Đề xuất quyền của công dân trong xã hội số tại Dự thảo Luật Chuyển đổi số

Đề xuất quyền của công dân trong xã hội số tại Dự thảo Luật Chuyển đổi số (Hình từ internet)

Bộ Khoa học và Công nghệ soạn thảo Dự thảo Luật Chuyển đổi số với một số nội dung nổi bật. Theo đó, Dự thảo Luật lần đầu đề xuất quy định trách nhiệm của các đơn vị vận hành nền tảng số đối với lao động nền tảng số.

Đề xuất quyền của công dân trong xã hội số tại Dự thảo Luật Chuyển đổi số

Dự thảo Luật Chuyển đổi số quy định về hoạt động chuyển đổi số; các biện pháp thúc đẩy, bảo đảm hoạt động chuyển đổi số; quyền và nghĩa vụ của tổ chức, cá nhân tham gia hoạt động chuyển đổi số tại Việt Nam; quản lý nhà nước về chuyển đổi số.

Dự thảo Luật Chuyển đổi số áp dụng đối với cơ quan, tổ chức, cá nhân trực tiếp tham gia hoặc có hoạt động liên quan đến chuyển đổi số tại Việt Nam.

Trong đó, căn cứ tại Điều 50 Dự thảo Luật Chuyển đổi số có quy định về đề xuất quyền của công dân trong xã hội số trong xã hội số như sau:

- Quyền công dân số là một bộ phận của quyền con người và quyền công dân, được Nhà nước thừa nhận, bảo đảm, bảo vệ. Quyền công dân số được thực hiện bình đẳng trên môi trường số và không bị hạn chế, trừ trường hợp luật quy định vì lý do quốc phòng, an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội, đạo đức xã hội hoặc sức khỏe cộng đồng.

- Ngoài các quyền được quy định tại Hiến pháp 2013 và các luật khác, Công dân nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam có các quyền cơ bản sau đây:

+ Quyền tiếp cận và kết nối số: Được bảo đảm khả năng tiếp cận hạ tầng số, dịch vụ kết nối Internet băng rộng và thiết bị đầu cuối với chất lượng, giá cả hợp lý, an toàn, đáp ứng yêu cầu kỹ thuật, phù hợp điều kiện vùng, miền và đặc thù nhóm dân cư.

+ Quyền giáo dục, bồi dưỡng và nâng cao năng lực số: Được học tập, đào tạo, bồi dưỡng kỹ năng số, kỹ năng thông tin, tư duy phản biện và an toàn số, bảo đảm khả năng tham gia đầy đủ vào đời sống kinh tế – xã hội số.

+ Quyền lao động và an sinh trong môi trường số: Được bảo đảm điều kiện lao động an toàn, công bằng; được hưởng chế độ an sinh xã hội khi làm việc qua nền tảng số.

+ Quyền an toàn, bảo mật và bảo vệ dữ liệu cá nhân: Được bảo đảm an toàn thông tin, bảo mật; được bảo vệ quyền riêng tư, bí mật cá nhân, bí mật gia đình; được quyền kiểm soát dữ liệu cá nhân.

+ Quyền lựa chọn, quyết định việc sử dụng dịch vụ số: được biết, lựa chọn hoặc từ chối tương tác với hệ thống thuật toán và AI; được yêu cầu giải thích và can thiệp của con người đối với các quyết định tự động ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp

+ Quyền lựa chọn dịch vụ số trong môi trường cạnh tranh công bằng: Được sử dụng dịch vụ số trong môi trường cạnh tranh lành mạnh, minh bạch; không bị ép buộc hoặc bị áp đặt hạn chế trái pháp luật.

- Chính phủ ban hành và thực thi chính sách, quy định để bảo đảm, bảo vệ và thúc đẩy các quyền của công dân trên môi trường số.

Lấy người dùng làm trung tâm trong hoạt động chuyển đổi số (Đề xuất)

Căn cứ Điều 14 Dự thảo Luật Chuyển đổi số có quy định về việc đề xuất lấy người dùng làm trung tâm trong hoạt động chuyển đổi số như sau:

- Cơ quan nhà nước có trách nhiệm phát triển dịch vụ công trên môi trường số trên cơ sở nghiên cứu nhu cầu, trải nghiệm của người dân, doanh nghiệp; ưu tiên giao diện thân thiện, truy cập dễ dàng, đa kênh và hỗ trợ đa thiết bị, giảm thiểu số bước, thao tác để hoàn thành giao dịch.

- Việc xây dựng chính sách, chương trình, dự án, dịch vụ công số phải có sự tham gia của người dùng cuối thông qua các hình thức lấy ý kiến công khai, khảo sát trực tuyến, thử nghiệm và đánh giá độc lập.

- Cơ quan nhà nước có trách nhiệm vận hành hệ thống phản hồi người dùng theo thời gian thực, tích hợp dữ liệu đánh giá chất lượng dịch vụ công để cải tiến liên tục, bảo đảm người dân là trung tâm của quá trình chuyển đổi số.