Khởi kiện vụ án dân sự công ích từ ngày 01/01/2026

Khởi kiện vụ án dân sự công ích từ ngày 01/01/2026 (Hình từ Internet)

Ngày 24/6/2025, Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam khóa XV, Kỳ họp thứ 9 thông qua Nghị quyết 205/2025/QH15 quyết định cho thí điểm Viện kiểm sát nhân dân khởi kiện vụ án dân sự để bảo vệ quyền dân sự của các chủ thể là nhóm dễ bị tổn thương hoặc bảo vệ lợi ích công.

1. Khởi kiện vụ án dân sự công ích từ ngày 01/01/2026

Theo Điều 14 Nghị quyết 205/2025/QH15 quy định về khởi kiện vụ án dân sự công ích như sau:

(1) Trong thời hạn 02 tháng, kể từ ngày hết thời hạn quy định tại khoản 3 Điều 13 Nghị quyết 205/2025/QH15 mà không có người khởi kiện hoặc Viện kiểm sát không nhận được văn bản trả lời của cơ quan, tổ chức, cá nhân có quyền, trách nhiệm khởi kiện thì Viện kiểm sát xem xét, quyết định:

- Khởi kiện vụ án để bảo vệ lợi ích công;

- Khởi kiện vụ án để bảo vệ quyền dân sự của chủ thể thuộc nhóm dễ bị tổn thương khi người bị xâm phạm quyền dân sự hoặc người đại diện hợp pháp của họ không thể tự mình khởi kiện và đề nghị Viện kiểm sát khởi kiện; trường hợp có căn cứ xác định việc họ không đề nghị khởi kiện là do bị lừa dối, đe dọa, cưỡng ép hoặc nhầm lẫn thì Viện kiểm sát xem xét, quyết định việc khởi kiện.

(2) Quyết định khởi kiện vụ án dân sự công ích có các nội dung chính sau đây:

- Tên Viện kiểm sát khởi kiện;

- Tên, địa chỉ của bị đơn;

- Tên, địa chỉ của cơ quan, tổ chức, cá nhân được bảo vệ;

- Tên, địa chỉ của người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan, người làm chứng;

- Quyền, lợi ích bị xâm phạm;

- Yêu cầu khởi kiện và lý do khởi kiện.

(3) Trong thời hạn 05 ngày làm việc kể từ ngày ban hành, Viện kiểm sát gửi quyết định khởi kiện kèm theo tài liệu, chứng cứ đến Tòa án có thẩm quyền giải quyết vụ án.

(4) Khi khởi kiện, Viện kiểm sát không phải nộp tạm ứng án phí, không phải chịu án phí. Viện kiểm sát yêu cầu áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời không phải thực hiện biện pháp bảo đảm; trường hợp áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời không đúng mà gây thiệt hại thì phải bồi thường theo quy định của Luật Trách nhiệm bồi thường của Nhà nước 2012017.

2. Trường hợp Viện kiểm sát khởi kiện vụ án dân sự công ích từ ngày 01/01/2026

Tại Điều 4 Nghị quyết 205/2025/QH15 quy định trường hợp Viện kiểm sát khởi kiện vụ án dân sự công ích như sau:

- Qua tiếp nhận thông tin từ các nguồn quy định tại các khoản 1, 2 và 4 Điều 10 của Nghị quyết 205/2025/QH15, Viện kiểm sát tiến hành kiểm tra, xác minh và xác định có vi phạm gây thiệt hại đến quyền dân sự của chủ thể thuộc nhóm dễ bị tổn thương hoặc lợi ích công, sau khi thông báo, kiến nghị với cơ quan, tổ chức, cá nhân có quyền, trách nhiệm khởi kiện theo quy định tại khoản 2 Điều 13 Nghị quyết 205/2025/QH15 nhưng không có người khởi kiện thì Viện kiểm sát khởi kiện.

- Trong quá trình giải quyết vụ án, vụ việc, Viện kiểm sát phát hiện có vi phạm gây thiệt hại đến quyền dân sự của chủ thể thuộc nhóm dễ bị tổn thương hoặc lợi ích công nhưng không thể giải quyết trong cùng vụ án, vụ việc đó, sau khi thông báo, kiến nghị với cơ quan, tổ chức, cá nhân có quyền, trách nhiệm khởi kiện theo quy định tại khoản 2 Điều 13 Nghị quyết 205/2025/QH15 nhưng không có người khởi kiện thì Viện kiểm sát khởi kiện.

Nguyễn Thị Mỹ Quyền