Các hành vi cấm trong lĩnh vực ngân sách nhà nước năm 2026

Các hành vi cấm trong lĩnh vực ngân sách nhà nước năm 2026 (Hình từ Internet)

Luật Ngân sách nhà nước 2025 (Luật số 89/2025/QH15) được Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam khoa XV, Kỳ họp thứ 9 thông qua ngày 25/6/2025.

1. Các hành vi cấm trong lĩnh vực ngân sách nhà nước năm 2026

Theo Điều 18 Luật Ngân sách nhà nước 2025 quy định các hành vi cấm trong lĩnh vực ngân sách nhà nước như sau:

- Lợi dụng chức vụ, quyền hạn để chiếm đoạt hoặc thiếu trách nhiệm làm thiệt hại đến nguồn thu ngân sách nhà nước.

- Thu sai quy định của pháp luật về thuế, phí và lệ phí và pháp luật về các khoản thu khác thuộc ngân sách, phân chia sai quy định nguồn thu giữa ngân sách các cấp; giữ lại nguồn thu của ngân sách nhà nước sai chế độ, tự đặt ra các khoản thu trái với quy định của pháp luật.

- Chỉ không có dự toán, trừ trường hợp tạm cấp ngân sách quy định tại Điều 53 Luật Ngân sách nhà nước 2025, chỉ không đúng dự toán ngân sách được giao; chỉ sai chế độ, tiêu chuẩn, định mức chỉ, không đúng mục đích; tự đặt ra các khoản chỉ trải với quy định của pháp luật.

- Quyết định đầu tư, quyết định điều chỉnh chương trình, dự án có sử dụng vốn ngân sách nhà nước không đúng quy định của pháp luật về đầu tư công.

- Thực hiện vay trái với quy định của pháp luật, vay vượt quá khả năng cân đối của ngân sách.

- Sử dụng ngân sách nhà nước để cho vay, tạm ứng, góp vốn trái với quy định của pháp luật.

- Trì hoãn việc chi ngân sách nhà nước khi đã bảo đảm các điều kiện chỉ theo quy định của pháp luật

- Hạch toán sai pháp luật về kế toán và mục lục ngân sách nhà nước.

- Lập, trình dự toán, quyết toán ngân sách nhà nước chậm so với thời hạn quy định.

- Phê chuẩn, xét duyệt quyết toán ngân sách nhà nước sai quy định của pháp luật.

- Xuất quỹ ngân sách nhà nước tại Kho bạc Nhà nước mà khoản chi đó không có trong dự toán đã được cơ quan có thẩm quyền quyết định, trừ trường hợp tạm cấp ngân sách và ứng trước dự toán ngân sách năm sau quy định tại Điều 53 và Điều 59 Luật Ngân sách nhà nước 2025.

- Hành vi bị cấm khác trong lĩnh vực ngân sách nhà nước theo quy định của pháp luật khác có liên quan.

2. Kế hoạch tài chính 05 năm về ngân sách nhà nước 2026

Căn cứ Điều 17 Luật Ngân sách nhà nước 2025 quy định kế hoạch tài chính 05 năm như sau:

- Kế hoạch tài chính 05 năm là kế hoạch tài chính được lập trong thời hạn 05 năm cùng với kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 05 năm. Kế hoạch tài chính 05 năm xác định mục tiêu tổng quát, mục tiêu cụ thể về tài chính, ngân sách; các định hướng lớn về tài chính - ngân sách; số thu và cơ cấu thu nội địa, thu dầu thô, thu cân đối từ hoạt động xuất khẩu, nhập khẩu; số chỉ và cơ cấu chi đầu tư phát triển, chỉ trả nợ lãi, viện trợ, chỉ thường xuyên, định hướng về bội chi ngân sách, giới hạn nợ nước ngoài của quốc gia, nợ công, nợ chính phủ; các giải pháp chủ yếu để thực hiện kế hoạch.

- Kế hoạch tài chính 05 năm được sử dụng để:

+ Thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của quốc gia, ngành, lĩnh vực và địa phương, cân đối, sử dụng có hiệu quả nguồn lực tài chính công và ngân sách nhà nước trong trung hạn, thúc đẩy việc công khai, minh bạch ngân sách nhà nước;

+ Làm cơ sở để cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định kế hoạch đầu tư công trung hạn nguồn ngân sách nhà nước,

+ Định hướng cho công tác lập dự toán ngân sách nhà nước hằng năm.

- Kế hoạch tài chính 05 năm bao gồm kế hoạch tài chính 05 năm quốc gia và kế hoạch tài chính 05 năm tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương.

- Bộ Tài chính có trách nhiệm chủ trì xây dựng kế hoạch tài chính 05 năm quốc gia trình Chính phủ báo cáo Quốc hội; cơ quan tài chính cấp tỉnh có trách nhiệm xây dựng kế hoạch tài chính 05 năm của địa phương mình trình Ủy ban nhân dân cấp tỉnh báo cáo Hội đồng nhân dân cùng cấp xem xét, quyết định cùng với thời điểm trình dự toán ngân sách năm đầu của kỳ kế hoạch.

- Chính phủ quy định chi tiết việc lập kế hoạch tài chính 05 năm.

Nguyễn Thị Mỹ Quyền