhân hoạt động nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ phải tuân thủ các nguyên tắc đạo đức nghề nghiệp sau:

++ Tuân thủ quy định của pháp luật, không gây tổn hại đến xã hội và môi trường hoặc vi phạm các giá trị nhân văn.

++ Tôn trọng, bảo đảm an toàn và phẩm giá của đối tượng nghiên cứu, đặc biệt là con người. Không xâm phạm quyền và lợi ích của đối tượng nghiên cứu.

++ Bảo mật thông tin và bảo vệ quyền riêng tư của đối tượng nghiên cứu. 

++ Không lạm dụng tài nguyên nghiên cứu vào mục đích cá nhân.

++ Công khai các xung đột lợi ích có thể ảnh hưởng đến tính khách quan, độc lập, kết quả nghiên cứu.

++ Tôn trọng đồng nghiệp và cộng đồng khoa học.

- Cá nhân vi phạm quy định tại các khoản 1, 2 Điều 6 dự thảo Nghị định có thể bị xử lý kỷ luật hoặc hình thức khác theo quy định của pháp luật.

- Trường hợp cá nhân bị cơ quan có thẩm quyền kết luận vi phạm liêm chính khoa học và đạo đức nghề nghiệp có đơn khiếu nại, kiến nghị, phản ánh thì được xem xét giải quyết theo quy định của pháp luật về khiếu nại.

Xem thêm tại dự thảo Nghị định quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo 2025 về thông tin, thống kê, đánh giá, chuyển đổi số và các vấn đề chung.