Cập nhật dự thảo Thông tư quy định xét xử vụ án hình sự có người chưa thành niên là bị hại, người làm chứng

Cập nhật dự thảo Thông tư quy định xét xử vụ án hình sự có người chưa thành niên là bị hại, người làm chứng (Hình từ văn bản)

Toà án nhân dân tối cao đang lấy ý kiến dự thảo Thông tư quy định chi tiết việc xét xử vụ án hình sự có người chưa thành niên là bị hại, người làm chứng (sau đây gọi tắt là dự thảo Thông tư).

Dự thảo Thông tư

Cập nhật dự thảo Thông tư quy định xét xử vụ án hình sự có người chưa thành niên là bị hại, người làm chứng

Dự thảo Thông tư này đề xuất quy định việc xét xử vụ án hình sự có người chưa thành niên là bị hại, người làm chứng theo quy định của Luật Tư pháp người chưa thành niên.

Sau đây là nội dung tại dự thảo Thông tư quy định chi tiết việc xét xử vụ án hình sự có người chưa thành niên là bị hại, người làm chứng được đề xuất như sau:

* Về một số từ ngữ

- Bị hại là người chưa thành niên bị tổn thương nghiêm trọng về tâm lý là người luôn ở trạng thái hoảng loạn, sợ hãi, suy nhược về tinh thần và thể chất, rối loạn tâm thần và hành vi do tác động bởi hành vi phạm tội gây ra.

- Người cần có sự hỗ trợ về điều kiện sống, học tập do không có môi trường gia đình lành mạnh như những người chưa thành niên khác là người có hoàn cảnh không bình thường (như: mồ côi, cha mẹ ly hôn, hay bị bạo hành, có cha mẹ nghiện rượu, ma túy, vi phạm pháp luật...) dẫn đến bị thiếu thốn về vật chất, tinh thần, không có nơi ở, bỏ học hoặc không được đi học như những người chưa thành niên khác.

- Phòng xét xử thân thiện là phòng xử án và giải quyết các vụ việc thuộc thẩm quyền của Tòa gia đình và người chưa thành niên theo quy định của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao.

* Thẩm quyền xét xử vụ án hình sự có người chưa thành niên là bị hại, người làm chứng của Tòa gia đình và người chưa thành niên

- Tòa gia đình và người chưa thành niên có thẩm quyền xét xử vụ án hình sự có người chưa thành niên là bị hại, người làm chứng nếu người chưa thành niên là người bị tổn thương nghiêm trọng về tâm lý hoặc là người cần có sự hỗ trợ về  điều kiện sống, học tập do không có môi trường gia đình lành mạnh như những người chưa thành niên khác.

- Tòa gia đình và người chưa thành niên chỉ xem xét, giải quyết các vụ án có người chưa thành niên là bị hại, người làm chứng nếu tại thời điểm thụ lý vụ án, họ là người chưa thành niên, trừ trường hợp vụ án có bị cáo là người chưa thành niên.

* Phân công Thẩm phán, Hội thẩm

Khi giải quyết vụ án hình sự có người chưa thành niên là bị hại, người làm chứng, Chánh án Tòa án phân công Thẩm phán, Hội thẩm phải bảo đảm các điều kiện sau đây:

- Thẩm phán là người phải đáp ứng trong các điều kiện quy định tại khoản 1 Điều 29 Luật Tư pháp người chưa thành niên.

- Có ít nhất 01 Hội thẩm thuộc trường hợp quy định tại khoản 2 Điều 29 Luật Tư pháp người chưa thành niên.

* Tổ chức xét xử vụ án hình sự tại Phòng xử án

Vụ án hình sự có bị hại, người làm chứng thuộc trường hợp quy định tại khoản 1 Điều 3 dự thảo Thông tư và xét thấy họ bắt buộc phải có mặt tại phiên tòa thì tổ chức xét xử tại Phòng xử án hình sự. Trường hợp này, Tòa án phải bố trí cho người chưa thành niên là bị hại, người làm chứng tham gia phiên tòa theo quy định tại khoản 2 Điều 159 Luật Tư pháp người chưa thành niên.

* Việc tham gia của người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp trong vụ án hình sự mà người chưa thành niên là bị hại

- Người chưa thành niên là bị hại hoặc người đại diện hợp pháp của họ có quyền nhờ những người sau đây bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho người chưa thành niên:

+ Luật sư;

+ Trợ giúp viên pháp lý;

+ Bào chữa viên nhân dân;

+ Người khác.

- Tòa án phải thông báo cho người chưa thành niên là bị hại hoặc người đại diện của họ về quyền nhờ những người quy định tại khoản 1 Điều 6 dự thảo Thông tư bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho người chưa thành niên. Trường hợp họ không lựa chọn được người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho người bị hại nhưng có văn bản đề nghị thì Tòa án yêu cầu Đoàn luật sư phân công tổ chức hành nghề luật sư của luật sư hoặc trung tâm trợ giúp pháp lý cử Trợ giúp viên pháp lý, luật sư hoặc Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, tổ chức thành viên của Mặt trận cử bào chữa viên nhân dân bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho người chưa thành niên là bị hại.

- Người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người chưa thành niên là bị hại có quyền tham gia tố tụng từ khi khởi tố bị can, có mặt khi cơ quan tiến hành  tố tụng lấy lời khai của người mà mình bảo vệ; có quyền kháng cáo phần bản án, quyết định của Tòa án có liên quan đến quyền, nghĩa vụ của người mà mình bảo vệ; có quyền đề nghị thay đổi người tiến hành tố tụng, người giám định, người phiên dịch, người dịch thuật, người định giá tài sản theo quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự.

* Xét xử vụ án hình sự có người chưa thành niên là bị hại, người làm chứng

- Khi xét xử vụ án hình sự có người chưa thành niên là bị hại, người làm chứng thì Thẩm phán mặc trang phục xét xử theo quy định.

- Khi xét hỏi người chưa thành niên, cơ quan, người có thẩm quyền phải có thái độ thân thiện, nhẹ nhàng, sử dụng ngôn ngữ dễ hiểu, phù hợp với lứa tuổi, giới tính, khả năng nhận thức và mức độ trưởng thành của người chưa thành niên. Thẩm phán phải tạm dừng ngay việc xét hỏi người chưa thành niên khi họ mệt mỏi, căng thẳng và cần điều chỉnh phiên tòa phù hợp với mức độ tập trung của người chưa thành niên, có thời gian nghỉ khi cần thiết.

- Trường hợp người chưa thành niên tham gia phiên tòa tại phòng cách ly hoặc điểm cầu thành phần thì Tòa án phải bảo đảm họ được quyền theo dõi đầy đủ diễn biến phiên tòa và thực hiện quyền và nghĩa vụ của mình. Người đại diện, người làm công tác xã hội phải có mặt ở phòng cách ly hoặc điểm cầu thành phần để hỗ trợ người chưa thành niên là bị hại, người làm chứng.

Xem thêm tại dự thảo Thông tư quy định chi tiết việc xét xử vụ án hình sự có người chưa thành niên là bị hại, người làm chứng.