Luật Dân số 2025 thay thế Pháp lệnh Dân số 2003

Luật Dân số 2025 thay thế Pháp lệnh Dân số 2003

Theo chương trình làm việc tại Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV, ngày 10/12/2025, Quốc hội đã thông qua Luật Dân số.

Luật gồm 8 chương với 30 điều, sẽ có hiệu lực từ ngày 01/7/2026.

Một trong những điểm nổi bật của Luật Dân số 2025 là quy định phụ nữ sinh con thứ hai được nghỉ thai sản 07 tháng (tăng thêm 01 tháng so với hiện hành). Lao động nam có vợ sinh con cũng được nghỉ 10 ngày làm việc.

Ngoài ra, luật bổ sung nhiều chính sách duy trì mức sinh thay thế, nhằm khuyến khích sinh đủ hai con, đặc biệt tại các địa phương có mức sinh thấp.

Việc ban hành Luật Dân số 2025 được kì vọng sẽ góp phần nâng hiệu lực của Pháp lệnh Dân số 2003 lên một tầm cao mới, tạo nền tảng pháp lý vững chắc cho chính sách dân số quốc gia trong giai đoạn phát triển mới.

Các biện pháp để duy trì mức sinh thay thế

Tại Điều 14 Dự thảo Luật Dân số (trình Quốc hội thông qua) quy định về duy trì mức sinh thay thế như sau:

1. Các biện pháp để duy trì mức sinh thay thế, bao gồm:

a) Trường hợp sinh con thứ hai, thời gian nghỉ thai sản đối với lao động nữ là 07 tháng; lao động nam là 10 ngày làm việc khi vợ sinh con;

b) Hỗ trợ tài chính khi sinh con đối với phụ nữ dân tộc thiểu số rất ít người;

c) Hỗ trợ tài chính khi sinh con đối với phụ nữ ở tỉnh, thành phố có mức sinh dưới mức sinh thay thế;

d) Hỗ trợ tài chính khi sinh con đối với phụ nữ sinh đủ 02 con trước 35 tuổi;

đ) Ưu tiên mua, thuê mua hoặc thuê nhà ở xã hội theo quy định của pháp luật về nhà ở đối với người có từ 02 con đẻ trở lên;

e) Biện pháp khác do Chính phủ quyết định.

2. Căn cứ điều kiện kinh tế - xã hội trong từng thời kỳ, Chính phủ quy định mức hưởng, trình tự, thủ tục tại các điểm b, c và điểm d khoản 1; điều kiện, thủ tục hưởng tại điểm a khoản 1 Điều này.

3. Căn cứ khả năng cân đối ngân sách, trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của mình, chính quyền địa phương cấp tỉnh quy định:

a) Mức hỗ trợ cao hơn mức hỗ trợ do Chính phủ quy định;

b) Đối tượng, biện pháp duy trì mức sinh thay thế khác ngoài quy định tại khoản 1 Điều này.

4. Định kỳ hằng năm cơ quan thống kê trung ương công bố tình trạng mức sinh để Chính phủ, chính quyền địa phương cấp tỉnh xây dựng, thực hiện các chính sách hỗ trợ, khuyến khích phù hợp.

Giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh

1. Khuyến khích đưa nội dung không trọng nam hơn nữ, không lựa chọn giới tính khi sinh vào hương ước, quy ước của cộng đồng dân cư.

2. Đình chỉ hành nghề khám bệnh, chữa bệnh đối với người có hành vi thông báo, tiết lộ giới tính thai nhi để phá thai. Việc đình chỉ hành nghề khám bệnh, chữa bệnh thực hiện theo quy định của pháp luật về khám bệnh, chữa bệnh.

3. Định kỳ hằng năm cơ quan thống kê trung ương công bố tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh để Chính phủ, chính quyền địa phương cấp tỉnh xây dựng, thực hiện biện pháp can thiệp phù hợp.

Điều 15 Dự thảo Luật Dân số (trình Quốc hội thông qua ngày 10/12/2025)

Sửa đổi bổ sung Bộ luật Lao động, Luật Bảo hiểm xã hội

Dự thảo Luật Dân số còn sửa đổi, bổ sung khoản 1 Điều 139 của Bộ luật Lao động số 49/2019/QH14 như sau:

“1. Lao động nữ được nghỉ thai sản trước và sau khi sinh con là 06 tháng; trường hợp sinh con thứ hai, lao động nữ được nghỉ thai sản trước và sau khi sinh con là 07 tháng; thời gian nghỉ trước khi sinh không quá 02 tháng.

Trường hợp lao động nữ sinh đôi trở lên thì tính từ con thứ hai trở đi, cứ mỗi con, người mẹ được nghỉ thêm 01 tháng”.

Đồng thời, sửa đổi, bổ sung điểm c khoản 2 Điều 53 của Luật Bảo hiểm xã hội số 41/2024/QH14 như sau:

“c) Trường hợp vợ sinh đôi hoặc vợ sinh con thứ hai thì được nghỉ 10 ngày làm việc. Trường hợp sinh ba trở lên thì được nghỉ thêm 03 ngày làm việc cho mỗi con tính từ con thứ ba trở đi”.