Tình hình kinh tế TP Hồ Chí Minh sau sáp nhập đến cuối tháng 10/2025 (Hình từ Internet)
Bộ Tài chính lấy ý kiến Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị quyết 98/2023/QH15 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển Thành phố Hồ Chí Minh (ngày 20/10/2025).
Theo Bộ Tài chính, hiện nay, tổng diện tích của Thành phố Hồ Chí Minh (sau sáp nhập) là 6.772,6 km, tương đương 2,04% diện tích cả nước, mở rộng dư địa phát triển, tạo điều kiện thuận lợi cho quy hoạch vùng đô thị tích hợp. Dân số mới ước tính 13,6 triệu người, chiếm 13,4% dân số cả nước (101,3 triệu người). Trong đó, lực lượng lao động đang làm việc đạt khoảng 7,281 triệu người, tương ứng 14% tổng số lao động toàn quốc (51,806 triệu người). Đây là nguồn nhân lực quy mô lớn, góp phần thúc đẩy phát triển công nghiệp - dịch vụ vùng kinh tế trọng điểm phía Nam. Về kinh tế, GRDP hợp nhất của Thành phố Hồ Chí Minh ước tính 3,03 triệu tỷ đồng (tương đương 123 tỷ USD), chiếm 23,5% GDP cả nước. Nếu loại trừ dầu khí tại Bà Rịa - Vũng Tàu, con số này vẫn đạt trên 2,821 triệu tỷ đồng, chiếm 22,3% toàn quốc; điều này cho thấy sức mạnh kinh tế của Thành phố Hồ Chí Minh là kết quả tổng hợp và cộng hưởng từ ba vùng kinh tế năng động. GRDP bình quân đầu người của Thành phố Hồ Chí Minh ước đạt năm 2025 là 220 triệu đồng (khoảng 8.944 USD), gấp 1,7 lần cả nước. Về thu ngân sách nhà nước, Thành phố Hồ Chí Minh dự kiến đạt 737.000 tỷ đồng, chiếm 36,7% tổng thu ngân sách quốc gia, trong khi chi ngân sách dự kiến đạt 248.000 tỷ đồng, chiếm 10,9% tổng chi; điều này cho thấy tầm quan trọng tài khóa của Thành phố trong ngân sách quốc gia.
Với thế mạnh là những địa phương phát triển hàng đầu, 3 địa phương hợp nhất đã tạo nên một thực thể hành chính - kinh tế đặc biệt, bổ sung cho nhau, tái cấu trúc không gian phát triển theo tư duy “1 trung tâm, 3 vùng, 1 đặc khu”, tối ưu hóa chia sẻ lợi thế so sánh của từng khu vực hội tụ các điều kiện để trở thành siêu đô thị đa trung tâm phát triển theo ba hành lang, với năm trụ cột (bao gồm trung tâm công nghiệp, logistics, trung tâm tải chính quốc tế, du lịch và công nghiệp văn hóa, trung tâm giáo dục - y tế - khoa học công nghệ), với các chỉ tiêu cụ thể: tốc độ tăng trưởng GRDP bình quân 10 - 11%/năm; đến năm 2030, GRDP bình quân đầu người đạt khoảng 14.000 - 15.000 USD; tổng vốn đầu tư xã hội binh quân 5 năm 35 - 40% GRDP.
Theo đó, Thành phố Hồ Chí Minh mới đã hội tụ đầy đủ các yếu tố cần thiết để thành lập khu thương mại tự do gắn với cảng biển cố tinh cạnh tranh trong khu vực: (i) vị trí địa lý chiến lược khi nằm trên tuyến hàng hải quốc tế Á - Âu và Á – Mỹ qua biển Đông - một trong những tuyến hàng hải huyết mạch, đặc biệt quan trọng và bản rộn nhất thế giới; (1) hệ thống hạ tầng cảng biển quy mô hàng đầu cả nước có thể tiếp nhận tàu trọng tải lớn nhất thế giới và có tuyến hàng hải trực tiếp đến Châu Âu, Châu Mỹ; (iii) hạ tầng giao thống kết nối đa phương tiện liên vùng và xuyên Á đang hình thành tại Vùng Thành phố Hồ Chí Minh; (iv) hậu phương công nghiệp rộng lớn; (v) sự hình thành của Trung tâm tài chính quốc tế Việt Nam tại thành phố Hồ Chí Minh; (vi) dự địa phát triển công nghiệp lớn với khu vực Binh Dương và khu vực Bà Rịa – Vũng Tàu; (vii) nguồn nhân lực dồi dào.
Để hiện thực hóa các mục tiêu trong 05 năm tới, Thành phố dự kiến mỗi năm cần huy động bổ sung thêm từ 08 tỷ USD đến 12 tỷ USD. Theo tính toán, nguồn lực ngân sách bố trí chi đầu tư phát triển của Thành phố trong giai đoạn 2026 - 2030 chỉ đáp ứng được nhu cầu khoảng 30% (1,2 triệu tỷ đồng/3,5 triệu tỷ đồng tổng nhu cầu), chưa đủ sức dẫn dắt phát triển kinh tế - xã hội trên địa bản nếu không có những giải pháp hiệu quả huy động nguồn vốn ngoài ngân sách nhà nước. Để thu hút được nguồn đầu tư ngoài ngân sách, Thành phố cần: (i) xây dựng và triển khai các dự án chiến lược có quy mô đủ lớn, mang tính đột phá, có sức lan tỏa. Đây phải là những dự án hạ tầng trọng điểm, dự án xử lý về lĩnh vực môi trường, dự án công nghệ cao, dự án khu đô thị, hỗn hợp, dịch vụ du lịch kết hợp nghỉ dưỡng; (ii) thu hút và lựa chọn nhà đầu tư chiến lược có năng lực thực sự, với tiêu chỉ rõ ràng về vốn chủ sở hữu, công nghệ, năng lực quản trị và cam kết phát triển bền vững.