Đề xuất xử lý vật chứng tại một số trường hợp cụ thể trong quá trình xét xử

Đề xuất xử lý vật chứng tại một số trường hợp cụ thể trong quá trình xét xử (Hình từ Internet)

Tòa án nhân dân tối cao đã có dự thảo Nghị quyết hướng dẫn áp dụng một số quy định về xử lý vật chứng, tài sản bị tạm giữ, kê biên, phong tỏa trong quá trình xét xử.

dự thảo Nghị quyết

Đề xuất xử lý vật chứng tại một số trường hợp cụ thể trong quá trình xét xử

Theo Điều 7 dự thảo Nghị quyết đề xuất việc xử lý vật chứng trong một số trường hợp cụ thể như sau:

(1) Vật chứng công cụ, phương tiện dùng vào việc phạm tội là thuộc sở hữu của bị cáo, của người bị hại, người liên quan.. mà họ không nhận lại tài sản thì Tòa án cần làm rõ ý kiến của họ. Nếu chủ sở hữu không nhận lại tài sản, thì Hội đồng xét xử xem xét, nếu có giá trị sử dụng thì tịch thu nộp ngân sách nhà nước, nếu không có giá trị sử dụng thì tịch thu, tiêu hủy.

(2) Vật chứng là tài sản do phạm tội mà có (ví dụ: bị cáo trộm cắp chiếc xe máy, sau đó bán đi để lấy tiền mua điện thoại di động) thì Tòa án xem xét, xử lý như sau:

- Trường hợp xác định được người có quyền sở hữu hợp pháp đối với tài sản gốc (bị hại hoặc người liên quan) thì ưu tiên kê biên bán đấu giá để trả lại giá trị cho bị hại, người liên quan, nếu bị cáo không nộp khắc phục đủ thiệt hại trước khi Tòa án tuyên án;

- Trường hợp bị hại, người liên quan từ chối nhận, Tòa án tuyên tịch thu, nộp ngân sách nhà nước. Nếu bị hại, người liên quan tuyên bố cho bị cáo, thì ghi nhận ý kiến của bị hại, người liên quan trả cho bị cáo;

- Trong trường hợp tài sản trong các vụ án không có bị hại thì xem xét tịch thu nộp ngân sách nhà nước (ví dụ: tiền do đánh bạc, bán ma túy...).

(3) Trường hợp vật chứng là công cụ, phương tiện dùng vào việc phạm tội (ví dụ: băng ghi âm, usb hình ảnh, thư trao đổi...) phải tịch thu, lưu vào hồ sơ vụ án để phục vụ việc xem xét theo giám đốc thẩm, tái thẩm vụ án (nếu có).

Ví dụ: Hình ảnh khỏa thân của bị hại rải khắp phố nhằm xúc phạm danh dự, nhân phẩm, thư tay, tài liệu, hợp đồng trao đổi giữa bị cáo và bị hại thể hiện hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản của bị cáo; usb chứa dữ liệu về nhật ký cuộc gọi, tin nhăn của bị cáo khi thực hiện hành vi phạm tội...

(4) Trường hợp vật chứng là động vật hoang dã, động vật nguy cấp, quý, hiểm hoặc sản phẩm của chúng thì xử lý như sau:

- Vật chứng là động vật hoang dã, động vật nguy cấp, quý, hiếm còn sống thi ngay sau khi có kết luận giám định phải giao cho cơ quan quản lý chuyên ngành để trả về tự nhiên, giao cho trung tâm cứu hộ, khu bảo tồn thiên nhiên, vườn quốc gia hoặc giao cho cơ quan, tổ chức khác theo quy định của pháp luật;

- Vật chứng là cá thể động vật chết hoặc sản phẩm động vật hoang dã, động vật nguy cấp, quý, hiếm thuộc loại mau hỏng, khó bảo quản thì tiêu hủy hoặc giao cho cơ quan quản lý chuyên ngành có thẩm quyền xử lý theo quy định của pháp luật;

- Vật chứng khác không thuộc trường hợp hướng dẫn tại hai điểm nêu trên thì tịch thu hoặc tiêu hủy theo quy định của pháp luật.

(5) Trường hợp vật chứng là tài sản đặc biệt như sim điện thoại có giá trị lớn; tranh, ảnh có giá trị nghệ thuật lớn; chim cảnh, cây cảnh có giá trị; các loại tác phẩm nghệ thuật khác như tượng điêu khắc, các dụng cụ âm nhạc có giá trị... thì giao ngay cho các cơ quan có chuyên môn bảo quản và quản lý để phục vụ cho quá trình giải quyết vụ án.

(6) Đối với vật chủng không còn giá trị sử dụng, không thể chuyển đổi công năng sử dụng, không có giá trị quy đổi thành tiên và ảnh hưởng đến sức khỏe của con người thì phải tiêu hủy vật chứng (Ví dụ: thuốc giả, thực phẩm đã ôi, thiu...).

(7) Trường hợp vật chứng là hàng thật nhưng là hàng buôn lậu hoặc hàng giả nhưng vẫn có giá trị sử dụng, không ảnh hưởng đến sức khỏe con người hoặc không vi phạm điều cảm thì không tiêu hủy mà có thể tổ chức bán đấu giá theo quy định để nộp vào ngân sách nhà nước.

(8) Đối với tài liệu, đồ vật là vật chứng của hai hoặc nhiều vụ án độc lập, khi xét xử phải tuyên tạm giữ vật chủng đó để làm căn cứ xem xét giải quyết ở các vụ án khác có liên quan; việc thi hành xử lý vật chứng chỉ được tiến hành khi tất cả các vụ án liên quan đã được xét xử và tất cả bản án, quyết định đã có hiệu lực.

(9) Đối với vật chúng là hàng giả về nhãn hiệu, giả về thẩm quyền phát hành, nhưng vẫn có thể sử dụng được (như sách giáo khoa giả nhưng nội dung như sách thật) thì giao cơ quan quản lý Nhà nước trong lĩnh vực này quyết định đưa vào sử dụng.

(10) Trường hợp không xác định được chủ sở hữu, người quản lý hợp pháp của tài sản là vật chứng và Tòa án đã đã tiên hành đầy đủ các biện pháp điều tra, xác minh, thông báo trên các phương tiện thông tin đại chúng thì tịch thu, nộp ngân sách nhà nước.